Eerder heb  ik twee verhalen geschreven over het lot van twee Assyrische meisjes, die Meryem heetten onder de titel:
‘Meryem praat over haar ontberingen met de stier’ en ‘Semun zag zijn tante Meryem na 60-jaar toevallig in ziekenhuis’

Maar het noodlot van de Meryems houdt helaas niet op. Bij deze volgt nog een verhaal over het leven van een ander meisje dat toevallig weer Meryem heet. (Waarom veel Assyrische meisjes Meryem heetten, zal ik wellicht een andere keer behandelen.)
Maar nu volgt dus het gruwelijke verhaal van Meryem Gurzo uit het dorpje Bote. Het is uitdrukkelijk niet geschikt voor kinderen. Het dorpje Bote ligt in de omgeving van de stad Midyat (Zuidoost-Turkije).

Het verhaal speelt zich af in het jaar van de Assyrische genocide tussen 8 en 20 juli 1915. De genocide begon in Istanbul met de aanhouding van een groep Armeense intellectuelen op 24 april 1915 en de moordpartijen verspreidden zich in een snel tempo over het hele land.
Turkse soldaten bereiken samen met hun Koerdische handlangers begin juli 1915 de regio Midyat in Zuidoost-Turkije waar veel Assyriërs woonden. De Assyriërs waren onbewapend en onvoorbereid. Zij hadden 20-jaar eerder ook een genocide meegemaakt. De Assyriërs hadden geen leiders. Zij leefden deels op het platteland als boeren.
De berichten van de moordpartijen in de omgeving van het dorpje Bote bereikten het dorp op 8 juli 1915. In een zeer chaotische toestand zoeken de circa 1500 Assyrische christenen zoals gebruikelijk hun heil in de kerk. Waarom de kerk? Zij hoopten dat de almachtige hen zou beschermen en het gebouw van de kerk was vaak de hoogste en de sterkste in het dorp. Overlevenden noemden het verblijf in de kerk ’13-dagen hel van Bote’. Een van deze overlevenden was de 14-15 jarig meisje Meryem. Als de overvallers op 20 juli 1915 de kerk innemen en veel mensen hebben vermoord, laten de overvallers Meryem in leven. Reden? Haar schoonheid redt haar! De grootgrondbezitter/stamhoofd (Aga) Temmir uit het nabijgelegen dorp Arnas komt naar het dorp en beslist om Meryem en haar twee broers mee te nemen. Dit stamhoofd geeft later Meryem als cadeau aan een andere collega genaamd Usufe Ağa in de stad Gercus. Ook de twee broers gaan mee. Samen met Meryem werken de broers in feite als slaven voor dit stamhoofd.

De majoor van de 12de regiment in de regio. Bayatlı Arif Bey, komt op bezoek naar Gercus. De majoor krijgt een ‘staatsbanket’ van de twee stamhoofden Usefe en Temmir om zo hun eigen hachje te redden en te profiteren van de steun van het leger . Om de majoor verder te behagen wordt Meryem opgemaakt en naar de majoor gebracht. De pedo-majoor besluit om het kind Meryem mee te nemen. Hij trouwt met Meryem. De majoor geeft een Turkse naam aan Meryem. Vanaf nu heet zij Zeynep. Zij krijgt twee kinderen van hem. Zij heten Zekiye en Cahide.
De pedo-majoor komt op 11 mei 1920 bij een aanslag om het leven in het dorpje Aktas in de beurt van Gerede in de regio Bolu. Zijn broer Mazhar Sabri Bey trouwt nu volgens een verwerpelijk gedachtegoed dat in de regio gebruikelijk was met de vrouw van zijn broer. Het mooie meisje uit Bote, dat nu Zeynep heet, krijgt nu ongevraagd een andere man. Van haar tweede man krijgt Zeynep geen kinderen. Meryem of Zeynep overleed in 1990 in Bolu.

De bronnen van dit verhaal:
Ik heb dit verhaal geredigeerd uit een langer stuk dat door
Zeynep Tozduman is geschreven. Tozduman is een Turkse vrouw uit Izmir die ‘verliefd’ is geworden op het lot van het Assyrische volk. Zij zet zich in voor de rechten van de Assyriërs in Turkije.

Tozduman heeft gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

1-Altan Tan, a.g.e …, p.388

2-Telefonisch interview met Sahdo Kösa (Göksu). Gothenburg-Enskede, 23 mei 2004.

3-http: // poetry alternative.com/data.asp

4- Pastoor Abraham Garis, geboren in Bote en schrijver van een boek over de gruweldaden gedurende de ’13-dagen hel van Bote’

Ik heb zelf deze bronnen niet op juistheid geverifieerd. Maar Tozduman kennende en gelet op de bronnen die zij gebruikt heeft, ben ik van overtuigd van een correcte weergave van dit verhaal. Hiernaast heb ik zelf dit verhaal ook gehoord van de mensen die oorspronkelijk uit het dorp Bote komen en nu in Twente leven.

Foto: Op deze foto is Meryem/Zeynep met haar pedo-majoor te zien.

Abraham beth Arsan, freelancejournalist