Het is een bekend fenomeen, nieuwe sociale bewegingen moeten vechten voor hun plek in het medialandschap, niets bijzonders aan de hand. Een andere regel die mediacritici vaak aanhalen is dat hoe dichter bij huis rampspoed of omwentelingen zich afspelen hoe meer aandacht ze krijgen.

Maar deze laatste regel blijkt niet van toepassing op de Spaanse, Griekse en IJslandse opstanden. De Egyptische, Tunesische, kortom de Arabische revoluties kregen veel meer media-aandacht dan bijvoorbeeld de Griekse, Spaanse en IJslandse opstanden terwijl men eerder het tegenovergestelde zou verwachten.

Maar zo werkt het niet, de mainstream media zijn onderdeel van een systeem dat door die opstanden in vraag wordt gesteld en zolang dat veraf gebeurt, bedreigt dat hun positie niet, dichter bij huis kunnen ze het niet hebben. Dat blijkt althans toch uit onze analyse van de berichtgeving over ‘Democracia Real Ya’ in Frankrijk en België.
 

Zwijgen tot je zweet

Uit een analyse van Acrimed, een Franse media watcher blijkt dat  de nationale televisie pas na een week  beelden vrijgaf van de massale betogingen die plaats vonden op 15 Mei in verschillende Spaanse steden. Als op 15 Mei 130.000 betogers de straat op trekken en nog die zelfde avond beslissen om in alle grote steden pleinen te bezetten doet men of zijn neus bloedt; TF1 wacht  tot 21 mei om er een kort bericht aan te weiden (Acrimed, http://www.acrimed.org/article3601.html, 24 Mei). Ja die Spanjaarden bleven maar pleinen bezetten en waren ineens niet meer weg te cijferen. Het zou niet overwaaien.

In de Spaanse pers wordt de beweging van 15 Mei, afgekort als 15M, maar  ‘indignados’ is een term die ook al vlug opduikt. En daar is de 15M beweging niet zo gelukkig mee, want de naam die boven haar manifest stond was van bij aanvang klaar en duidelijk: ¡Democracia Real YA!.

Ook in de Franse pers,  wordt 15M  systematisch ‘les indignés’ genoemd. Een slechts dertig pagina’s tellend pamflet van Stephane Hessel  “Indignez-vous”; krijgt plots enorme media aandacht. Kleine anekdote, dat boekje was al uit in Oktober 2010 en was van generlei invloed op de Spaanse Revolutie. Waarschijnlijk is, dat niemand het daar gelezen heeft. ‘Democracia Real Ya haalde anders wel zijn inspiratie op het Tahrir plein en bij de IJslandse revolutie, die andere doodgezwegen omwenteling. Hördur Torfasun,  de drijvende kracht achter de IJslandse revolutie, hield zelfs een heuse tour in Spanje.

De Belgische kwaliteitspers is in hetzelfde bedje ziek. Ik heb een klein onderzoekje gedaan naar  hun online edities in dat verband.  Ik heb de benaming ‘Democracia Real Ya’ enkel teruggevonden in een opinie van Wauter Van Wezenmael in De Morgen,  nergens anders. Ook hier moet de beweging het stellen met de benaming ‘indignados‘. In De Morgen verschijnt het eerste bericht over 15M op 9 Juni 2011 op basis van een telex van het Spaanse persagentschap EPA.

15M heeft van bij aanvang de geweldloosheid als onderdeel van haar DNA beschouwt en waarom is De Morgen nu ineens wel geïnteresseerd in de beweging, de titel zegt genoeg: ‘Betogers en agenten gaan op de vuist in Spanje’. Over de principiële geweldloosheid wordt met geen woord gerept. Over het politieke programma van de beweging en haar democratische praktijk nog veel minder.

Op 24 Juni volgt een bericht van Reuters over het feit dat de “Verontwaardigden” terug de Plaza del Sol bezetten. Op 6 augustus nog eentje van EPA en op 10 Augustus eentje over de Marsen op  Brussel van Reuters.

Op de site van De Tijd, een artikel over ‘indignados’ of ‘verontwaardigden’ op 24 Juli. Op de site van De Standaard, niets of toch. Er is een mobiele versie en daar zijn sporen terug te vinden van een kort één bericht… maar dat kon ik niet lezen.

Het begin van de desinformatie

In de Franse geschreven pers  zijn ze er iets vroeger bij dan in België maar de informatie is karig en bovendien fout en misleidend. Twee korte artikels op 19 en 21 mei in Libération terwijl in dezelfde periode maar eventjes dertien artikels gewijd zijn aan de ‘Affaire DSK’. Niets over de motieven , de doelstellingen van de bewegingen. Zelfs Mediapart,fr, een grote online krant acht de beweging geen artikel waardig.  Maar hier  begint ook de desinformatie. Le Monde schrijft op 18 mei:

“De demonstranten stellen zeer disparate eisen, soms verward”  (geciteerd in Acrimed).

Het manifest van de beweging  begint als volgt:
“We zijn gewone mensen. We zijn zoals jij: mensen die elke ochtend opstaan om te studeren, werken of een job te vinden, mensen met familie en vrienden.
Mensen die elke dag hard werken voor een betere toekomst voor onze naasten. Sommigen onder ons zien zichzelf als progressief, anderen als veeleer conservatief. Sommigen zijn gelovig, anderen niet. Een aantal hebben duidelijke ideologische overtuigingen, anderen zijn apolitiek.”

Daarna volgt een duidelijk politiek programma waarvan u de vertaalde versie terug vind op De Wereld Morgen, daar kan je zelf lezen dat die frase van de Le Monde een vierkante leugen is. Op 20 Mei worden  trouwens zestien heel concrete politieke eisen geformuleerd en  goed gekeurd op de Volksvergadering van Puerta del Sol in Madrid.  Ze publiceerden zelf een Franse, Italiaanse en Duitse versie ervan die u hier terugvindt. Verward? Integendeel heel concreet.

Als de marsen vanuit Madrid, Barcelona en Toulouse op 17 september toekomen in Parijs zijn de marcheerders verwonderd over het koele onthaal dat hen te beurt valt. Waren ze niet met open armen ontvangen in tal van Franse dorpen en gemeenten? In Parijs wacht hen vooral de matrak van de CRS.

Alhoewel de marcheerders zich aan alle wetten houden worden ze ingesloten door de politie op de dag van hun aankomst 17 September, ‘s anderdaags worden ze massaal administratief aangehouden.

En twee dagen later gebeurt het zelfde, maar nu gebeurt dit vlak voor het gebouw van het mediacentrum van waaruit ze dan toch in staat waren om een perscommuniqué de wereld in te sturen.

Is Frankrijk een politiestaat geworden? Of klopt de uitpraak van een New Yorkse demonstrante in Wallstreet: ‘Silence is Violence’? Door erover te zwijgen kan je de beweging isoleren en tenslotte het geweld onder de mat vegen? In Spanje is dat niet gelukt… is me daar bang voor?

Wanneer wordt zwijgen medeplichtigheid? Die vraag moet elke rechtgeaarde journalist zich stellen.

Je moet geloven  in  je eigen leugens

In een radio uitzending van France Inter wordt de desinformatie echter een constructie. De uitzending begint met te stellen de demonstranten zich  “Indignés”  noemen als referentie naar een boekje van Stephane Hessel. Dus hier worden de vervalsingen van de pers al als feiten geponeerd.

Dan gaat Besancenot, de presentator verder:
“In tegenstelling tot de Spanjaarden, de Engelsen of Italianen hebben de Fransen voldoende aan het reeds aanwezige aanbod,  aanbod dat toelaat aan iedereen die bruist van revolte  om zich vertegenwoordigd te voelen door een reeds geïnstalleerde partij  […]”

Een snelle blik in de Wikipedia volstaat om vast te stellen dat ook in Spanje, Engeland of Italië een ruim aanbod is van wat men extreem linkse partijen noemt. In die landen zijn verschillende communistische en anarchistische partijen. Dit is dus naast de kwestie. Dan stelt hij:

“Als ze de organisatie van maatschappij in vraag stellen dan hebben ze geen helder zicht op wat ze daarvoor in de plaats willen,”

Journalisten die hun huiswerk niet maken, door bijvoorbeeld zelf eens te gaan luisteren naar wat de beweging te zeggen heeft en voort broderen op hun eigen verzinsels zijn simpelwel onprofessioneel bezig of ze hebben een eigen agenda.  De reële democratie waar de grote meerderheid van de beweging voor staat is een idee die al bestaat sedert de oudheid, maar daarover wordt met geen woord gerept. Democracia Real heeft daarover een massa teksten gepubliceert en wie ‘directe democratie’ of ‘participatieve democratie’ intypt op Google vind er massa’s materiaal over.

Maar de klap op de vuurpijl is de uitspraak waarin hij de beweging systeem bevestigend noemt:

“[…] de actie die ze voeren is allesbehalve revolutionair in de zin van 1789, want het gaat  er niet om de macht omver te werpen, maar in tegenstelling daarmee, om de macht terug te geven aan de macht,”

Hierop antwoordt Réelle Democratie Paris met:

“Het zal u verbazen, maar jawel, het huidige regime moet omvergeworpen worden, want het is niet democratisch, het is een project van een minderheid van de bevolking, die zelfs al is ze verkozen (en dan moet men nog zien onder welke omstandigheden) een onderdrukking en een andere klasse vertegenwoordigt dan de rest van de bevolking. Het regime weet maar al te goed dat het niet legitiem is, anders zou een discours en de wijsheid van het volk volstaan om er aan te herinneren dat het volk niet moet strijden tegen de huidige gang van zaken.
Eigenaardig genoeg, doet het regime dat niet, het discussieert niet met zijn dissidenten (ook niet met de nochtans voorkomende vakbonden),   maar het stuurt deCRS[Franse oproerpolitie]. Het regime weet pertinent dat het niet legitiem is, dat het systeem een zwendel is,  ze bewaakt die zwendel om de ineenstorting van haar monopolie te voorkomen: monopolie uitgeoefend in de politiek door een minderheid, terwijl het een zaak van iedereen zou moeten zijn. ”