HIV-besmettingen rukken op in Griekenland
Nieuws, Europa, Samenleving, Griekenland, Aids, HIV -

HIV-besmettingen rukken op in Griekenland

Op 1 december, op de werelddag voor AIDS wordt de ziekte weer een keer onder de aandacht gebracht. In Griekenland is dat meer dan ooit nodig. Het aantal HIV-besmettingen is enorm toegenomen sinds het land in een diepe economische crisis is gesukkeld.

zondag 2 december 2012 16:51
Spread the love

Slechte voorlichting

De voorbije jaren kwam AIDS nauwelijks in het nieuws in Griekenland. Vanuit de overheid werden er ook geen bewustzijns- of preventiecampagnes gelanceerd, waardoor bij een groot deel van de Griekse bevolking het idee groeide dat er een remedie was gevonden tegen de ziekte.

Ondanks deze slechte voorlichting, scoorde Griekenland altijd erg laag wat het aantal HIV-besmettingen betrof, vooral bij heteroseksuele contacten. Dat heeft voor een groot deel te maken met het feiten dat Griekse vrouwen minder geneigd zijn om de pil te nemen. Daardoor wordt veel vaker een condoom gebruikt tijdens het vrijen, wat nog steeds een afdoend preventiemiddel is.

Ook binnen de homoseksuele gemeenschap bleef het aantal infecties binnen de perken, en lag het ook gevoelig lager dan in de rest van Europa.

Stijging van de gevallen

De grootste toename in HIV-infecties in Griekenland is te vinden onder de druggebruikers. Sinds het uitbreken van de crisis is het aantal gevallen pijlsnel de hoogte in geschoten, zoals de gegevens van KEELPNO, het Griekse Centrum voor Ziektecontrole en –preventie laten zien. Het centrum publiceerde afgelopen vrijdag de HIV-cijfers voor de eerste 10 maanden van 2012, en die zijn huiveringwekkend.

In Griekenland zijn er 1.049 nieuwe besmettingen gesignaleerd in 2012, waarvan de meeste in de provincie Attica (met als centrum de hoofdstad Athene). 883 gevallen zijn gerapporteerd bij mannen, 166 bij vrouwen.

De overgrote meerderheid van de nieuwe gevallen zijn te vinden bij de intraveneuze druggebruikers: 487 nieuwe gevallen. KEELPNO heeft de gevallen netjes in een tabel gezet.

Aard van besmetting Jaar (periode van 1 januari tot 31 oktober)
  2008 2009 2010 2011 2012
Homofiele/biseksuele mannen 309
(55,1%)
254
(54%)
303
(57,4%)
310
(38,1%)
256
(24,4%)
Intraveneuze druggebruikers 10
(10,8%)
10
(2,1%)
14
(2,7%)
206
(25,3%)
487
(46,4%)
Heteroseksuelen 130
(23,2%)
93
(19,8%)
96
(18,2%)
143
(17,6%)
108
(10,3%)
Onbekend 107
(19,1%)
111
(23,6%)
113
(21,4%)
150
(18,5%)
198
(18,9%)

Het effect van de economische crisis

De besmettingen bij de intraveneuze druggebruikers hebben in 2011 en 2012 een enorme sprong gemaakt. Dat zijn niet toevallig de jaren waarin de crisis het hardst toesloeg in Griekenland.

De redenen zijn eenvoudig uit te leggen. Om aan de dagelijkse ellende te ontsnappen, zoeken heel wat mensen een uitweg in de drugs. In de straten van Athene zijn vooral Crystal Meth en heroïne erg populair. Die drugs moeten ergens vandaan komen. Vooral illegale vluchtelingen vullen de lacune en spelen de rol van “vaporakia”, de Griekse benamingen voor drugdealers. De Griekse overheid liet jaren begaan, zodat mensen op klaarlichte dag gewoon drugs stonden te dealen en te gebruiken.

Heel wat drugpreventiecentra, zoals OKANA en KETHEA, probeerden de situatie onder controle te houden, maar het was dweilen met de kraan open, omdat er vanuit de overheid nooit een coherent antidrugsbeleid werd gevoerd. De acties van deze centra concentreerde zich dan ook voornamelijk op het uitdelen van onbesmette naalden.

Maar de fondsen zijn beperkt. In 2011 werden ongeveer 15 onbesmette naalden per druggebruiker uitgedeeld, een aantal dat flink onder het Europese gemiddelde ligt. De overheid heeft ondertussen nog nauwelijks budget om alle Griekse hospitalen open te houden, laat staan dat er nog een budget kan worden vrijgemaakt voor drugpreventie. Want HIV-preventie in Griekenland moet vooral daar beginnen.

Daar komt bovendien nog bij dat een heel aantal druggebruikers zich moedwillig met HIV besmet, om op die manier aanspraak te kunnen maken op een kleine toelage om zich te laten behandelen tegen de ziekte. Dat geld van de toelage gaat natuurlijk integraal naar de volgende dosissen, aldus documentairemaker Iakovos Chatzistavrou, die als werkloze probeert om dakloosheid en druggebruik in beeld te brengen.

Mentaliteitswijziging

Preventie alleen is niet voldoende. Er dient ook een mentaliteitswijziging te komen in Griekenland. Na de Olympische Spelen werd Griekenland overspoeld door illegale vluchtelingen. Elke nationaliteit koos zijn niche in de onderwereld om te overleven. En zo werd straatprostitutie voornamelijk het domein van Nigeriaanse vrouwen. Die waren bereid om te vrijen zonder condoom, iets waar blijkbaar heel wat Griekse mannen behoefte aan hadden.

Vrouwelijke druggebruikers probeerden op die manier ook geld te verzamelen voor hun volgende dosis. Ook zij verkochten hun lichaam, maar omdat het aantal straatprostituees zo is toegenomen, zakte de prijs voor een beurt met condoom tot zelfs 2 euro, volgens een dokter van Artsen Zonder Grenzen die in het centrum van Athene werkzaam is. Als de klant er 10 euro bovenop wil geven, dan kan er zelfs worden gevrijd zonder condoom.

Dit leidde tot toestanden zoals we in mei van dit jaar hebben gezien: 17 straatprostituees werden toen opgepakt bij de operatie “Borstel”. Het bleek dat een aantal onder hen HIV-positief waren. Toen werden AL hun gegevens online gezet op de website van de Griekse politie en van verschillende kranten, zodat de gezonde Griekse mannen (want zo worden ze beschouwd), die onbeschermde seks hadden gehad met deze vrouwen, konden bellen om een gratis onderzoek te laten doen om te zien of ze besmet waren.

De hele zaak deed je twijfelen in hoeverre de menselijke waardigheid hier nog gerespecteerd werd. De foto’s waren echt niet prettig om te zien. Graatmagere, lelijke vrouwen, die duidelijk verslaafd zijn aan heroïne, met naaldsporen over hun lichaam. Sommige hadden zelfs blauwe plekken op hun gezicht, wellicht waren ze afgeranseld door hun pooier. Een menselijk drama liet zich aflezen in de blikken van deze vrouwen. Maar de publieke opinie had geen medelijden met hen. Het ging haar meer om de mogelijke slachtoffers die ze maakten, de arme goedbedoelende Griekse huisvader die zo nodig eens van bil moest gaan met een andere vrouw.

Griekse jongeren worden ondertussen ook op steeds jongere leeftijd seksueel actief. Toen leerkrachten op verschillende scholen in het land voorstelden om seksuele voorlichting te geven in de eerste drie jaren van de middelbare school, werd daar flink op gereageerd door de ouders. Seksuele voorlichting staat wel op het curriculum, maar de betreffende schoolboeken blijven in de kasten en worden niet aan de leerlingen uitgedeeld.

Een mentaliteitswijziging is dringend nodig, en hier schiet de Griekse overheid eens te meer tekort. Door de huidige crisis lijkt het onmogelijk dat hier iets aan zal worden gedaan.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!