In een interview met Climate Home News gisteren (dinsdag) zegt Fatih Birol dat stimuleringspakketten om het economisch herstel te ondersteunen een cruciaal moment vormen voor regeringen om het beleid “vorm te geven” in overeenstemming met klimaatactie.
“Ik ben in gesprek met verschillende regeringen en leiders van internationale financiële instellingen, omdat ze allemaal bezig zijn met het ontwerpen van stimuleringsprogramma’s voor de economie”, zegt hij. “De plannen die ze zullen samenstellen zullen uiterst belangrijk zijn”.
“Dit is de reden waarom ik hen vertel dat we de huidige situatie kunnen gebruiken om onze ambitie in de strijd tegen de klimaatverandering op te voeren.”
Duurzaam hulppakket
Birol heeft politieke en financiële beleidsmakers aangespoord om “duurzame stimuleringspakketten” te ontwerpen die gericht zijn op investeringen in technologieën voor schone energie en die de overgang van fossiele brandstoffen te versnellen.
“Dit is een historische kans voor de wereld om enerzijds pakketten te creëren om de economie te herstellen, maar anderzijds om vuile investeringen te verminderen en de energietransitie te versnellen”, zegt hij.
Zware tol
De gezondheidscrisis heeft al een zware tol geëist van de economie. De aandelenmarkten hebben een aantal van hun moeilijkste dagen ooit meegemaakt, en daarmee groeit de vrees voor een wereldwijde economische recessie.
Vooral de luchtvaartindustrie kwam onder bijzonder zware druk te staan, waarbij een aantal luchtvaartmaatschappijen een drastische terugval van hun activiteiten hebben aangekondigd en hebben opgeroepen tot reddingsoperaties van de overheid om een faillissement te voorkomen.
“De wereldeconomie maakt zeer moeilijke tijden door en de energiesector wordt onevenredig zwaar getroffen”, aldus Birol. “De luchtvaart vertegenwoordigt 1 procent van de wereldeconomie, maar 8 procent van het wereldwijde olieverbruik. Ik begrijp dat, wanneer ik met regeringen praat, ze erg bezig zijn met de huidige economische onrust, maar we moeten op de strijd tegen klimaatverandering blijven focussen.”
7,6 procent
Vorig jaar bleek uit een rapport van het VN-milieuagentschap UNEP dat de wereld tegen 2030 de uitstoot met 7,6 procent per jaar moet verminderen om de opwarming van de aarde tegen het einde van de eeuw te beperken tot 1,5 graad Celsius – de strengere doelstelling die de internationale gemeenschap in het Klimaatakkoord van Parijs heeft vastgelegd. In de afgelopen jaren zijn de wereldwijde emissies toegenomen, maar ze stagneerden wel in 2019, blijkt uit cijfers van het IEA.
Birol benadrukt dat 2019 een definitieve emissiepiek zou kunnen vormen, maar dat kan alleen als regeringen de maatregelen om te herstellen van de effecten van het coronavirus ook aangrijpen als hét moment om de economie af te stemmen op een groene transitie. “Het is heel goed mogelijk dat we de uitstoot in 2020 zien afnemen. Naar mijn mening is dit geen reden om feest te vieren, omdat emissiereducties het resultaat moeten zijn van een juist energiebeleid”, zegt hij.
Birol schreef eerder al dat een dergelijk beleid grootschalige investeringen in schone energietechnologieën zou kunnen omvatten, zoals zonne- en windenergie, waterstof en CO2-opslag. Het enorme investeringsplan dat door Birol wordt geschetst, weerspiegelt voorstellen zoals de Europese Green Deal om de kapitaalverschuiving naar de groene economie te versnellen en tegelijkertijd klimaatbestendige banen te creëren. Birol pleit er ook voor dat landen profiteren van de lage rentetarieven om innovatie op het gebied van waterstof en de opslag van CO2 te stimuleren en gebruik te maken van de dalende olieprijs om de subsidies voor fossiele brandstoffen af te bouwen.
Subsidies voor fossiele brandstoffen
Het Internationaal Energieagentschap schat dat de jaarlijkse subsidies voor fossiele brandstoffen wereldwijd 400 miljard dollar bedragen, waarvan 40 procent wordt gebruikt om olieproducten goedkoper te maken. De IEA-baas toont zich optimistisch dat regeringen dit jaar de emissiegroeicurve kunnen buigen vanwege een aantal gunstige factoren.
Uit een IEA-analyse bleek dat 70 procent van de wereldwijde energie-investeringen direct of indirect wordt aangestuurd door overheden. Ondertussen versterken de lage kosten van schone energie de economische motieven voor de transitie naar schone energie.
“Dit is een enorme kans die we niet mogen missen”, besluit hij. “Hier gaat het niet alleen om de hoeveelheid geld voor de economie, maar ook om de richting waar dat geld naartoe gaat.”
