Heel wat progressief intellectuelen, zeg maar de overgrote meerderheid, zijn de mening toegedaan dat men ten allen tijde in debat dient te gaan. Om met redelijke en gegronde argumenten de onredelijkheid van populisten aan te tonen aan het publiek. Dit zijnde het concept van het democratische debat dat aan de grondslag ligt van hun en onze overtuiging.

Daarbij verliezen zij echter geheel uit het oog wat de doelstelling van hun tegenpartij is en welke vereisten er nodig zijn om het debat winstgevend te maken voor die laatste. Verblind door het eigen ego verliest de progressieve intellectueel elke voeling met de realiteit, menende dat zijn of haar superieure argumentering een zekere overwinning inhoud.

Wanneer het debat afgerond is en de geloofwaardigheid van de populist schijnbaar met alle redelijke argumenten geheel onderuit gehaald, betuigt de intellectuele achterban enthousiast hun spreker met alle lof voor diens sublieme analyse en repliek. De ontnuchtering komt echter wanneer men merkt dat tegen alle logica in de populistische achterban onverzettelijk euforisch en dikwijls zelfs gegroeid lijkt. De samenleving verzuurt zienderogen onder het groeiende populisme.

Tot overmaat van ramp gaat men dan om diens eigen reputatie te redden zijn populistische tegenstander gehaaid, gewiekst of –God sta ons bij- intelligent noemen. Immers toe moeten geven de strategie van een idioot niet de baas te kunnen is een zure appel om in te bijten, laat staan doorslikken. De populistische achterban juicht in alle staten want ze hebben voorwaar tegen iedere logica in een intellectuele leider gevonden ! Wie had dat ooit durven verwachten ? Dit gebeurt keer op keer. De populisten scoren met een gemak alsof ze in een leeg doel trappen. En dat is het geval ook.

Wat doen “we” nu fout kameraden ? Het is een klassieker : we hebben enkel oog voor onze interpretatie van wat een goed debat is en de vereisten die wij stellen aan een goede retoriek. Dan volgt de kapitale fout dat we het succes van onze tegenstander in het debat volgens die normen gaan taxeren. Maar de populist denkt anders … en het effect op zijn doelgroep werkt anders …

De populist heeft lak aan goede gegronde argumentering, hij heeft er geen nood aan, sterker nog hij zou er zelfs niets mee kunnen aanvangen. De populist wint geen debat door beter te argumenteren, hij lijdt geen gezichtsverlies door onzinnige stellingen, wel integendeel. Het gaat zo ver dat voor hem de onzinnigheid soms een meerwaarde heeft. Maar in de grond speelt het zoveel rol niet, hij weet dat hij het debat al gewonnen heeft van bij aanvang.

De populist spreekt niet tot de rede, hij bouwt geen argumentering op gestoeld op een verstandelijk inzicht. Wat hij doet is inspelen op het buikgevoel. Hij werpt zich op als vertegenwoordiger van alle gevoelens die tegen de rede ingaan, vooroordelen, xenofobie, racisme, egoïsme etc. De enige vereiste die zijn achterban aan hem stelt is deze onredelijkheden een legitiem karakter te geven door ze in het debat te brengen. Hoe langer het debat duurt, of hoe meer debatten zich opvolgen, des te meer legitimiteit zij hebben verkregen. Argumenten doen er niet toe, of beter gezegd alle argumenten zijn goed als ze maar de onredelijkheden terug op tafel werpen, ongeacht de relevantie of waar- en werkelijkheid.

De xenofoob, de racist of egoïst weet eigenlijk wel dat zijn standpunt niet steunt op redelijkheid. Dat laatste daar wil hij dus liefst niets van weten. De progressieve intellectueel slooft zich maar uit, maar het zal hun worst wezen, zij hebben hun forum en dat is het enige dat telt. Maak je geen illusies, hun strategie werkt onherroepelijk ! Wat moet er dan gebeuren ? Moeten we het onderspit dan maar bij voorbaat delven en onze verlichting en uiteindelijk maatschappij maar opgeven ? Uiteraard niet.

Wat de intellectueel dient te doen is zich ervan vergewissen dat de populist geen eerlijk debat zoekt, maar wel een forum. Dat daarbij iedere vorm van redelijkheid genadeloos afgestraft wordt en dat gezien de doelstelling van de populist er voor de progressieve intellectueel geen enkele winst uit een dergelijk debat te halen valt. De enige verantwoorde strategie in dat geval is de populist het forum ontzeggen. Wie speelt op buikgevoelens, daar gaat men eenvoudigweg niet mee in debat. Er zijn mensen genoeg die wel interessant zijn en wat zinnigs te vertellen hebben, velen van hen krijgen trouwens nooit een forum om dit te doen. Een titel, vermeende autoriteit of een herhaaldelijk publiek optreden door een populist in het verleden mag geen automatische reden zijn om een debat met hem of haar aan te gaan.

Vele progressief-intellectuelen zullen deze mening niet delen, en blijven geloven in de noodzaak onder bijna alle omstandigheden hun superieur inzicht ten toon te spreiden, zolang dat het geval is zal het populisme succes na succes blijven oogsten. Laat u ego uw rede niet overheersen. Ik van mijn kant zal ook mijn best doen, maar kan niets garanderen.

geschreven door: Abrimont