Verslag, Nieuws, Wereld, Al Qaeda, Osama Bin Laden -

Het symbool Osama is nog niet overwonnen

De strijd tegen het terrorisme is nog niet voorbij - zowel in het Westen als in moslimlanden waarvan er veel te maken hebben met volksopstanden.

woensdag 4 mei 2011 16:01
Spread the love

De dreiging van extremistische ideologie blijft bestaan, ook nu de Verenigde Staten na tien jaar de zoektocht Osama bin Laden afsluiten, zeggen de meeste analisten.

De jacht op Bin Laden was duur en resulteerde in oorlogen in Afghanistan en Irak waarbij meer dan 100.000 burgers en 5000 Amerikaanse militairen omkwamen. De VS staken sinds 11 september 2001 zo’n 1,3 biljoen dollar in de strijd.

De dood van Bin Laden betekent echter niet, zoals de Amerikaanse president Barack Obama zondag al duidelijk maakte in een toespraak, het einde van de Amerikaanse campagne tegen extremistische ideologie. Ook zal de kans op nieuwe terroristische aanslagen er niet heel erg van afnemen, zeggen analisten.

“Bin Laden was een bron van ideologie en een symbool. Die rollen kunnen zowel door een dode als een leven de man vervuld worden”, zegt CIA-analist Paul Pillar. “Aanvallen zullen ook plaatsvinden zonder Bin Laden.”

Op de oude voet verder

Sinds het nieuws over de dood van Bin Laden zondagavond bekend werd, is vrijwel iedereen het erover eens dat zijn uitschakeling weinig zal veranderen aan de operationele capaciteit van al-Qaeda. De beweging heeft namelijk een gedecentraliseerd leiderschap en een verspreide bases. Zo werden een aantal recente aanslagen of pogingen daartoe, toegeschreven aan al-Qaeda op het Arabische Schiereiland (AQAP), een tak van al-Qaeda in Jemen.

“Externe operaties, zoals al-Qaeda’s aanvallen op het Westen, zullen hier weinig hinder van ondervinden. Bin Laden bemoeide zich alleen met grote operaties, in het bijzonder als er nieuwe aanvalsmiddelen of nieuwe doelen bij betrokken waren”, schrijft Leah Farrall, expert in terrorismebestrijding van de Australische Federale Politie op haar weblog ‘All Things Counter Terrorism’.

“Leiders van het tweede echelon stuurden de externe operaties grotendeels aan. Deze sectie zal gewoon op de oude voet doorgaan”, zegt Farrall. Onlangs nog, op 30 april, kwamen zestien westerse toeristen om bij een aanslag die gepleegd zou zijn door al-Qaeda in de Islamitische Maghreb (AQIM).

Jihad

Al-Qaeda heeft met andere groepen die geweld omarmen als een middel om een islamitische samenleving te bereiken, gemeen dat ze fundamentalistische interpretaties van de islam gebruikt als religieuze rechtvaardiging. Die interpretaties zijn vaak gebaseerd op teksten van ideologen als al-Wahhab en de in Egypte geboren Said Qutb.

Ondanks zijn twijfelachtige religieuze autoriteit was Bin Laden heel bedreven in het bespelen van politieke sentimenten gericht tegen de historische en hedendaagse erfenis van het westerse imperialisme, de autocraten van het pan-Arabisch nationalisme – en de Arabische monarchieën, in het bijzonder die in Saoedi-Arabië, Bin Ladens geboorteland – met boodschappen over sociale rechtvaardigheid voor alle moslims en een jihad tegen westerse doelen in de wereld.

De volksopstanden voor democratie in het Midden-Oosten wijzen echter op een grotere verwijdering tot de laatste variant van fundamentalistische opleving. Religie speelde slechts een bescheiden rol bij de oppositiebewegingen die in Egypte en Tunesië voor verandering zorgden.

Minder aanhangers

“Al voor de dood van Bin Laden stelden analisten dat de relevantie van al-Qaeda snel tanende was”, zei Richard Clarke, voormalig antiterrorismecoördinator van de Nationale Veiligheidsdienst gisteren in de New York Times. “Maar we moeten niet te vroeg juichen. Voor veel islamistische ideologieën betekent de Arabische lente eenvoudig dat obstakels om het kalifaat te stichten, worden opgeruimd. Hun doel is niet veranderd, noch hun bereidheid tot terrorisme.”

In een bredere historische context is de populariteit van al-Qaeda’s gewelddadige aanpak echter aan het afnemen. De beweging is een aanzienlijk aantal directe aanhangers en sympathisanten kwijtgeraakt, menen sommige regionale experts.

“De soennitische beweging is niet specifiek verbonden met al-Qaeda als organisatie. Er is eerder sprake van een historische opleving van de soennitische islam. Zo’n herleving is er eens in de 100 of 150 jaar. Men wil de mensheid op gewelddadige wijze winnen voor de islam, er vallen veel slachtoffers en vervolgens dooft de beweging uit. Dat is een cyclisch fenomeen”, zegt luitenant-generaal Patrick Lang, die voorheen werkte bij het Amerikaanse Defence Intelligence Agency.

take down
the paywall
steun ons nu!