Cynisme troef: pro-Meccanokiezers opvrijen om later het BAM-tracé te verwezenlijken
Met groeiende ontsteltenis hebben we vanmorgen naar het verkiezingsdebat op de Antwerpse regionale televisie ATV gekeken. De politieke wet dat een burgemeester naar het einde van de campagne toe aan allerlei doelgroepen van alles gaat beloven om het potentiële electoraat zo breed mogelijk te houden kreeg meer vorm naarmate de uitzending vorderde.
We hebben het concreet over de momenten tijdens het televisiedebat waarop over de Oosterweelverbinding werd gepraat. Burgemeester Janssens praatte de kiezer die pro-Meccanotracé geneigd is naar de mond én tegelijk ook de politieke BAM-lobby binnen zijn coalitie (die qua samenstelling inmiddels samenvalt met die van de Vlaamse regering, doorduwer van het BAM-tracé).
Maar als het Oosterweeldossier ons één iets leerde, dan is het dat beide discours niet te rijmen vallen. Want tussen droom en daad staan hier objectieve verkeersmetingen, medische onderzoeken en Europese regelgeving. Het is óf BAM-tracé óf Meccanotracé.
We geven vijf fundamentele voorbeelden uit de televisie-uitzending, waarbij de burgemeester telkens de kool en de geit wil sparen om uiteindelijk (nog) niet te moeten verduidelijken wat hij wil of bedoelt.
1. Hij bepleit een nieuw park Spoor Oost vlakbij Borgerhout maar tegelijk ook de paperclip van 19 baanvakken (‘die nog wat geoptimaliseerd kan worden’) als onderdeel van het BAM-tracé. Het geplande park en de megaverkeerswisselaar liggen echter op amper 150 meter afstand van mekaar. Een van de twee zal moeten wijken voor de ander, want een nieuw stadspark met recreatieve verblijfsfuncties ontwikkelen vlak naast een drukke autostrade mag niet van Europa, omwille van EU-normeringen op het vlak van geluid en uitstoot. Je kunt hier niet beide ontwikkelingen tegelijk beloven, tenzij je zand in de ogen wil strooien.
2. De burgemeester blijft voorstander van het BAM-tracé én van delen van het Meccanotracé, zegt hij. Voor elk wat wils dus, en samen vormen ze een evenwichtig plan. Maar het ene tracé trekt verkeer naar de stad, terwijl het andere tracé dat net niet wil doen. Bouw beide projecten en je krijgt een puinhoop, zowel financieel als verkeerskundig. Twee verkeersstudies tonen dit inmiddels zwart op wit op papier aan. Uit de studie van het Vlaams Verkeerscentrum over het BAM-tracé (april 2011) blijkt dat na de aanleg van dit regeringstracé de huidige Antwerpse ring nog steeds voor 90% verzadigd en erg congestiegevoelig zal blijven. Uit de studie van Transport & Mobility Leuven (september 2010) blijkt daarentegen dat het Meccanotracé erin slaagt het doorgaand verkeer rond de stad te leiden en de congestie op de huidige ring doet verdwijnen, met indrukwekkende verkeersafname aan het Sportpaleis (- 45%), aan Berchem/Borgerhout (- 33%) en in de Kennedytunnel (- 44%).
Wie beide oplossingsmodellen tegelijk bepleit, kiest voor het dweilen met de kraan open: doorgaand verkeer naar de ring blijven aanzuigen middels het BAM-tracé en tegelijk bypass-stukjes rond de stad bouwen (‘delen van het Meccanotracé’) waar niemand zal rijden, want er is nu eenmaal dat tracé dwars door de stad. Bovendien zijn er maar centen voor één van beide tracés. Ook daarover moet men politiek eerlijk durven te communiceren.
3. De burgemeester bepleit het vasthouden aan het (weggestemde) BAM-tracé en zegt tegelijk ook voorstander te zijn van het overkappen van de Antwerpse ring. Uit de studie die hij zelf liet maken door AG Stadsplanning (juni 2012) blijkt evenwel dat beide niet combineerbaar zijn. Het overkappen van de ring wordt definitief onmogelijk na de aanleg van het BAM-tracé, wegens de blijvende toevloed van het doorgaande verkeer naar de ring en het gevolg ervan, nl. de onmogelijkheid om die ring ooit nog te vereenvoudigen. Europa zal onder die voorwaarden nooit toestaan dat de ring wordt overkapt; de ring zal dan immers niet beantwoorden aan de criteria van de Europese tunnelrichtlijn. De burgemeester weet dat als geen ander.
Er is één stukje ring dat je vandaag wel kan overkappen binnen de Europese veiligheidsnormen, nl. het stuk tussen de Borsbeekbrug en de Zurenborgbrug. Uitgerekend naar dit stukje verwijst de burgemeester (en inmiddels ook de N-VA) voortdurend als het realistische ‘begin’ van een meer ambitieuze (latere) overkapping. Maar wat hij niet zegt aan de Antwerpenaar is dat dit ‘begin’ meteen ook het sluitstuk zal zijn. Antwerpen zal 250 meter overkapping krijgen, en daarmee houdt het op. Want het BAM-tracé zit in de weg.
4. De burgemeester zegt dat de regering delen van het Meccanotracé heeft meegenomen in haar eigen mobiliteitsplan, ‘zoals bijvoorbeeld de R11bis’ (ondertunneling van de Krijgsbaan in de Antwerpse zuidrand). Als de actiegroepen één iets niet op tafel hebben gelegd, dan is het die R11bis. Dat plan komt uit de koker van de sp.a en mocht in september 2010 door de N-VA meegenomen worden in de communicatie, als pasmunt voor het schrappen van de Lange Wapper. De R11bis is het resultaat van politiek gebricoleer op kabinetsniveau, niet van voorbereidend studiewerk. Alle lokale gemeentebesturen werden toen overigens in snelheid gepakt door de regering: geen enkele burgemeester in de Zuidrand wist van iets toen de regering op 22 september 2010 de aanleg van die R11bis aankondigde.
Het Meccanotracé telt drie tangenten: westtangent, noordtangent en oosttangent. Over een R11bis: geen woord. Cfr. onze studie van juni 2010, waarin de hele Meccano bladzijdenlang beschreven staat. De burgemeester weet dit. Het is uitermate betreurenswaardig dat hij het tegendeel suggereert én dat niemand aan de debattafel hem corrigeert.
5. De burgemeester ‘begrijpt niet goed’ waarom de groenen nu al – nog voor de verkiezingen – een breekpunt maken van het BAM-tracé, want we wachten toch met zijn allen rustig de resultaten af van het lopende MER-onderzoek over alle alternatieven? Waarom dan op de dingen vooruitlopen? Hij zegt te wachten op het MER-onderzoek, maar tegelijk staat hij toe – via zijn partij in de Vlaamse regering – dat een gevangenis wordt gebouwd pal op het Meccanotracé, dat het belangrijkste alternatief is voor het BAM-tracé.
Een burgemeester die oprecht wacht op een geobjectiveerde vergelijking tussen twee alternatieven, werkt niet actief mee aan het vroegtijdig kapot maken van een van die alternatieven. Zo’n burgemeester stapt naar Brussel en zegt daar: gelieve dat Meccanotracé een eerlijke kans te gunnen.
Manu Claeys en Peter Verhaeghe voor stRaten-generaal
