Joëlle Milquet (cdH), onze nieuwe Vice-Eerste Minister en Minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen, vliegt er goed in. Volgens een bericht in De Morgen van 18 januari 2011, stelt ze voor om seksistische beledigingen aan vrouwen wettelijk te sanctioneren. Ik zeg: dat zou pas discriminatie op basis van geslacht zijn.
Sanctie bestaat reeds
Zo’n wet is ten eerste allesbehalve nodig, want dergelijke zaken worden reeds bestraft. Artikels 443 tot 453bis van het Strafwetboek handelen daarover. Het beledigen wordt juridisch ‘Aanranding van de eer of goede naam van personen’ genoemd. Artikel 453bis van de Strafwet stelt dat de minimumstraf verdubbeld wordt wanneer “een van de drijfveren van het wanbedrijf bestaat in de haat tegen, het misprijzen van of de vijandigheid tegen een persoon wegens diens zogenaamd ras, zijn huidskleur, zijn afkomst, zijn nationale of etnische afstamming, zijn nationaliteit, zijn geslacht, zijn seksuele geaardheid, zijn burgerlijke staat, zijn geboorte, zijn leeftijd, zijn fortuin, zijn geloof of levensbeschouwing, zijn huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, zijn taal, zijn politieke overtuiging, zijn syndicale overtuiging, een fysieke of genetische eigenschap of zijn sociale afkomst.” (Sw. Art. 453bis). Dus Milquet’s bewering dat beledigingen tegen vrouwen niet in de wet worden vermeld, klopt niet, want de seksistische belediging valt duidelijk onder ‘haat, misprijzen of vijandigheid tegen een persoon wegens zijn geslacht’.
Als de vrouw in kwestie de schade kan aantonen, dient zij klacht in. Je kan je makkelijk voorstellen dat het aantonen van die schade moeilijk zal zijn, maar stel jezelf dan de vraag of wij een strafregel willen die geen hard bewijs vereist. Het niet moeten aantonen van schade zou immers leiden tot rechtsonzekerheid.
Men zou nu kunnen zeggen dat er in de Strafwet staat ‘zijn geslacht’ en niet ‘zijn of haar geslacht’. Als er ooit een rechter is, die dat interpreteert als zijnde dat deze wet niet van toepassing is op vrouwen, maakt hij zich schuldig aan het negeren van de principes van rechtsgelijkheid en van de antidiscriminatiewet, en is zijn uitspraak onwettig.
Concreet stelt Milquet ongelijkheid voor
Dat neemt niet weg dat met de maatregel die Milquet voorstelt, er een ongelijkheid op basis van geslacht ontstaat. Zij wil die zelfs formaliseren. Beledigingen tegen vrouwen sanctioneren, zegt zij, maar wat met beledigingen tegen mannen? Even alle gekheid op een stokje, wanneer in de wet zou worden ingeschreven dat het beledigen van vrouwen anders wordt bestraft dan de reeds bestaande bestraffing van beledigingen, discrimineren we op basis van geslacht. Om niet te discrimineren kan Milquet twee dingen doen.
1) Zich tevreden stellen met de bestaande strafwet inzake beledigingen, en eventueel gaan onderzoeken of art. 453bis (Sw.) moet worden verfijnd zodat door discriminatie gemotiveerde beledigingen nog strenger bestraft worden.
2) Haar wetsvoorstel aanpassen zodat het de gelijkheid tussen de geslachten respecteert (want dit doet haar voorstel, ironisch genoeg, niet). Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van “Sanctioneren van beledigingen op basis van geslacht”
De oplettende lezer ziet meteen dat optie 2 eigenlijk een overbodige handeling is, aangezien een dergelijke sanctie reeds bestaat.
Je eigen vrije mening kritisch leren beoordelen
Er rijst nog een tweede probleem met dit voorstel, namelijk dat een al te doorgedreven sanctionering als in strijd met de vrije meningsuiting kan gezien worden. Zelf ben ik ervan overtuigd dat wanneer geen enkele persoon rechtstreeks beschadigd wordt door een bewering, deze bewering onder vrije meningsuiting valt. Maar ik zie wel in dat het vaak voorkomen van bijvoorbeeld macho-achtige vrouwenclichés een maatschappelijke tendens kan veroorzaken die een discriminerende houding vergemakkelijkt via de sociale context.
Het in sociale context bemoeilijken van discriminerende houdingen is geen domein waar de wet zich in kan moeien zonder de expressievrijheid te beperken. Het zou veel wenselijker zijn om een mentaliteit te bewerkstelligen, waarbij men zich bewust is van de effecten van discriminerende uitspraken en waarbij men de schade zoveel mogelijk wil beperken. Een mentaliteit ook, die getuigt van respect voor alle mensen, ongeacht hun individuele kenmerken. Een mentaliteit die verschillen toelaat op alle vlakken, zolang deze verschillen niet tot schade leiden en daaraan gekoppeld het belangrijke besef dat men de vraag over het al dan niet tot schade leiden van verschillen best zo wetenschappelijk mogelijk benaderd, en dat men zich steeds moet hoeden voor vooroordelen: men moet bovenal ten alle tijde kritisch zijn voor het eigen antwoord op deze vraag. Het is door vorming en onderwijs dat wij een bepaalde mentaliteit kunnen bewerkstelligen.
Conclusie
Mevrouw Milquet, uw voorstel discrimineert op basis van geslacht. Wanneer u deze discriminatie eruit haalt, stelt u iets voor dat reeds in de wet is ingeschreven. Dan rest u enkel nog de keuze om al dan niet de strafregel te strenger te maken. U kan beter aan gelijke kansen werken door de daarbij passende mentaliteit te stimuleren, en door zoveel mogelijk oorzaken van ongelijkheid uit de wereld te helpen. Een paar van uw andere voorstellen zijn daar goede voorbeelden van, en ik sta er achter, al vind ik ze persoonlijk te voorzichtig en grijpen ze volgens mij niet in waar het echt nodig is en niet op een manier die echt verschil maakt.
