Het recht op spelen staat op het spel

zondag 24 mei 2015 14:05
Spread the love

Kinderen hebben recht op onderwijs en vrije tijd. Maar wat gebeurt er als die twee basisrechten zich met elkaar vermengen? Dat is de discussie die zich stelt na de huidige beleidsveranderingen omtrent de Brusselse speelpleinen van de Vlaamse Gemeenschapscomissie. Tot op de dag van vandaag georganiseerd door de jeugddiensten, vanaf deze zomer door de lokale scholen.

Vaarwel vakantie? Leerkrachten staan voortaan aan het hoofd van het speelplein en zullen de pedagogische doelen bewaken. Zo moet kennisverlies voorkomen worden en zal er aan taalstimulering gedaan worden. De basisdoelstelling van het speelplein – spelen om te spelen – staat letterlijk op het spel. Vanuit deze kwestie dragen jeugdwerkers en vrijwilligers een gemeenschappelijke bekommernis.

Kinderen geven zelf aan dat ze op het speelplein niet willen leren, tenzij leren spelen. Speelplein is voor hun vakantie. Ze hebben het recht zelf actor te zijn van deze vrije tijd en ze als dusdanig zelf in te vullen in plaats van enkel te participeren aan de vooropgestelde vrije tijd (met schoolse eindtermen). Maar ook de animatoren – gepassioneerde vrijwilligers ondersteund door de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk – en de Brusselse jeugdraad hebben het hard te verduren. Zij werden niet gehoord in de beleidskeuzes en –procedures. Inspraak was ver zoek, waardering van hun expertise en hard werk dat ze jaarlijks opbouwen en leveren idem dito. Zij zullen de plannen mogen uitvoeren, terwijl de politiek de fundamenten reeds gelegd heeft. Hun ongenoegen en vraag naar een open, opbouwend gesprek is reeds gehoord.

Maar wat met de stem van de kinderen? Tijdens het maken van rekensommen geven ze aan dat dat niet iets is wat ze op het speelplein doen. Het is wel nodig om te leren, voor een goede toekomst, maar dat moet plaats vinden in de klas. Het speelplein is om te spelen, om je te amuseren, is iets leuks. Volgens het kinderrechtenverdrag dienen kinderen die ruimte te krijgen om te experimenteren en te spelen, en dit dienen we als maatschappij dan ook te waarborgen. Dit sluit aan bij het jeugdwerkprincipe: spelen als doel en niet als middel. Ook hierin schuilen ontwikkelingskansen en kunnen aspecten zoals taalstimulering zeker ingebouwd worden.

Het spanningsveld tussen spelen en leren is voor kinderen een duidelijke zaak. De school integreren in het speelplein vinden ze geen goed idee. Stel je eens voor: de juf die met grote ogen en een betuttelende stem “Welke taal spreken we hier? Geen Frans, anders krijg je straf!” roept op het speelplein. Neen, dat willen ze niet, geen zomerschool. Het huidige speelpleinaanbod blijkt volgens hen kwalitatief in orde te zijn, aangezien ze uitbundig praten en tekenen over de leuke dingen die ze hier kunnen doen en beleven. Ook de rol van vriendschap lijkt een belangrijke factor te zijn. Iedereen is namelijk welkom op het speelplein. Daar zal voortaan verandering in komen. De organiserende scholen kunnen er voor kiezen om 80% van de plaatsen vrij te houden voor leerlingen die school lopen in de organiserende school. Concreet betekent dit dat de toegankelijkheid niet overal gewaarborgd zal worden en dat het buurtgericht werken naar achtergrond verdwijnt.

Het is misschien heel zwart-wit voorgesteld, maar we mogen niet vergeten welke consequenties deze beleidsveranderingen teweeg zullen brengen. We mogen de 150.000 kinderen niet vergeten die recht hebben op echte vrije tijd en spel in een toegankelijk en zorgeloos klimaat. En dat kan perfect op het speelplein, vormgegeven door de jeugddienst. Laat het onderwijs daar geen stokje voor steken. Laat hun focussen op datgene waarin zij experten zijn, hun educatieve functie in hun eigen habitat.

Laat kinderen niet nog meer ‘moeten’. Bezorg kinderen niet nog meer prestatiedruk met gerelateerde stress. Luister eens naar de stem van kinderen zelf, van het idee alleen al dat ‘de school naar het speelplein komt’ zitten ze meteen op hun paard. Heb wat meer vertrouwen in het kind, zonder onze tussenkomst zullen ze zich echt niet vervelen. Laat de regels eens wat meer los en durf echte vrije tijd te geven. En vergeet tot slot niet alle betrokkenen mee te nemen in een participatief proces.  

Neem kinderen dat spelen alstublieft niet af.

Veerle Van den Cruyce

 

take down
the paywall
steun ons nu!