De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

HET RECHT OP ACHTERLIJKHEID

HET RECHT OP ACHTERLIJKHEID

woensdag 13 februari 2019 05:49
Spread the love

In Uitpers las ik een zeer overtrokken en denigrerende reactie op het boek ‘Hedendaagse Antiverlichting’ van Ico Maly: ‘De dubbele verkrachting van de Verlichting’ door Piet Lambrechts (9 februari). Die reactie is zo grof en desinformerend dat ik er toch even wil op reageren.

Om te beginnen op al de verdachtmakingen:
– ‘Maar Ico Maly (…) maakt eveneens misbruik van de Verlichting om de achterlijke aspecten van de moslimcultuur te ontkennen.’
– ‘Dat is meer dan een denkfout.’
– ‘In plaats van op de grond van de zaak in te gaan, bijvoorbeeld de voorrang van de wet op de godsdienst, neemt Maly zijn toevlucht tot een al te doorzichtige uitvlucht (…)
– ‘Wat ook opvalt is dat Maly in zijn opsomming van de “details” om opportunistische redenen het onverdoofd slachten van dieren niet vermeldt, want dat zou te veel weerstand oproepen.’
– ‘De auteur verwart (bewust?) twee gegevens (…)
– ‘Dat wil Maly niet begrijpen.’
– ‘Maar Maly lijkt blind te zijn voor de essentie (…)
– ‘De auteur gaat onbeschaamd de demagogische toer op als hij beweert dat (…)
– ‘Om zijn stellingen ingang te doen vinden gaat Maly sluw te werk en maakt hij gebruik van een misleidend en wollig taalgebruik.’
– ‘Door dit onderscheid niet te maken, vervalst Maly het debat.’
– ‘De grote fout die een verstandig man als Maly blijkbaar moedwillig maakt is…’

Ico Maly is, zo zegt het portret dat Lambrechts van hem schetst, niet alleen blind en iemand die denkfouten maakt en de zaken niet wil begrijpen, maar ook een man die behept is met een slecht karakter: opportunistisch, onbeschaamd, demagogisch, sluw, misleidend, moedwillig… Iemand die de lezer manipuleert door de grond van de zaak te vermijden en met ‘uitvluchten’ werkt, die (bewust?) verwarring sticht, die het debat vervalst. Iemand die misbruik maakt van de Verlichting, die bezig is met het verkrachten van de Verlichting – met die metafoor wordt hij ook nog gecriminaliseerd.

GODSDIENST IS ACHTERLIJK EN NEFAST

Als ik dan ga kijken waar dit afkeurende portret op gebaseerd is, vind ik eigenlijk alleen als reden dat Maly de visie van Lambrechts niet deelt. Wat Maly in detail precies fout zou doen, is moeilijk na te gaan, want Lambrechts geeft vrije samenvattingen zonder precieze bronvermelding.

Omgekeerd werkt Lambrechts zelf met enorme generaliseringen en gebetonneerde vooroordelen: ‘de achterlijke aspecten van de moslimcultuur’, de aan Maly toegeschreven stelling ‘dat men iedere praktijk en iedere traditie bij ieder individu moet aanvaarden’. Maly zou moeten akkoord gaan met Lambrechts idee over ‘de nefaste invloed van de godsdienst’ en de islam als een van de ‘achterhaalde culturen’.

Dit alles berust op Lambrechts’ vooronderstelling dat ons politiek bestel bedreigd is door de islam: ‘In tegenstelling tot wat Maly beweert gaat voor de democratie de bedreiging niet uit van “individuele moslims”, maar van een achterlijke cultuur.’ Die bedreiging wordt nergens gestaafd, en ik zie ze ook nergens. Er zijn hier of daar wat moslims die graag de sharia zouden invoeren in België, of althans dat zeggen om te provoceren, maar de reële kans daarop is nihil.

Laat ik proberen wat klaarheid te scheppen in het raaskallende discours van Piet Lambrechts. Generaliseringen over de islam en over de nefaste invloed van de godsdienst zijn onzin, en ook het loskoppelen van de islam van zijn geografische en politieke context is dat. Het politieke bestel van Saoedi-Arabië is niet dat van Tunesië of Marokko. In veel landen met islamitische cultuur is er een wetgeving die de islamitische traditie inperkt of moderniseert, met name waar het gaat over het statuut van de vrouw.

Binnen de islam zijn er traditionalisten en traditionalistische fanatici, maar ook modernisten, reformators, feministes/n, enz. De islam is een heel gevarieerd fenomeen, dat zich niet laat samenvatten als ‘achterlijke cultuur’ of als ‘een anti-emancipatorische, onderdrukkende, discriminerende, obscurantistische, dus anti-verlichtingsbeweging.’

Dat migranten met een islamitische achtergrond naar hun godsdienst teruggrijpen om hun identiteit, hun samenhorigheid en hun weerbaarheid te versterken is niet echt verrassend, eerder vanzelfsprekend. En dat ze soms of vaak conservatiever zijn dan de progressieve tendensen in hun thuisland, ‘achterlijker’ dus in het jargon van Lambrechts, is ook niet verbazingwekkend.

Maar er is ook al vastgesteld dat strakke of conservatieve strekkingen in volgende generaties de neiging hebben om te eroderen, naarmate de nakomelingen van de eerste generatie migranten zich assimileren aan de omgevende cultuur. Dat zijn normale processen van culturele uitwisseling. Die staan haaks op het idee dat de islam ‘onze waarden’ ondergraaft en bedreigt.

HET TERREIN VAN DE STAAT IS DE WET

Een kernprobleem in Lambrechts’ stukje is dat hij verschillende maatschappelijke niveaus door elkaar haalt. De wetgeving is één zaak, wat mensen individueel stoort een andere. De godsdienstvrijheid geldt ook voor ‘achterlijke’ godsdiensten of godsdienstige uitingen, voor zover die niet in tegenspraak zijn met andere wettelijke regels.

Er bestaat een ‘recht op achterlijkheid’, met de aangegeven beperking. Wie dat ontkent, komt terecht bij de dictatuur (en uiteindelijk bij de terreur) van de progressiviteit en het fundamentalisme van de Verlichting, dat erg agressief kan zijn.

Lambrechts mag gerust aanstoot nemen aan de islam, of aan sommige aspecten daarvan, dat is zijn goed recht. De staat niet, die hoort alleen in het oog te houden of de wet gerespecteerd wordt. Seksuele verminking van meisjes kan bijvoorbeeld niet, maar er is geen wet die regelt hoe mensen elkaar moeten begroeten: met een knikje, met een oogopslag, met een gewone handdruk, met een high five, met een zoen, met twee zoenen, met drie zoenen, met een omhelzing… Die begroetingen zijn overigens in de traditionele Belgische cultuur ‘gendered’, dus niet sekseneutraal.

Erg belangrijk is dat allemaal niet, maar gelijke echtscheidingsmogelijkheden voor man en vrouw zijn dat wel. Voor islamitische Belgische echtparen geldt het Belgische recht, daar valt niet aan te twijfelen.

Toch moet je oppassen met het principe dat Lambrechts vanzelfsprekend vindt, namelijk ‘de voorrang van de wet op de godsdienst’. Dat moet voor elk probleem apart bekeken worden, om na te gaan of de ene wet geen onverantwoorde beperking is van de andere, in casu de godsdienstvrijheid, of omgekeerd.

En ook de wet kan ‘achterlijk’ zijn. Voor de huidige abortuswetgeving werd ingevoerd was het strafbaar abortus zelfs maar te promoten, maar dat is nu voorbij. De wetgeving over homoseksualiteit was vroeger ook discriminerend. Zonder meer juichen over de wet is geen goed idee. De redelijke wet van vandaag kan morgen ook achterlijk zijn.

HET SUPERIORITEITSGEVOEL VAN DE VERLICHTE GEEST

Het verwijt van de achterlijkheid aan dé islam gaat er ook van uit dat wij, Europeanen, Belgen, zo veel beter presteren. Maar dan wordt vergeten hoe lang wij erover gedaan hebben om het beetje Verlichting te realiseren dat we nu hebben, en hoe moeizaam dat ging.

En we zijn er nog lang niet. Op papier hebben mannen en vrouwen dan wel gelijke rechten en is de vrouw geëmancipeerd. Maar de carrièrekansen van vrouwen zijn nog altijd veel geringer dan die van mannen, en seksueel misbruik, verkrachting of mishandeling van vrouwen komt nog altijd al te vaak voor.

Dat is reden voor wat bescheidenheid, en voor het inzicht dat niet alles van de ene dag op de andere kan worden opgelost. (Al hoort dat niet tot berusting en acceptatie te leiden – maar geduld en begrip blijven nodig.)

Als atheïst wil ik hier nog aan toevoegen dat ik vind dat je niet kan schrijven over de godsdienst zoals Lambrechts dat doet. Niet omdat je geen kritiek mag hebben, of geen eigen opinie, maar omdat bemoeizucht, kortzichtigheid en het zich bedreigd voelen een slechte basis zijn voor een oordeel.

Tot slot: wat heb ik aan een artikel als dat van Piet Lambrechts? Helemaal niets. Hij etaleert vooroordelen en gooit met modder, maar geeft nergens blijk van enige competentie. Om een bladzijde te schrijven moet je eerst tien boeken lezen. Mijn advies aan deze auteur: stop een tijdje met schrijven, studeer eerst!

http://www.uitpers.be/artikel/2019/02/09/dubbele-verkrachting-verlichting/?fbclid=IwAR3bInvhH0Ch0beZwFzjtXtTgz2nVAV6DqxFeUUZpT3BuVLvANm6QI-AGuI 

 

take down
the paywall
steun ons nu!