De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

HET NUT VAN ISLAMOGAUCHISME

HET NUT VAN ISLAMOGAUCHISME

zondag 21 februari 2021 18:43
Spread the love

Op 21 februari verscheen in Le Monde een Vrije Tribune van meer dan 600 universitairen die het ontslag vragen van de Franse minister van hoger onderwijs en onderzoek, Frédérique Vidal.  Die had op 14 februari in een uitzending van het prominente rechtse televisiekanaal C-News gezegd dat de maatschappij in het algemeen en de universiteit in het bijzonder verziekt en vergiftigd zijn (‘gangrené’) door het ‘islamogauchisme’. Op 16 februari voegde zij, in de Assemblée Nationale, daaraan toe dat ze een ‘evaluatie van het geheel van het onderzoek’ wilde om te kunnen onderscheiden ‘wat academisch onderzoek is en wat valt onder militantisme en opinie’. Dat onderzoek zou ze toevertrouwen aan het CNRS, het Centre National de Recherche Scientifique, de grootste Franse instelling voor wetenschappelijk onderzoek, met zo’n 30.000 werknemers. Die beide uitspraken verwekten opschudding en leidden tot protest van verschillende kanten. Maar: in feite vertolkte de minister alleen maar wat de hele politieke top denkt, tot en met Macron…

 

Minister Vidal had het vorig jaar al verkorven bij een groot deel van de universitairen door haar plan voor het wetenschappelijk onderzoek voor de volgende jaren, de Loi de Programmation Pluriannuelle de la Recherche (LPPR). Er was groot ongenoegen (tot en met betogingen) omwille van de budgettering, maar ook omwille van de invoering van een statuut voor junior professoren met contracten van korte duur, drie of zes jaar. (Daarachter kan je een strategie vermoeden om kritische studies tegen te houden. Wie aan een vaste benoeming wil geraken, moet geen riskante, tegendraadse onderwerpen kiezen en zich onderwerpen aan de macht.)

 

De nieuwe storm die minister Vidal ontketend heeft, komt niet alleen via de vrije tribune in Le Monde, maar ook van de universitaire organen zelf. De directies van de universiteiten, verenigd in de Conférence des Présidents des Universités (CPU) distantieerden zich van haar uitspraken: “Het islamogauchisme is geen concept. Het is een pseudobegrip waarvan je tevergeefs een begin van een wetenschappelijke definitie zoekt, en dat je best overlaat aan de presentatoren van C-news of beter nog aan extreem-rechts dat dat pseudo-begrip gevulgariseerd heeft.”

 

Het CNRS noemde in een reactie “islamogauchisme” een “politieke slogan uit het publieke debat, die niet beantwoordt aan enige wetenschappelijke realiteit” en reageerde tegen het “in vraag stellen van de academische vrijheid”, het “stigmatiseren van bepaalde wetenschappelijke groepen” en “de pogingen om bepaalde onderzoeksgebieden te delegitimiseren, zoals de postkoloniale studies, de intersectionele studies of de research over het begrip ‘ras’”.

 

Thomas Piketty, “ ‘directeur d’études’ van de École des hautes études en sciences sociales, maakte in de pers de opmerking dat “sommigen het geniale idee hadden van eender welke onderzoeker die zich interesseert voor de kwesties van discriminatie te verdenken van compliciteit met het jihadisme.”

Wel juist, niet opportuun

 

De regering blaast nu warm en koud. Macron probeerde op 17 februari via zijn woordvoerder Attal wat druk van de ketel te nemen. Die verklaarde dat de hele regering  “absoluut achter de onafhankelijkheid van de lesgevers en onderzoekers staat” en dat voor de regering uiteraard de situatie van de studenten in de covidcrisis prioritair is. Maar op dezelfde dag kon Macrons stormram, minister van binnenlandse zaken Darmanin, op de televisie verklaren: “Mevrouw Vidal is moedig, en ze heeft gelijk.”

 

Uit regeringskringen werd vernomen dat de aanpak van minister Vidal “niet opportuun” was. Verkeerde aanpak, maar de visie klopt dus. Die is inderdaad in lijn met eerdere verklaringen van de regeerders. De minister van onderwijs, Jean-Michel Blanquer, was in oktober 2020 al uitgevallen tegen de “ravages” die het “islamogauchisme” aangericht zou hebben in het universitair onderwijs, wat toen ook al voor opschudding zorgde. En in juni 2020 lekte iets uit van een privégesprek van Macron dat in dezelfde richting ging. Dat was toen er in Frankrijk protestacties plaats vonden tegen politiegeweld en racisme, in reactie op de politiemoord op George Floyd in de VS. De president had gezegd dat het de schuld was van de universitaire wereld, die de etnicisering van de sociale kwestie zou aangemoedigd hebben omdat ze dacht dat dat een buitenkansje was. Maar volgens hem kon het resultaat alleen maar “secessionisme” zijn. “Dat komt erop neer dat je de Republiek in twee breekt.”

 

Wie breekt de Republiek?

 

Dat zijn merkwaardige woorden. Macron is voortdurend bezig met het in twee breken van de Republiek, namelijk door de uitvinding van een “binnenlandse vijand”, het islamisme, en het discours daarover, met bijpassende wetgeving. Dat is een oude, maar handige politieke truc om te proberen een meerderheid van de bevolking achter zich te krijgen en tegelijkertijd de staat autoritairder te maken door godsdienstvrijheid, vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting in te perken. Deze visie is natuurlijk niet compatibel met kritiek op het politiegeweld en het racisme bij de politie en het racisme van de staat in het algemeen, en op de islamofobie die in Frankrijk, mede door de regering, een toonaangevende ideologie geworden is.

 

De uitvallen tegen het islamogauchisme zijn in dat licht te zien. Er zijn in Frankrijk geen mensen die zich islamogauchist noemen, tenzij een enkeling die dat ironisch doet en het woord als geuzennaam gebruikt. Het is een pejoratieve term die al lang bestaat en ooit gebruikt werd voor samenwerking tussen uiterst linkse en islamitische groeperingen, maar nu dient hij voor iedereen die kritiek heeft op het regeringsbeleid inzake islam, voor iedereen die de islamofobie bekritiseert, voor iedereen die moslims verdedigt of ermee samenwerkt.  In de Dictionnaire des dominations (door Collectif Manouchian, 2012) schrijven Saïd Bouamama en Yvon Fotia heel raak: “De beschuldiging van islamogauchisme functioneert als een dwangbevel om te zwijgen over islamofobie.”  (p.212) Van eminent nut voor Macron & Co.

 

 

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!