Met ‘Stilte is mijn Moedertaal’ schreef Sulaiman Addonia een roman die het vluchtelingendebat weer op zijn kop zet. Uitgegeven bij Jurgen Maas in 2021 en vertaald door Irwan Droog brengt hij zijn tweede roman uit die een ‘huis clos’ is in een vluchtelingenkamp. Het verhaal ontwikkelt zich als een raderwerk van gebeurtenissen die leiden tot een misdaad die het leven van de kleine Saba en haar stomme broer Hagos zal veranderen.
Sulaiman Addonia (1972) is een Brits-Eritrees-Ethiopische romanschrijver die als kind uit Eritrea vluchtte. Hij bracht zijn jongste jaren door in een Soedanees vluchtelingenkamp, en studeerde als tiener in Saoedi-Arabië. Hij belandde in Londen als niet-begeleide minderjarige, zonder enige kennis van het Engels, en studeerde er ontwikkelingssamenwerking en economie. Zijn roman Als gevolg van liefde (shortlist Commonwealth Writers’ Prize) werd in meer dan 20 talen vertaald. Addonia woont nu in Brussel, waar hij een creative writing-school voor vluchtelingen en asielzoekers startte, alsook het Asmara-Addis Literary Festival (in Exile). ‘Stilte is mijn moedertaal’ is zijn tweede roman.
Uitgeverij Jurgen Maas is de zusteruitgeverij van het Belgische EPO in Nederland. Deze uitgeverij geeft veel journalistieke non-fictie uit over de MENA (het Midden-Oosten en Noord-Afrika). Jurgen Maas is een politicoloog en een journalist die werkte als radiomaker, presentator en tegenwoordig is hij de bedenker van het tijdschrift ZemZem.
Na het uitbreken van de oorlog vluchten Saba, Hagos en hun moeder met ‘have en goed’ naar Oost-Afrika, daar vinden ze een tijdelijk onderkomen. Ze zien al snel dat de faciliteiten in het kamp traag worden geïnstalleerd. Ze krijgen net genoeg voedsel om te overleven, uitgedeeld door een Britse coördinator van het kamp.
Ondertussen ontwikkelt zich de relatie tussen Hagos en Saba. Hagos kan niet praten, maar ze doen alles om samen te zijn. Hun relatie krijgt een sensuele toets wanneer Saba een schets van een naakte vrouw vindt in de jutezak van Hagos.
Alles verandert als de zakenman Eyob en zijn zoon Tedros het kamp binnenkomen. Ze zijn zogenaamde stedelijke vluchtelingen die rijker zijn dan de vluchtelingen in het kamp. Zij willen de lokale noden van het kamp verlichten door handel te drijven, maar hun ideeën komen niet van de grond. Daardoor veranderen de verhoudingen in het kamp en vallen de maskers af.
Het is een zeer meeslepend verhaal, dat blijft boeien van begin tot einde. De gebeurtenissen volgen elkaar snel op, er zit een goed ritme in het boek. De spanning stijgt tot het einde. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Saba, dat maakt het interessant omdat het een vrouw is die protagonist is.
De zinnen zijn steeds kort, daardoor leest het vlot en het is vlot geschreven. Steeds in de Ik-vorm, waardoor het een beetje verwarrend is of het nu het verhaal van Addonia is of een fictief-verhaal. In ieder geval is het een goede reflectie over het wel en wee in een vluchtelingenkamp.
Stilte is mijn moedertaal, Sulaiman Addonia, Genre: Roman, 23 april 2021, 272 pag. en €22.50.
