In 2 bijdragen gaan we dieper in op het niet onderkende en niet geheelde Pools en vooral Oekraïnse trauma. Het bestaat in het toezien, medeorganiseren en logistiek mogelijk maken van de dood met de kogel van 1,5 miljoen joden en ook communistische militanten uit het vroegere Galicië, Polen en Belarus. In deze medeverantwoordelijkheid van de grootouders en overgrootouders halen de huidige rechtse, neonazitische en fascitische jeugd en organisaties ondermeer hun legitimiteit om nu een claim op de Oekraïnse politiek te leggen.

Maar meer nog zorgt de afwezigheid van honderduizenden joden en hun nageslacht in het huidige Polen en vooral Oekraïne voor zulkdanig deficit dat zij nog altijd decennia teruggeworpen zijn in de economische, intellectuele, humanitaire leegte die deze vernietiging van joden die bv 39% van de toenmalige bevolking van Lviv heeft meegebracht. De liquidatie van de eeuwenoude aanwezigheid van joden vraagt nog altijd om een historische rechtzetting, minstens in de geesten, de journalistiek en de politiek, zowel in Oekraïne als wie er op zit toe te kijken vanuit Europa. Het is een essentiëel onderdeel van welke oplossing dan ook in Oekraïne.

De eerste bijdrage herneemt deze analyse naar aanleiding van de Europese voetbalkampioenschappen in Polen en Oekraïne. Zelf was ik nog in Oekraïne tijdens de voorbereiding van dit kampioenschap, met zoals Happel zei, voetbal is oorlog, maar is het nu niet na voetbal de oorlog.

1. Het onverwerkte verleden van Polen en Oekraïne

Evenzeer als Vlaanderen maar in hogere mate, worstelen Polen en Oekraïne met hun oorlogsverleden. Niet voor niets wordt bv Prof. Adriaenssens gevraagd om de nefaste invloed te analyseren van een onverwerkt verleden van de ouders die actief mee deelgenomen hebben aan de jodenmoord in Polen en andere landen van Oost-Europa. Hoe deze jongeren op het juiste pad brengen door mee het verleden van ouders te verwerken. Op deze Poolse seminaries zijn vertegenwoordigers van vele andere Oost-Europese landen aanwezig..

Een excellent boek om hierover voor Polen inzicht te krijgen is “Quand la Pologne redecouvre ses juifs” van Jean-Yves Potel, met een samenvattend artikel.

Voor wat Oekraïne betreft is het boek “Shoah door kogels” van de Franse pater Patrick Desbois een noodzakelijk aanknopingspunt. De tentoonstelling over het massaal neerschieten van joden in Oekraïne tussen 1941 en 1944 gebaseerd op het boek en onderzoekswerk van Patrick Desbois, mag dan wel volledig genegeerd zijn door de ‘herdenkingsinstituten’ in België, het verslag van Marc Reynebeau als een van de weinig bezoekers van deze ook in het Nederlands opgemaakte tentoonstelling in het legermuseum te Brussel, staat nog als een klok.

Voor een algemene info en beschouwing over de vernietigingsactie van het nationaalsocialisme op de joden, de Roma en de Sinti.

Jodenvernietiging laat lege tribunes na in Polen Oekraïne

Best is te beseffen dat de vernietiging van 3 miljoen Poolse Joden, ondermeer langs 1,5 miljoen executies met de kogel in Oekraïne (dat een goed stuk van het toenmalige Polen omvatte) en 1,7 miljoen vergassingen in de dodenkampen in Treblinka, Sobibor en Belzec aan de oostgrens van Polen met Oekraïne, in feite voor duizenden lege stoelen zorgt op de Europese kampioenschappen. Eigenlijk zouden deze afwezigen symbolisch dienen aanwezig gesteld in de stadia van Polen en Oekraïne.

Veel meer dan in West-Europa, met 0,5 miljoen vermoorde joden in vooral Auschwitz zijn het de 4 miljoen vermoorde joden in Polen, Oekraine en Belarus die deze landen ten gronde verminkt hebben en beroofd van het potentieel van deze burgers die nu in veel groter getal de Europese kampioenschappen zouden gevolgd hebben. Nu blijven slechts enkele duizenden joden die dan nog moeten opboksen tegen het antisemitisme waarvan zij (nog altijd) het voorwerp zijn. Ook Polen heeft bv z’n mei 1968 gekend maar dan van progroms tegen de 60.000 joden die er toen nog leefden en die daarna in grote getale vertrokken zijn. Polen is nog altijd in grote mate een ‘jodenvrije’ staat.

Dat geen enkele journalist of medium hieraan enige aandacht besteedt, analyse maakt, denkkracht ontwikkelt is moeilijk te begrijpen. Wie herwaardeert de journalistiek eens in deze tijden van onbeperkte informatie?

En ook het verslag van m’n eerste exploratie in Polen.

Slotoverweging

Het wedervaren van de joden en ‘zigeuners’ onder het nationaalsocialisme is voor de migratie en de genealogie van de migratie van nu ook een waarschuwing om niet in hetzelfde bedje ziek te zijn, niet dezelfde denkcategorieën te gebruiken als waarmee de joden en ‘zigeuners’ door de eeuwen heen en meer speciaal onder het nationaalsocialisme werden bekeken, en waarvan we nu gelijkenissen zien in de wijze waarop de islam en de moslims worden gestigmatiseerd.

Jan Hertogen
www.getuigen.be