De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Het goud van Congo

Het goud van Congo

In 1994 begon de Rwandese genocide waarbij tien Belgische paracommando's laffelijk werden vermoord. Anno 2014 werd er in het land een herdenkingsceremonie gehouden, in onder meer, de aanwezigheid van de huidige Belgische minister van buitenlandse zaken.

zaterdag 3 mei 2014 08:35
Spread the love

VRT-journalist Peter Verlinden (°1957) die de regio door en door kent, kreeg geen
visum om als verslaggever de plechtigheden bij te wonen. De Rwandese
autoriteiten beschouwen Peter Verlinden immers als een vijand van het
regime en van het Rwandese volk.

Extremist

De journalist wordt door de overheid
beschuldigd van extremistische stellingen en zou behoren tot het kamp
van de genocidairs, die in 1994 verantwoordelijk waren voor de dood
van 800.000 mensen, vooral Tutsi. In een rapport van zeven Rwandese
parlementsleden dat op 11 februari 2013 werd verspreid, wordt
Verlinden vermeld als iemand die vijandig staat tegenover het regime
van president Paul Kagame. Zijn kritische verslaggeving die hij vanaf
1989 over Centraal-Afrika voerde zit de machtshebbers, vooral in
Rwanda, blijkbaar erg hoog.

Kivugebied

Uit zijn jongste boek ‘Het goud van
Congo’ blijkt echter dat je Peter Verlinden, die trouwens met een
Rwandese vrouw is getrouwd, moeilijk een vijand van het
Centraal-Afrikaanse volk kan noemen. Maar het boek is zeer zeker een
scherpe aanklacht tegen de corrumperende machtshebbers in het
Kivugebied, waar een vierde van de inwoners al twintig jaar lang niet
meer in hun eigen huis wonen en nog steeds op de vlucht zijn voor het
geweld. Ondervoeding, kindersterfte en massale verkrachtingen,
gepleegd door zowel regeringstroepen als milities, zijn bijna routine
geworden in Oost-Congo.

Honger

“De Kivuprovincies, samen amper
drie keer zo groot als België, zouden zowat de rijkste gebieden op
aarde moeten zijn.”, schrijft de journalist. “De voorraden
diamant, kobalt, coltan en goud zijn er quasi onuitputtelijk.
Bovendien zijn de landbouwgronden in de regio vruchtbaarder dan waar
ook rond de evenaar. En toch leeft hier zowat de armste bevolking ter
wereld en wordt er door ruim 75 miljoen mensen die het gebied
bevolken honger geleden.”

Levenskracht

Verlinden verhaalt in ‘Het goud van
Congo’ in de eerste plaats het relaas van deze miljoenen Afrikanen
die ondanks genocide en oorlog over de levenskracht blijven
beschikken om zo goed en zo kwaad als mogelijk in de geplaagde regio
te overleven. Maar het boek bevat ook de bouwstenen om beter te
begrijpen waarom de oorlog in Oost-Congo, nu al meer dan twee
decennia aansleept, wie daar belang bij heeft en waarom de
internationale gemeenschap niet in staat is of wil zijn om de waanzin
van de ellende voor die miljoenen Congolezen en andere Afrikanen in
de hele regio definitief te stoppen.

Vloek

“De rijkom van Congo is een vloek
voor de Congolezen;”, concludeert de journalist. “Congo
heeft sinds 1960 altijd her en der rebellenbewegingen gekend. De
ineenstorting van de staat vanaf de jaren zeventig en de invasie van
buitenlandse troepen vanaf 1996 hebben dat fenomeen alleen maar
verstrekt.”

Volgens de auteur bracht de nationale
en internationale aanpak van de implosie van Oost-Congo daarbij geen
enkel soelaas. Andere oorzaken voor het aanslepend conflict zijn
volgens Verlinden te wijten aan de onbekwaamheid en de corruptie
binnen het regeringsleger FARDC, de falende ontwapeningsprogramma’s,
de mislukte integratie van rebellentroepen in het nationale leger,
het gebrek aan staatscontrole op de exploratie van de grondstoffen,
de betrokkenheid van hoge politici, ambtenaren en legerofficieren bij
de grondstoffensmokkel, de verspreiding van wel 300.000 vuurwapens
onder de burgers over de hele regio in de afgelopen twintig jaar, de
troebele banden tussen de Congolese machtshebbers in Kinshasa en de
rechtstreekse inmenging van de buurlanden en hun elites in de
betrokken provincies.

Krijgsheren

Bovendien is de samenleving in
Oost-Congo door het oorlogsgeweld totaal ontwricht. De grote
meerderheid van de Congolezen kampt met een uitzichtloze
leefsituatie. Het onderwijssysteem is verloederd en er heerst massale
werkloosheid. Wie wel werk heeft kan van het loon geen menswaardig
bestaan opbouwen zodat voor heel wat, vooral mannelijke inwoners, de
verleiding om tot een leger- of militie toe te treden erg groot is.
Ze krijgen dan eten, misschien zelfs een vrouw in plaats van een
leven in armoede en ellende. En op die wijze blijven de krijgsheren
beschikken over een schier onuitputtelijke voorraad werkkrachten die
ze in leven houden met de opbrengsten van de illegaal opgedolven
grondstoffen.

Clanbelangen

“En hoewel de internationale
gemeenschap hier zeker niet vrijuit gaat.”, besluit Peter
Verlinden: “Het grootste gewicht om deze impasse te doorbreken
ligt op de schouders van de Congolese leiders. In zovele gevallen
prevaleerden voor hen in het verleden de persoonlijke en clanbelangen
op die van de gemeenschap, zowel op regionaal als nationaal niveau.
Het immense rijke Congo, potentieel toch, hoeft niet de armste
bevolking ter wereld te huisvesten. Het zou een plek van vrede en
welvaart moeten zijn als de beslissers op elk niveau, van de
présidence tot de gewestbeheerders en alles ertussen, de belangen
van de gemeenschap zouden stellen boven de eigenbelangen. Pas dan kan
er een toekomst ontstaan voor alle Congolezen, pas dan zullen de
buurlanden snel begrijpen dat elke poging om het land leeg te roven
gedoemd is te mislukken omdat de Congolezen hen eendrachtig de pas
zuilen afsnijden om de gezamenlijke welvaart na te treven en niet die
van een elite.”

Somber

De auteur beseft uiteraard dat er nog
heel wat water door de Zaïre zal moeten stromen voor de Congolese
vrede een feit is. Voorlopig blijft het toekomstperspectief weinig
hoopvol. En daarom is dit boeiend journalistiek relaas waarin de
balans van twintig jaar genocide wordt opgemaakt dan ook een somber
boek waarin de lezer met de neus op de Congolese werkelijkheid wordt
gedrukt. Geen boek dus voor gevoelige zielen.

Het goud van Congo
– Auteur: Peter Verlinden – Uitgeverij: Houtekiet & VRT
Nieuwsdienst

take down
the paywall
steun ons nu!