Onlangs werd de wereld opgeschrikt door het rapport van de Verenigde Naties voor de mensenrechten over de situatie in Venezuela. Het resultaat kwam neer op een onthutsende doorlichting. Onder meer werden moorden gesignaleerd op enkele duizenden inwoners, gepleegd door de ‘Strijdkrachten voor Speciale Acties’ (FAES). Het rapport werd opgemaakt door Michelle Bachelet. Zij was president van Chili van 2006 tot 2010 en van 2014 tot 2018 en ze voerde haar taak van rapporteur uit als Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN. Terstond werd het rapport grondig bestudeerd en al gauw kwamen er hevige reacties vanuit binnen- en buitenland. Bij mijn weten is het nog maar zelden gebeurd dat een hoge commissaris van de VN zo drastisch aangepakt wordt in verband met de onpartijdigheid die iemand van die functie kenmerkt.
Geheime uitnodiging
Al meteen werd de politieke levensloop van mevrouw Bachelet onder de loep genomen. De Chileense universiteitsprofessor Haroldo Quinteros Bugueño vindt haar terug als dochter van de militair Alberto Bachelet. Deze man diende tijdens de socialistische regering van Salvador Allende. Hij werd echter vermoord door dictator Augusto Pinochet die in 1973 de democratische regering van Allende omverwierp met de steun van de Verenigde Staten en Amerikaanse bedrijven. Zijn jonge dochter Michelle werd samen met haar moeder door de handlangers van de Pinochet-dictatuur aangehouden. Ze werd weggestuurd in ballingschap. Na de val van generaal Pinochet keerde ze terug naar haar land en schreef zich in bij de Internationale Academie voor Politieke en Strategische Studies van Chili (ANEPE). Later vertrok ze naar de VS waar ze zich inschreef als student van het ‘Inter-Amerikaans College voor Defensie’ (CID) in Washington DC.
Wil nu het CID een school zijn voor politieke en militaire indoctrinatie om militairen en civiele leiders te vormen in wat de Verenigde Staten eufemistisch de doctrine van het ‘Inter-amerikanisme’ noemen. In een van de rapporten van het CID van 2016 gaat het instituut er prat op dat het 2700 Latijns-Amerikaanse militairen en burgers opgeleid heeft, personen die in hun landen functioneerden als ‘generaals, admiraals en hun civiele equivalenten.’ Achteraf bleek die opleiding effectief macaber te zijn. In CID werden inderdaad de Latijns-Amerikaanse militairen opgeleid die de staatsgrepen van de jaren ’70 in Chili, Argentinië en Uruguay pleegden in het kader van de ‘Operación Cóndor’ die in Washington bekokstoofd werd. Niet te verwonderen dat mevrouw Bachelet tijdens de regering van president Ricardo Lagos, die regeerde van 2002 tot 2004, benoemd werd tot minister van defensie.
Verbluffende keuze
Hoogst verbazingwekkend is het feit dat iemand die met een dergelijk pijnlijk verleden opgezadeld werd, mede door toedoen van de interventiepraktijken van de VS, besluit stappen te zetten in de richting van die school in Washington DC. En al helemaal verbijsterend is wat gepubliceerd werd in 2016 door de Engelse krant The Guardian. Daarin wordt verwezen naar een nota van een zekere Karen Calabria, in functie van het Kantoor van het
Ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS, over Programma’s van Internationale Informatie. Daarin staat te lezen dat Michelle Bachelet, jawel, als president van Chili, in het geheim naar de VS afreisde op uitnodiging van de CID-school om in Washington twee prijzen in ontvangst te nemen, die van titel van ‘Master Honoris Causa’ en de ‘Medaille van de Raad van Afgevaardigden.’
Dat iemand die voor Latijns-Amerikaanse progressieve normen een niet onbesproken parcours doorlopen heeft en dan Venezuela moet doorlichten, deed velen de wenkbrauwen fronsen. Voor anderen heeft het uiteindelijk resultaat van het rapport regelrecht te maken met de nogal intieme relaties van Bachelet met de VS.
Wat niet in het rapport staat
Na bestudering van het rapport stipte de regering van president Nicolás Maduro verontwaardigd een waslijst feiten aan die verzwegen werden. Daardoor komt het rapport voor als een eenzijdige visie van de situatie.
De Venezolaanse vice-president Ricardo Menéndez kijkt er niet begrijpend vanop. Hij uitte zijn ongenoegen voor de beeldbuis van Telesur. Tevoren greep immers een resem bijeenkomsten plaats en werd een agenda gepresenteerd waaraan naast verschillende instellingen van de staat ook sectoren van de oppositie en vertegenwoordigers van verschillende politieke strekkingen deelnamen. Volgens de Venezolaanse regering zou geen van zijn argumenten in het rapport opgenomen zijn. Bovendien zou meer dan 80% van de gegevens van het rapport ingewonnen zijn buiten de grenzen van het land. Daaruit leidde de regering af dat de redactie van de tekst gebeurde nog voor het beslissend bezoek van Bachelet aan het land.
De ‘Lokale Comités voor Catering en Productie’ (CLAP) werd vijfmaal vermeld, een keer om het aan te kondigen en viermaal in negatieve zin. De zaak van de ‘Missies’ en de ‘Grote Missies’ werd eenmaal en dan nog in negatieve zin vermeld, terwijl miljoenen inwoners daarvan profiteren.
Het Openbaar Ministerie overhandigde de informatie over 292 zaken die aan het gerecht overgedragen werden. Die zaken gaan over 388 functionarissen van de Strijdkrachten voor Speciale Acties (FAES). Ze staan terecht voor moord, wrede behandeling en huisvredebreuk. Dit wordt echter nergens vermeld. Het rapport verwijt de regering van repressie en vervolging, maar vergeet in een adem de gewelddadige acties en vernielingen sinds 2002 door sommige sectoren van de oppositie te vermelden. Het rapport verzoekt alle personen die omwille van ‘politieke motieven’ gevangen zitten vrij te laten. Volgens de regering zitten echter geen personen in die conditie in de gevangenis. (De vraag die we ons daarbij kunnen stellen is hoe dun de lijn is tussen gevangen zitten voor politieke motieven of eerder voor illegale acties, zoals het in brand steken van een school of een regeringsgebouw uit politieke overwegingen.)
Daarnaast werd het ‘Carnet de la Patria’ dat 18.500.000 inwoners op zak hebben eenmaal en in negatieve zin vernoemd. Het ‘Carnet de la Patria’ is een gratis en niet verplicht identiteitsdocument met een gepersonaliseerde QR-code. President Maduro riep het document in het leven om de socio-economische staat van de dragers te kennen en op die manier het systeem van de toekenning van de voorrechten van de Missies beter te beheren. Een van die voorrechten wordt verschaft door de CLAP-bedeling.
(Ik was in Venezuela ten tijde van president Hugo Chávez en ter gelegenheid van een internationale bijeenkomst van Oscar Romero comités. Ik zag daar hoe niet enkel de armen voor wie het officieel bevoorradingssysteem bedoeld was, maar ook leden van de betere middenklasse, die Hugo Chávez uitspuwden, de karretjes volgeladen goedkope basisproducten uit die winkels huiswaarts sleuren.)
Critici zien echter in het ‘Carnet de la Patria’ een controlemechanisme van de regering op de bevolking en bovendien een middel om sympathiserende sectoren te begunstigen.
Een andere ‘Grote Missie’ is die van de ‘Vivienda Venezuela.’ President Hugo Chávez startte de bouw van goedkope woningen voor de armen van zijn land in 2011. In dat startjaar werden de eerste 100.000 woningen overgedragen. De laatste jaren werden gemiddeld 154.000 nieuwe huizen afgeleverd. Zo kwam de Missie ‘Vivienda Venezuela van af de start tot in december vorig jaar uit op 2.500.000 nieuwe woningen. Geen woord daarover in het rapport.
De Missie ‘Barrio Adentro (De Wijk In) werd door president Hugo Chávez gelanceerd in 2003. Sindsdien zijn met de hulp van duizenden Cubaanse artsen één miljard 200 miljoen consultaties uitgevoerd tot in de meest afgelegen dorpen. Daarover ook niets te vinden in het rapport. Een andere ‘Missie’ is het Plan voor Alimentatie op School. Die blijken ook al niet te bestaan. Over al die regeringsprogramma’s ter bevordering van de mensenrechten in het land hangt een mist van stilzwijgen. Al deze ‘Missies’ worden bovendien uitgevoerd te midden van de economische oorlog die ook al niet blijkt te bestaan, althans niet bekend is voor Bachelet in haar rapport. Ook de Amerikaanse blokkering tegen het land wordt nauwelijks aangeraakt. Nochtans heeft de Raad voor de Mensenrechten van de VN herhaaldelijk aangedrongen op de stopzetting.
Zonder de VS een heel ander panorama.
De Raad voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties is samengesteld uit een aantal lidstaten. De VS zijn daar nu niet bij. Die raad keurde een resolutie goed over het verzoek van Venezuela tot internationale samenwerking om op die manier de eenzijdige maatregelen van de VS tegen het land te milderen. Op 14 juli laatstleden dankte president Nicolás Maduro de Raad voor zijn solidariteit. 28 lidstaten stemden ten gunste van Venezuela. 14 stemden tegen (landen van de Europese Unie, Australië en Japan). En 5 Latijns-Amerikaanse landen (Argentinië, Brazilië, Chili, Peru en Uruguay) hielden zich op de vlakte door hun onthouding.
