De opkomst van het fascisme is Rusland’s grootste bedreiging en kan het land verscheuren, tenzij het beteugeld wordt, waarschuwde de architect van Rusland’s postsovjet economische hervormingen, woensdag.

Anatoly Chubais, een van Rusland’s leidinggevende economische hervormers, zei dat de dreiging van het fascisme alle traditionele bekommernissen omtrent de langetermijnstabiliteit van het systeem ontworpen en beheerst door Vladimir Putin in het niet doet zinken.

“Communisme en fascisme zijn de twee belangrijkste politieke risico’s voor Rusland voor de komende 20 jaar, zoals ze het geweest zijn de voorbije 20 jaar,” vertelde Chubais de Reuters Russia Investment Summit.

“Het eerste is verslagen… maar ik beschouw fascisme als een monsterlijk gevaar voor het land, dus alle discussies over Putin of (president Dmitry) Medvedev, Medvedev of Putin verbleken bij dit gevaar.”

Chubais echode de waarschuwing van Rusland’s voormalige hervormingstsaar, Yegor Gaidar, die herhaaldelijk de parallel trok tussen postsovjet Rusland en de post-WO I Weimar Republiek in Duitsland die vernietigd werd door het aan de macht komen van Adolf Hitler in 1933.

“Het gevaar van het fascisme heeft zich nog niet volledig getoond en ik beschouw het als een gevaar dat Rusland kan verscheuren,” zei Chubais, 55, die diende als chef-staf in het Kremlin onder wijlen president Boris Jeltsin in de jaren negentig.

“We betreden een decennium waarin dit politiek gevaar het belangrijkste zal zijn, wanneer je de massa-immigratie en al haar consequenties in overweging neemt,” verklaarde Chubais.

Rusland is de thuis van meer dan 10 miljoen illegale immigranten, voornamelijk uit voormalige Sovjetrepublieken, hoewel mensenrechtengroeperingen zeggen dat immigranten routinematig en onterecht worden beschuldigd van Rusland’s problemen.

Chubais was het doelwit van een moordaanslag in 2005 door, wat hij beweert, een groep van nationalisten geleid door een voormalig kolonel van de militaire inlichtingendienst. De mannen werden vrijgesproken door een rechtbank in Moskou in 2010.

Ultranationalisten hebben herhaaldelijk gewaarschuwd dat Rusland bedreigd wordt door een snel groeiende moslimbevolking van 20 miljoen, ongeveer 14 procent van ‘s lands 142 miljoen tellende bevolking, hoewel kremlinleiders opgeroepen hebben tot eenheid.

Chubais, die de leiding had over de uitverkoop van staatseigendommen nog voordat het stof neergedaald was over de overblijfselen van het Sovjetimperium, verklaarde dat Rusland behoefte heeft aan een nieuwe golf van economische hervormingen om de 1,3 biljoen dollar-economie te doen heropleven.

Maar de politieke hervormingen zouden moeten wachten tot de economische hervormingen aan de gang zijn, voegde hij eraan toe.

“Ik kan je een kwalijk feit vertellen. Er is momenteel geen vraag naar politieke modernisering in Rusland. Vooraleer er dergelijke vraag is, moet er een sociale groep zijn die het kan eisen,” zei Chubais.

“Economische modernisering kan en zou moeten gestart worden zonder politieke modernisering onder Rusland’s huidige omstandigheden,” zei hij. “Maar je kan economische modernisering in Rusland niet voltooien zonder politieke modernisering.”

Chubais staat momenteel aan het hoofd van Rusano, een staatsbedrijf opgericht door Putin, dat belast is met het opbouwen van een productie met een waarde van 30 miljard dollar met het gebruik van nanotechnologie, tegen 2015.

Hij wordt er in Rusland door velen van beschuldigd het toegestaan te hebben dat een kleine groep van tycoons zich enorm verrijkt hebben tijdens de privatiseringen in de jaren negentig, terwijl miljoenen Russen achterbleven in armoede.

Vertaling van “Reformer says fascism could rip Russia apart” (Olga Popova en Guy Faulconbridge, bijkomende verslaggeving door Gleb Bryanski en Steve Gutterman, bewerking door Matthew Jones; Reuters)