In de aanloop naar Martin Luther King Day (hierna: MLK
Day) hebben herdenkingen op verschillende plekken van het land plaatsgevonden. Men stond die week
stil bij de verjaardag  van  Martin Luther King Jr. op 15
januari. De leider van de Amerikaanse burgerrechtenbewegingzou 86 jaar zijn geworden. Dit
jaar staan de herdenkingen in het
teken van de nationale protestcampagne “Black
lives matter”.

De protestcampagne is ontstaan na de dood van de 18-jarige Michael Brown en
de 42-jarige Eric Garner. Sindsdien roepen burgers in verschillende steden op een einde te maken aan
politiegeweld en institutioneel racisme.

In de Amerikaanse staat Atlanta stonden ruim 1.800 mensen voor de Ebenezer Baptist
Church. In deze kerk had King Jr een
keer een dienst gehouden. Ter ere van Brown en Garner hield men borden omhoog met de respectievelijke teksten: “Hands up! Don’t shoot!” en “I am a man” en “I can’t breathe”.

Twee feestdagen

Maar aan de andere geografische en ideologische kant van  het spectrum vieren sommige Amerikaanse staten
niet alleen MLK Day. In vijf zuidelijke staten (waaronder Arkansas,
Alabama en Mississippi) zijn verschillende festiviteiten georganiseerd ter ere
van  de verjaardag van Robert E. Lee. Deze verjaardag valt op 19 januari. Televisiezender MSNBC  maakte een document openbaar waarin de staat
Arkansas aangeeft op 19 januari twee feestdagen te zullen vieren. De staat zal zowel
de verjaardag van  Martin Luther King als die van Robert E. Lee vieren.

Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog was Lee opperbevelhebber van de zuidelijke strijdmachten.
Historisch staat de Amerikaanse Burgeroorlog te boek als de strijd
tussen het Noorden, waar men de eerste stappen heeft gezet richting een ‘slavernij vrije samenleving’, en het Zuiden waar men slavernij met man en macht als onderdeel wilde behouden van het politieke en economische leven.

Twitteractie

De simultane viering van de verjaardag van de twee
historische figuren is problematisch. Deels in dat kader richt de protestcampagne ‘Black lives matter’ zich ook op het doel
om de herdenkingsdag terug te winnen. Een goed voorbeeld hiervan is de
Twitteractie  #reclaimingMLK.

De mars in New York van afgelopen maandag onderstreept dit doel. Daar wisten ongeveer 400 mensen het verkeer stil te leggen met de mars #Dream4Justice March,
die door zestig straten werd gelopen. De mars begon in Harlem en eindigde in
de buurt van het VN-gebouw. Luidkeels riepen de betogers “Black lives matter!”, terwijl op de achtergrond speeches van King
door luidsprekers klonken.

Reuters sprak met één van de betogers, Linda Sarsour. Zij is ook
woordvoerster van de Justice League NYC: 
“Met deze mars proberen we Martin Luther King terug te claimen. Hij was
een ‘radical organizer‘ – hij werd gearresteerd en hij geloofde in
geweldloosheid. Maar hij was ook iemand die voor opschudding zorgde.”

In San Francisco heeft de politie ruim zestig betogers gearresteerd tijdens een protestactie waarbij het verkeer op de San Mateo-Hayward Bridge stil werd gelegd. In Seattle werden er negentien mensen gearresteerd toen daar het verkeer werd stilgelegd.

Aanvankelijk heeft president Obama zich afzijdig gehouden
van de antiracismeprotesten die dit jaar onderdeel zijn geworden van MLK Day. Pas
in de zaak Michael Brown deed Obama een statement. Na de aankondiging dat
politieagent Darren Wilson niet vervolgd hoeft te worden sprak de president
zich uit tegen het ”diepe wantrouwen” tussen de politie en Afro-Amerikaanse
burgers. Hij zei dat hij de laatste twee jaar van zijn presidentschap zal
gebruiken voor het dichten van de vertrouwensbreuk tussen de twee groepen.

In Washington was het uitroepen van een nationale
herdenkingsdag voor Martin Luther King niet vanzelfsprekend geweest. In 1983
stemden 112 federale wetgevers, negentig volksvertegenwoordigers (77
Republikeinen, 18 Democraten), en 22 senatoren (18 Republikeinen, 4 Democraten) tegen het uitroepen van een nationale herdenkingsdag voor
Martin Luther King. Uiteindelijk
ondertekende Ronald Reagan in november 1983 de wet waarmee Martin Luther King
Day officieel werd verklaard.

Nationale vrije dag

Momenteel is een voorstel om MLK-Day als nationale vrije
dag in te stellen. Negen Republikeinen hebben tegen het voorstel gestemd,
waaronder Steve Scalise. Als voormalig lid van het Huis van Afgevaardigden voor
de staat Louisiana stemde de Republikein in 1999 en 2004 tegen het uitroepen van MLK Day als nationale vrije dag.  

Scalise woonde in 2002 een conferentie bij van de European-American
Unity and Rights Organization (EURO). Voormalige Ku Klux Klan-leider David
Duke leidde toen deze conferentie. Afgelopen december zei Scalise in een
schriftelijk statement: “het was een vergissing, en ik heb er spijt van”.

Ook dit jaar stemde Scalise tegen het voorstel.
Tegelijkertijd heeft de politicus op maandag 12 januari verklaard het eens te zijn met het statement dat stelt dat de “nalatenschap van King” de Verenigde Staten heeft ‘versterkt’.  Andere politici hebben in de afgelopen jaren doorgaans
verschillende redenen gegeven voor hun nee-stem. Sommigen hebben tegengestemd om
extra bureaucratische beslommeringen te vermijden, anderen onthouden zich van enig
commentaar.