Toen ik de mail kreeg met de handleiding ‘Helend schrijven’ en die doornam, dacht ik wow, wat een fantastisch en praktisch instrument heeft Habiba samen met Kif Kif  (een antiracistische organisatie die voor gelijkheid strijdt) gecreëerd. Ik wilde er gelijk alles over weten.

Het is een drukke bedrijvigheid in Toko, de co-workspace van Kif Kif in Berchem, als ik er binnenkom. Habiba Boumaâza heeft met haar collega’s net haar lunch verorberd. We zonderden ons af zodat ik al mijn enthousiaste vragen op haar kan afvuren.

Schrijven, delen en zorgen

“Er waren voor mij drie triggers die me op het idee brachten om de handleiding Helend schrijven uit te werken. De eerste was het boek van Naima Charkaoui over racisme, veerkracht en wonden. Het was de eerste keer dat ik las over het effect van racisme op slachtoffers. Het is iets waar je anders nooit over leest. Meestal is het uitleg over racisme, maar nooit over het effect ervan op slachtoffers.”

“De tweede trigger was een schrijfcursus waar ik me voor had ingeschreven bij  de HerstelAcademie, een organisatie die inzet op herstel bij mensen met een psychische kwetsbaarheid. Het was heel verfrissend om samen met mensen te delen en te schrijven over psychische kwetsbaarheid, en wat ik daar ook interessant vond was dat de begeleider een ervaringsdeskundige was. Dit zorgde ervoor dat de deelnemers konden delen en schrijven over die thematiek zonder zich geviseerd te voelen als patiënt.”

“Een derde trigger was een sessie van drie bijeenkomsten die Orbit vzw organiseerde en mensen samenbracht om te praten over ervaringen van racisme. Het was tijdens corona en dus online. Ik was enorm onder de indruk om te merken hoe dat het delen van ervaringen enorme deugd deed zowel voor mij als bij andere deelnemers. We konden ervaringen van racisme delen zonder dat het geminimaliseerd, gerelativeerd of in vraag gesteld werd.”

“Toen dacht ik, wat zou het fantastisch zijn om die drie dingen te combineren. Namelijk het creatieve schrijven, de zorg voor het slachtoffer van racisme en het samenkomen en verhalen delen onder begeleiding van een ervaringsdeskundige”

“Toen dacht ik, wat zou het fantastisch zijn om die drie dingen te combineren. Namelijk het creatieve schrijven, de zorg voor het slachtoffer van racisme en het samenkomen en verhalen delen onder begeleiding van een ervaringsdeskundige.”

“Het idee heeft ongeveer anderhalf jaar gerijpt, dat gaf me de tijd om creatieve oefeningen te bedenken of bij elkaar te zoeken, boeken te lezen over antiracistisch schrijven, na te denken over de inhoud en over wat ik er echt mee wilde doen… Geleidelijk aan kreeg de uitwerking van de handleiding meer en meer vorm.”

Het proces is belangrijker dan het resultaat

“Ik wou het eerst ‘herstelschrijven’ noemen naar het voorbeeld van de cursus die ik volgde. Maar toen dacht ik: ‘neen, racisme gaat niet over herstellen’. Van racisme an zich herstel je niet. Het is iets dat er nog altijd is en waarmee je moet (leren) omgaan als persoon met een migratieachtergrond. ‘Helen’ vond ik een betere term omdat het daarover gaat. Je heelt al schrijvend én in groep. Toen de tool bijna af was ontdekte ik bij toeval dat het een concept is dat al bestaat in de Angelsaksiche landen, Healing writing. Een vriend van me had er een boek over liggen. Dit boek heb ik nog doorgenomen en enkele aspecten eruit toegevoegd aan mijn handleiding ‘Helend schrijven’.”

“Felicia Rose Chavez gaat in haar boek dieper in op hoe we geconditioneerd worden om op een bepaalde manier te schrijven, gebaseerd op bekende werken van voornamelijk witte oudere mannen “

“Een ander boek dat me ook enorm heeft geïnspireerd is: ’ The anti racist Writing Workshop‘ van Felicia Rose Chavez. Dat boek was voor me een echte eye opener. De schrijfster gaat in haar boek dieper in op hoe we geconditioneerd worden om op een bepaalde manier te schrijven. Meestal is dat gebaseerd op bekende werken van voornamelijk witte oudere mannen, die we meekrijgen op school. Zij doorbreekt dat aan de hand van inzichten, gesprekken en oefeningen. Een van haar opmerkingen in het boek was om samen met de studenten kladversies te bespreken en delen, in plaats van enkel de afgewerkte teksten. Dat vond ik verfrissend.”

“We leren op school dat een tekst af moet zijn voor we ze mogen delen, en dat is voor mij één van de bronnen van faalangst.  Dat zie ik ook telkens terugkomen bij onze contributors van Kif Kif, dat zijn mensen die voor en met ons schrijven. Ze krijgen al stress voor ze beginnen schrijven omdat ze er vanuit gaan dat een tekst meteen goed en en af moet zijn. Iedereen gaat door een kladproces bij het schrijven, maar omdat we daar nooit de terechte liefdevolle aandacht aan schenken, gaan mensen ervan uit dat het van de eerste keer perfect moet zijn. Zo gaan er parels verloren. Ik vind het belangrijk dat de begeleiders van de schrijfsessies daar ook rekening mee houden. En benadrukken dat het niet gaat om grammatica of zinsbouw, maar vooral om het proces van kladversies en ervaringen delen. Om jezelf en de anderen die kladversie te gunnen, en omgekeerd.”

Een trigger op taal 

“Er kan bij veel mensen met een migratieachtergrond een trigger op taal zitten, die een van de oorzaken kan zijn waardoor ze drempels ervaren om te schrijven. Hun taalgebruik wordt van kinds af aan zo onder de loep genomen door verschillende instanties, en beoordeeld of veroordeeld op basis van de moeite die ze doen om de taal te spreken en te begrijpen, en tot ‘de groep’ te behoren. Ze groeien op met opmerkingen op school en in hun omgeving over hun taalachterstand, of complimenten over de taalachterstand die er niet is. Denk maar aan het cliché-voorbeeld ‘je spreekt zo goed Nederlands’.”

” Ze groeien op met opmerkingen op school en in hun omgeving over hun taalachterstand, of complimenten over de taalachterstand die er niet is. Denk maar aan het cliché-voorbeeld ‘je spreekt zo goed Nederlands'”

“Bij de nieuwkomers bijvoorbeeld is taal zelfs een voorwaarden om te mogen blijven. Politici die op tijd en stond willen scoren door taal te koppelen aan allerlei sociale rechten zoals kindergeld of sociale woningen… Het neemt soms hallucinante proporties aan. Een prinses die Frans en Nederlands spreekt wordt geprezen om haar tweetaligheid, terwijl anderen die ook tweetalig of meertalig opgevoed worden met een niet Europese thuistaal zich daar constant voor moeten verantwoorden. Meertaligheid is een waanzinnige meerwaarde, waar intussen ook waardevol wetenschappelijk onderzoek naar werd gedaan. Ik heb nooit begrepen waarom deze kracht ontkend en zelfs beschimpt wordt.”

“Naast de nadruk op dat kladproces, doen we bij aanvang van elke sessie aan free writing. Ik vertaal het zelf het liefst als ‘rauw schrijven’. De techniek bestaat eruit dat je acht minuten non stop los schrijft zonder te kijken naar grammatica, spelling of interpuncties. En als je blokkade of weerstand voelt, kan je die emoties mee in je tekst verwerken, of niet. Het is een mooie manier om expert te zijn in je ‘eigen’ taal, waar het schrijven niet gelinkt wordt aan falen maar aan doorbreken. En dit zonder getuigen, want de tekst hoeft de deelnemer ook niet te delen.”

“Ik wil het geen therapeutisch schrijven noemen”

“Ik wil het geen therapeutisch schrijven noemen, want dan zit je weer met de hiërarchische relatie patiënt versus hulpverlener. Het is wel belangrijk dat de begeleider een ervaringsdeskundige is, en een bepaalde integriteit bezit. Tijdens de intake gesprekken met de deelnemers moet de begeleider benadrukken dat het geen therapie is. Het zijn groepssessies waar ervaringen gedeeld worden met lotgenoten. De deelnemers kiezen zelf hoe ver ze meegaan in de oefeningen en het delen van ervaringen. En ze kunnen hun eigen grenzen daarin dus ook bewaken.”

“Mensen vertellen dat die bijeenkomsten en het delen in groep echt een verschil heeft gemaakt in hun leven. Dat ze zich niet meer alleen voelen als ze nog eens met racisme te maken krijgen. Dat ze weten dat ze niet overdrijven, het zich niet inbeelden”

“Maar het is natuurlijk onvermijdelijk dat er vanalles los komt. Na de sessies is er een maand of twee daarna een terugkommoment. Om te polsen hoe het gaat met de deelnemers en hoe ze terugkijken op de sessies.  We krijgen veel positieve reacties. Mensen vertellen dat die bijeenkomsten en het delen in groep echt een verschil heeft gemaakt in hun leven. Dat ze zich niet meer alleen voelen als ze nog eens met racisme te maken krijgen. Dat ze weten dat ze niet overdrijven, het zich niet inbeelden.… Dat vind ik enorm krachtig.”

“Wat we ook wel meegeven aan de deelnemers is een lijst met therapeuten, psychologen en psychiaters die specifiek rond racisme trauma’s werken. Ze kunnen dan kiezen of ze op eigen kosten een traject willen starten. De lijst hebben we samengesteld via ons netwerk. Nazorg is belangrijk en wordt gemakkelijk vergeten of onderschat.”

“Habiba is dat uw echte naam?”

“Er zijn heel wat momenten waarbij ik zelf ook niet weet hoe om te gaan met racisme in mijn dagelijks leven. Er zijn situaties waar ik bevries of een grapje maak om het te minimaliseren. Iedereen gaat er anders mee om. Je kan het weglachen, negeren, informeren  of in confrontatie gaan. Ik krijg bijvoorbeeld bijna wekelijks de vraag of Habiba mijn echte naam is.”

“Dat gebeurt op café, op een feestje, tijdens het geven van vormingen. Ik denk dat ik er voor veel mensen ‘te vlot en te wit’ uitzie vanuit hun invalshoek, om met zo’n naam rond te lopen. Moest ik in diezelfde contexten gewoon zeggen dat ik Sofie heet, dan zal niemand die vraag stellen.  In het begin bracht het me van de kaart. Nu antwoord ik op dezelfde toon als het mij gevraagd werd: ja dat is mijn naam, en is jouw naam ook echt? Ik heb gemerkt dat het de persoon meestal wel aan het denken zet over de vraag, die ronduit absurd is.”

“Ik heb ook momenten dat ik me niet goed in mijn vel voel, of niet sterk genoeg in mijn schoenen sta om erop te reageren en dan laat ik het gewoon passeren. Ik heb me er lang schuldig bij gevoeld want ik vond dat de mensen moeten leren dat het niet ok is. Maar dat heb ik ook  losgelaten. Het is belangrijk om ook mild te zijn voor jezelf. Het is niet erg om het soms ook gewoon te laten passeren als het je dag niet is.”

“Je wordt continu gepakt op je identiteit, dat is zo vermoeiend.  Het is ook moeilijk uit te leggen aan mensen die daar niet mee geconfronteerd worden, of er niet voor openstaan om het te begrijpen”

“Ik heb talrijke voorbeelden van racisme-ervaringen. Van heel grof tot subtiel. Ik belde bijvoorbeeld niet zo lang geleden naar de bank om een rekening te openen en de bediende was eerst super vriendelijk en legde de mogelijkheden uit, maar vanaf hij mijn naam hoorde veranderde zijn toon volledig, en begon hij plots de filosofie van de bank uit de doeken te doen en uit te leggen waar ze voor staan, en of ik dat begreep. Je wordt continu gepakt op je identiteit, dat is zo vermoeiend.  Het is ook moeilijk uit te leggen aan mensen die daar niet mee geconfronteerd worden, of er niet voor openstaan om het te begrijpen. En daarom is het voor mij belangrijk om me regelmatig en in de mate van het mogelijke te omringen met mensen die dat erkennen en herkennen.”

Lydia in het uitgaansleven

“Toen ik jong was en veel uitging noemde ik mezelf  Lydia omdat ik gewoon plezier wou hebben en geen zin had om aan iedereen telkens alles uit te leggen over mijn biraciale achtergrond en me te moeten verantwoorden voor de vooroordelen over de Marokkaanse gemeenschap.”

“De VDAB stelde mijn broer voor om zijn achternaam te veranderen naar de achternaam van de mama en van de voornaam een paar letters af te doen zodat die een beetje westers klinkt als oplossing om sneller aan een job te geraken”

“De klik om dat niet meer te doen kwam er na de ervaring van mijn broer bij de VDAB 22 jaar geleden. Mijn broer is programmeur en hij had toen 56 keer gesolliciteerd en was nooit uitgenodigd geweest. Hij kreeg een brief van de VDAB om langs te komen voor een gesprek. Hij ging er enthousiast naartoe om te kijken hoe ze hem konden helpen. Ze stelden hem voor om zijn achternaam te veranderen naar de achternaam van de mama (Belgische mama en Marokkaanse papa nvdr) en van de voornaam een paar letters af te doen zodat die een beetje westers klinkt als oplossing om sneller aan een job te geraken. De VDAB wilde ook mee de kosten vergoeden voor die naamsverandering. Mijn broer was gechoqueerd en antwoord hen: ‘krijg ik dan ook een gratis vuilzak om mijn vader in te steken?’ en is kwaad opgestapt.”

“Toen hij ons dat verteld was ik er zo van aangedaan en dacht maar er is toch niets mis met zijn of mijn naam. Er is iets mis met onze maatschappij! Het was een proces waar ik door moest.”

Klas als weerspiegeling van de Meir

“Ik geef ook vormingen op scholen voor mijn vzw Goblin, aan zowel leerkrachten rond diversiteit in de klas als aan kinderen rond mensen op de vlucht. Aan kinderen vraag ik soms om verhalen te verzinnen. De  personages die ze verzinnen hebben altijd witte namen, welke achtergrond het kind ook heeft. In de meeste scholen wordt er nog altijd een soort artificiële witte wereld aangeboden in de boeken, in de spelletjes, de poppen, de pictogrammen, de verhalen, de afbeeldingen, de liedjes, de geschiedenis…”

“In de meeste scholen wordt er nog altijd een soort artificiële witte wereld aangeboden in de boeken, in de spelletjes, de poppen, de pictogrammen, de verhalen, de afbeeldingen, de liedjes, de geschiedenis…”

“De raad die ik geef aan de leerkrachten, is om eens op een zaterdagnamiddag naar de Meir te gaan, op een bankje te zitten en te kijken naar de mensen, de chauffeurs, de winkeliers… Daarna terug naar de klas te keren, daar op een bank te gaan zitten en te kijken of hun klas de wereld weerspiegelt die ze zagen op de Meir. Als dat niet zo is dan geven ze een verdraaide wereld mee aan al de kinderen. Onderzoek heeft bijvoorbeeld uitgewezen dat dit gebrek aan ‘ramen’ op de wereld (zoals Mylo Freeman ze benoemt) later een beperking vormt voor witte kinderen én kinderen met een migratieachtergrond om flagrant racisme te herkennen en erkennen.”

Verspilling van talent

“Racisme is ingebed in ons systeem. Het sluit mensen structureel uit op basis van hun identiteit, origine of huidskleur. Ik vind dat heel dom op veel gebieden, onder andere omdat je als maatschappij zo super veel talenten verspilt.  Een wit middenklasse kind heeft dyslexie of zit op het autismespectrum en dit kan opgevolgd worden, maar bij een kind met een migratieachtergrond wordt dit minder snel gediagnosticeerd want ‘die heeft achterstand omwille van de cultuur’.”

“Van de jongere die geen werk vindt omwille van diens naam, tot de persoon op de vlucht die geen erkenning krijgt voor diens diploma en de tijd niet krijgt hiervoor bij te studeren, dus dan maar als taxichauffeur of poetsvrouw moet werken. Je kan je maatschappij zoveel rijker maken als je die mensen inzet op basis van de talenten die ze hebben.”

“We blijven in cirkels draaien in heel het racismedebat, ik lees soms boeken uit de jaren ‘80 waar ze exact dezelfde punten aanhalen die nu anno 2023 besproken worden.”

“We blijven in cirkels draaien in heel het racismedebat, ik lees soms boeken uit de jaren ‘80 waar ze exact dezelfde punten aanhalen die nu anno 2023 besproken worden. We blijven steken in de discussies van veertig jaar geleden. Om het duidelijk te maken vergelijk ik het racismedebat gemakkelijk met het bakken van een cake. Dat is wat kort door de bocht, maar helder. Het gaat nog steeds over de bakvorm, en niet over de ingrediënten. Laten we misschien eens beginnen met de ingrediënten te bespreken. Hoe wordt de maatschappij inclusief voor iedereen? Het is geen naïef idee, het is gewoon menselijk.”

“Deze handleiding ‘Helend Schrijven’  heeft vooral een focus op de doelwitten van racisme en gaat niet over de strijd tegen het racistisch systeem.  Kif Kif als organisatie kaart ook het structureel racisme aan via beleidsvoorstellen en projecten. We werken samen met verschillende partners aan ‘praktijktestennu’, waar we op alle bestuursniveaus regelgevende kaders voor overheidsinspecties eisen om systematisch praktijktesten uit te voeren in de strijd tegen discriminatie op de arbeids- en woonmarkt. We hebben ook een intens onderzoek afgerond voor ENAR rond politiegeweld, de resultaten en beleidsvoorstellen werden gebundeld onder minderpolitie.be.”

“Het is een en/en verhaal. Je moet op verschillende terreinen inzetten, afhankelijk van je individuele sterktes. Mijn passie en talent is schrijven en mensen bij elkaar brengen. Het schrijven heb ik meegekregen van mijn mama (Nicole Boumazaa schreef verschillende jeugdboeken nvdr). Ik ben opgegroeid met het geluid van de typemachine op de achtergrond. Mijn papa schreef ook graag gedichten. Het zit erin. En daarnaast haal ik enorm veel voldoening uit mensen met elkaar verbinden. Als dit mijn kracht is, zet ik ze graag zo in. Als iedereen zijn of haar kracht kan gebruiken op een manier waar die goed in is, draagt iedereen een steentje bij.”

Een blauwdruk voor andere vormen van uitsluiting

“De handleiding ‘Helend schrijven’ bestaat uit vier sessies en de deelnemers krijgen ook na elke sessie huiswerk mee. Ik heb het met heel veel liefde geschreven en leg de nadruk op de zorg voor de ander. Ik  hoop dat het een basis en een inspiratie kan zijn om ook op andere manieren racisme ervaringen in groep te delen. Het hoeft niet enkel door middel van schrijven te zijn. Niet iedereen schrijft graag. Waarom niet Helend dansen, Helend schilderen, Helend wandelen, … Zolang er in groep kan gedeeld worden om de emotionele ervaringen samen op een creatieve manier ‘lichter’ te maken.”

“ls je creatief bent kan je deze handleiding ook als blauwdruk gebruiken voor andere vormen van uitsluiting of verwerking, zoals bijvoorbeeld samen helend schrijven rond armoede, beperkingen, rouw, seksueel misbruik, pesten…”

Als je creatief bent kan je deze handleiding ook als blauwdruk gebruiken voor andere vormen van uitsluiting of verwerking, zoals bijvoorbeeld samen helend schrijven rond armoede, beperkingen, rouw, seksueel misbruik, pesten… En dan kan het ook gegeven worden door iemand die zelf gepest is gewest, of seksueel misbruik heeft meegemaakt… Ook de oefeningen kan je met de nodige creativiteit aanpassen.”

“Met Kif Kif organiseerden we afgelopen herfst voor de eerste keer Helend schrijven sessies, en dat was een heilzaam succes. We hebben veel hartverwarmende reacties gekregen. En tijdens het terugkommoment vroegen sommige deelnemers of ze niet elke maand konden terugkomen om te schrijven.”

Veerkracht, weerbaarheid en kwetsbaarheid

“In de handleiding vind ik de focus op weerbaarheid en veerkracht van de slachtoffers heel belangrijk. Het is iets dat zo onderschat wordt. Iedereen is veerkrachtig en weerbaar. Bij sommige is het afgebrokkeld en bij anderen is het er in overdaad. Ik vind het juist fijn dat je daar in groep over kan praten. En ook het kwetsbaar mogen zijn.  Iedereen is kwetsbaar. Maar we worden geconditioneerd om flink te zijn. We leren niet omgaan met onze kwetsbare emoties. Dat vond ik ongelooflijk sterk aan de deelnemers, dat die hun kwetsbaarheid durven delen.” 

“Naast het luik met de tips rond weerbaarheid en veerkracht geven we ook oefeningen mee.  Zo is één van de oefeningen dat je een traumatische ervaring uitschrijft en nadien omzet in een krantenartikel die verschijnt in een maatschappij waar racisme super verboden is. Als rechter mogen ze zelf een straf bedenken voor de dader en uitleggen waarom ze die gekozen hebben.”

“Er was bijvoorbeeld een deelnemer die verzon dat die iemand die racistische uitspraken deed een tint donkerder kon maken, en de persoon kon enkel geleidelijk terug witter worden door boeken te lezen over racisme”

“Een een andere oefening bijvoorbeeld is dat je in een computerspel zit, en de deelnemers moeten een superkracht verzinnen om racisme te bestrijden. Er was bijvoorbeeld een deelnemer die verzon dat die iemand die racistische uitspraken deed een tint donkerder kon maken, en de persoon kon enkel geleidelijk terug witter worden door boeken te lezen over racisme. Het is fantastisch om te zien hoe mensen er heel creatief mee omgaan, dat ook in groep bespreken en er soms hartelijk om kunnen en mogen lachen. Daarnaast is er ook ruimte om te wenen en te verwerken wat je overkwam. Ik merk hoe een enorme deugd het doet.”

‘Helend schrijven’ is niet zomaar een activiteit

“We hebben als Kif Kif de handleiding ‘Helend Schrijven’ als toolkit online gezet onder Creative Commons.  We vonden het belangrijk dat iedereen die gratis kan downloaden en mee aan de slag gaan als begeleider van een groep. We benadrukken ook dat de regels in de handleiding goed opgevolgd moeten worden.  Het is niet zomaar een activiteit waarbij je even bij elkaar komt om te schrijven. Het gaat om het delen van diepe persoonlijke, traumatische ervaringen, over lotgenoten, over zorg met een grote Z en over integriteit. In de handleiding staan de guidelines uitgeschreven. We vinden het belangrijk dat de begeleiders er zich aan houden.”

“De deelnemers stellen zich kwetsbaar op. Er kunnen heftige emoties uitkomen. Er wordt zowel geweend als gelachen. Je moet er mee kunnen omgaan als begeleider.”

“Zo mogen de sessies ‘Helend schrijven’ alleen begeleid worden door ervaringsdeskundigen die begaan zijn met de thematiek en de essentie van bijeenkomsten begrijpt. Het moet ook iemand zijn die kan luisteren, iemand die diens ego opzij kan zetten. De essentie is het sturen van een groep. Oog hebben voor de verschillende deelnemers en hun processen. De deelnemers stellen zich kwetsbaar op. Er kunnen heftige emoties uitkomen. Er wordt zowel geweend als gelachen. Je moet er mee kunnen omgaan als begeleider.  Stel jezelf dus vraag of je klaar bent om soms mee die diepte of hoogte in te gaan. Het is ook voor de begeleider een emotioneel proces. Indien niet, begin er niet aan of bereid je degelijk voor.”

Enthousiaste reacties

“Toen ik anderhalf jaar geleden deze reeks voor het eerst aan mijn team voorstelde, had ik nooit verwacht dat het ging worden wat het nu is. Het is zoals een baby die gekoesterd, gevoed en gegroeid is. Ik ben heel trots op het proces. Het feit dat dit nu online staat, is hopelijk een startpunt voor anderen om hiermee aan de slag te gaan.“

“Mijn team heeft me daar ook heel hard in gesteund, en ik ben hen allen zeer dankbaar. Mijn collega Stef Arends heeft de lay out gedaan. Ze hebben nooit aan me getwijfeld en oprecht in mijn kunnen geloofd. Ik geloof dat dit aan de basis van het succes ligt.”

“Zowel hier als in Nederland kregen we reacties van mensen die zeggen dat ze het een broodnodige tool vinden, en ermee aan de slag willen gaan. 

Het doet enorm deugd om de enthousiaste reacties te lezen na de lancering. Zowel hier als in Nederland kregen we reacties van mensen die zeggen dat ze het een broodnodige tool vinden, en ermee aan de slag willen gaan. Voor mij is de tijd aangebroken om het kind los te laten. De wereld is er zeker klaar voor, en het kind ook.”

Download de Toolkit Helend Schrijven

Naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Racisme houdt het middenveld een actiedag op zondag 19 maart in verschillende steden. Meer info hier.