Een sterk stukje Eurocentrisch denken in De Standaard van 6 mei. Daar betreurt de Leuvense prof Steven Van Hecke dat er “barsten komen in het Westerse front” (tegen Rusland.) Dat verbaast, academici zouden blij moeten zijn met tegengestelde standpunten. Die kunnen alleen maar het debat aanscherpen.

Maar Van Hecke heeft het niet begrepen op zijn collega’s in academia en de opiniemakers die zich niet aansluiten bij de pensée unique en zich afvragen of Poetin de enige verantwoordelijke is voor de oorlog in Oekraïne.

Hij veegt het idee van tafel dat het conflict wel eens het gevolg zou kunnen zijn van een decennialange door beide partijen opgebouwde spanning tussen Rusland en het Westen. Nee het Westen heeft “voor één keer gelijk” en hij wijst op de “Westerse initiatieven om Rusland in het Westerse systeem te integreren”

Militaire parade Rode Plein 2017. Foto: Presidential Press and Information Office/CC BY-SA 4:0

Misschien moet Steven Van Hecke de Russen eens vragen wat ze van die “integratie” vinden. De man die de democratie in Rusland een slechte naam heeft bezorgd heette Boris Jeltsin, de lieveling van het Westen die het staatsbezit uitverkocht aan de oligarchen en met het roverkapitalisme de Russische bevolking massaal heeft verarmd.

Van Hecke weet natuurlijk ook dat Poetin nog jarenlang de pro-Westerse politiek van Jeltsin heeft voortgezet. Poetin was de eerste die Bush jr opbelde om zijn steun te betuigen na de aanvallen op de Twin Towers in 2001, en hij stelde het Russische luchtruim open voor Amerikaanse bommenwerpers op weg naar Afghanistan.

Voor G. W. Bush was Poetin een ”zielsverwant” en “betrouwbare leider” die veel “goed zou doen voor zijn land.” Dat zei Bush in 2001 toen Poetin al getoond had hoe meedogenloos hij te werk ging in Tsjetsjenië. Daar kwam hij mee weg omdat hij zijn oorlog kon verkopen als de strijd tegen het “moslimterrorisme.” Nog in 2014 riep Tony Blair de Westerse bondgenoten op om samen met Poetin oorlog te voeren tegen het terrorisme.

Persconferentie president Jeltsin en president Clinton, 24 oktober 1995. Foto: ITAR-TASS/CC BY-SA 4:0

De horizon van deze professor beperkt zich blijkbaar tot de Westerse wereld – en dan nog enkel het Europees-Atlantische deel – alsof de rest van de planeet in het stuk niet voorkomt. Het veertigtal landen van Cuba tot Venezuela en van Iran tot Noord-Korea die nu onder Amerikaanse of Europese lijden zijn begrijpelijkerwijze helemaal niet te vinden voor een “front” tegen Rusland omdat ze uit eigen ervaring weten wat “democratie” voor hen betekent: namelijk de zware knoet van de Amerikaanse hegemonie gehanteerd door een plaatselijke dictator.

Het is opvallend dat ook traditionele bondgenoten van het Westen – denk aan hondstrouwe pro-Amerikaanse landen als Israël en Saoedi-Arabië, Egypte de monarchieën van De Golf maar ook andere zoals Mexico, Zuid-Afrika India en Brazilië niet van plan zijn zich te laten meesleuren in een confrontatie die kan uitdraaien op een kernoorlog.

Wat hun motieven ook mogen zijn: voor velen van hen steekt de Amerikaanse hypocrisie de ogen uit als het gaat over het veroordelen van de Russische agressie. Israël bezet met haast onbeperkte Amerikaanse steun al meer dan 70 jaar Palestina en Turkije stukken van drie buurlanden en bijna de helft van Cyprus.

Bovendien hebben de vazalstaten van Washington nog vers in het geheugen hoe de VS na twintig jaar oorlog tot een vernederende aftocht in Afghanistan werden gedwongen en hoe ze dat land in puin hebben achtergelaten.

Deze nieuwe realiteit zou wel eens verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de wereld na de oorlog in Oekraïne. De machtsblokken van tijdens de Koude Oorlog zijn voorgoed uiteengevallen in een multipolaire wereld¹.

Het is intussen duidelijk dat de oorlog in Oekraïne – zoals onder andere dezelfde krant schreef – niet langer gaat om een conflict tussen twee buurstaten maar een strijd is tussen twee (gewezen) grootmachten om hegemonie.

“De Amerikanen hebben bloed geroken” schrijft Bart Sturtewagen en “Ze ruiken een opportuniteit om af te maken wat ze bij het einde van de Koude Oorlog lieten liggen.” Dat we daarmee op het uiterst gevaarlijke pad zijn beland van een directe confrontatie tussen Rusland en de Navo is één zaak.

De autoritaire regimes zoals dat van Egypte of Saoedi-Arabië hebben dezelfde conclusie getrokken toen ze van Biden vernamen dat zijn oorlogsdoel verwijderen van Poetin en dus regime change is. Zij beseffen dat de Amerikaanse steun die hen in het zadel houdt op een dag kan wegvallen met als motief natuurlijk het invoeren van democratie.

Dit is een overname van Heeft het Westen gelijk? uit het Salon van Sisyphus.

Note: