Hedendaagse helden van onderzoeksjournalistiek – interview met John Pilger
Interview, Nieuws, Politiek, Palestina, Israël, VS, Syrië, WikiLeaks, Onderzoeksjournalistiek, Julian Assange, Bradley Manning, John Pilger, Bezetting Palestina, Militaire interventie, Edward J. Snowden, Frank barat, Regeringspropaganda, Le Mur a des Oreilles; conversations for Palestine -

Hedendaagse helden van onderzoeksjournalistiek – interview met John Pilger

In het kader van een reeks interviews voor het radioprogramma 'Le Mur a des Oreilles; conversations for Palestine', praat Frank Barat met John Pilger, een van de meest invloedrijke journalisten van de laatste decennia, over de oorlog in Syrië, de bezetting van Palestina, het verband tussen grote mediaconcerns en regeringspropaganda en de activiteiten van enkele moedige mensen, zoals Snowden, Assange en Manning.

maandag 30 september 2013 16:45
Spread the love

Om te beginnen met Syrië: wat denk je van de berichtgeving van de grote media over deze kwestie? Herken jij jezelf in dat soort journalistiek?

John Pilger: “Nee, ik kan mezelf niet herkennen in het soort journalistiek dat het Midden-Oosten systematisch verkeerd voorstelt. Natuurlijk zijn er bekwame en degelijke journalisten aan het werk in het Midden-Oosten, maar hun stem wordt zelden gehoord in de reguliere media. Er heerst een soort Kissinger-stijl in de westerse journalistiek: in navolging van Henry Kissinger, die de hypocrisie en het negeren van de waarheid tot kunst verhief. Terwijl de VS maar doorging met rooftochten, en Israël straffeloos kon toeslaan.”

“Als we de problemen van het Midden-Oosten willen begrijpen en in een historische context naar oplossingen zoeken, moeten we het door de media aangemoedigde concept van ‘straffeloosheid voor Israël’ in vraag stellen. Israël is inderdaad de kern van het probleem: het is een koloniale staat die doet terugdenken aan het dekolonisatieproces na de Tweede Wereldoorlog. Een anachronisme, en in grote mate een verlengstuk van het VS-beleid in de regio.”

Mag ik het zo uitdrukken dat er geen fundamenteel verschil bestaat tussen de berichtgeving van de reguliere media over Syrië en platte regeringspropaganda?

“De reguliere journalistiek is doorgaans een verlengstuk van wat ik het standpunt van de gevestigde macht zou noemen. Meestal de stem van de regering, via een ander kanaal. Reguliere nieuwszenders maken er geen geheim van hun politieke en internationale verslaggeving te modelleren op de agenda van de politieke elite: de Westminster-klasse in Groot-Brittannië, de Beltway-klasse in Washington, de Press Gallery in Canberra, enzovoort.”
 
Als we het nu hebben over journalisten zoals jij, die we meestal onderzoeksjournalisten noemen, jullie lijken wel een uitstervend ras. Zijn mensen als Snowden en Assange nu de nieuwe journalisten?

“Ik denk niet dat onderzoeksjournalistiek aan het uitsterven is. Vele jonge journalisten zijn juist enthousiast om echte journalisten te worden en dus te onderzoeken vanuit het standpunt van de grote meerderheid van de bevolking, niet van de machthebbers. Neem bijvoorbeeld mensen als Jeremy Scahill en Gareth Porter in de VS.”

“Gareth Porter, die enkel online publiceert, is een uitstekende onderzoeksjournalist. Dus nee, we zijn niet aan het uitsterven; we zijn wel een bedreigde soort en ik vrees dat het altijd zo is geweest: een soort beroepsrisico.”
 
“En onze meest betrouwbare bronnen zijn natuurlijk de klokkenluiders. Aan hen danken we onze primeurs. De klokkenluider is het equivalent van de gewetensbezwaarde in oorlogstijd. Bradley Manning speelde die rol overtuigend en heel moedig. Edward Snowden is een ander voorbeeld. Hij vertegenwoordigt vele anderen in het zogenaamde nationale veiligheidsestablishment.”

“De grootste bedreiging komt van WikiLeaks omdat het een veilig kanaal biedt waarlangs klokkenluiders contact kunnen leggen en hun lekken posten. Het is een organisatie die is gebaseerd op het principe van transparantie – zoals Julian Assange dat formuleerde. Een van de meest onthullende documenten die WikiLeaks enkele jaren geleden bekend maakte, kwam van het ministerie van Defensie in Londen. De titel was ‘How to Stop Leaks‘.”

“En uiteraard werd het gelekt. Het beschreef de drie grootste ‘bedreigingen’ van het Westen. De derde grootste bedreiging waren Russische spionnen; de tweede waren terroristen; en de grootste bedreiging kwam van … onderzoeksjournalisten. Dit betekent dat men het publiek als de grootste bedreiging ziet.”

Even terug naar het Midden-Oosten, jij hebt jaren Palestina gevolgd. Is het lastig om daarover te rapporteren en wat vind je van zenders zoals de BBC die oproepen om ‘onpartijdig’ te zijn over deze kwestie? Kan een journalist onpartijdig zijn wanneer de situatie op het terrein zo onevenwichtig is?

“Wel, de BBC bedoelt niet ‘onpartijdig’. Die term is orwelliaans geworden, net zoals ‘oorlog is vrede’. Onpartijdig is partijdig, het betekent een westers standpunt innemen. Voor verslaggeving uit het Midden-Oosten betekent dit: ervan uitgaan dat het Israëlische standpunt de waarheid is. Ga je als BBC-reporter hier tegenin, dan krijg je problemen.”

“Ik maakte hierover een film waarin journalisten praten over de intimidatie die ze ondergaan: doodsbang voor een telefoontje van de Israëlische ambassade. Dit komt geregeld voor bij de BBC en hun reporters hebben zelfcensuur aangeleerd; dat noemen ze ‘onpartijdig’ of ‘objectief’ zijn. De BBC heeft het over een Israëlisch-Palestijns ‘conflict’.”

“In feite gaat het om een militaire bezetting, maar dat wordt haast nooit zo voorgesteld, net zo min als Israëls voortdurende, illegale acties als ‘onwettig’ worden voorgesteld. Als de wet het criterium was voor verslaggeving over Palestina, zou het nieuws er totaal anders uitzien. En als ethiek het criterium was … tja, dat kunnen we ons zelfs niet voorstellen.”

Je maakte in 2003 een film met als titel ‘Palestine is still the issue‘ (Palestina is nog steeds het probleem), als je er nu opnieuw een zou maken, welke titel zou je die dan geven?

“De eerste film die ik over Palestina maakte, was in 1974, met als titel ‘Palestine is still the issue‘. De volgende die ik maakte was in 2002, met als titel ‘Palestine is still the issue‘. Als ik er nog een maak, wordt de titel ‘Palestine is still the issue‘.

Je had het vroeger al over de woorden die we gebruiken, journalisten, regeringswoordvoerders en mainstream media … hoe belangrijk zijn woorden? Je had het over orwelliaanse termen, het lijkt alsof die echt de betekenis kunnen veranderen van oorlogen: een ‘massamoord’ wordt dan ‘pacificatie’, ‘etnische zuivering’ wordt ‘opschuiven van grenzen’ enz, kan je daar iets meer over zeggen?

“Een simpel woord zoals ‘oorlog’ is misleidend. Een oorlog impliceert twee kampen van ongeveer gelijke sterkte. Het woord ‘oorlog’ wordt gebruikt telkens het Westen dreigt met een aanval op Syrië of Iran. Maar dat is geen oorlog. Er is een dreigende agressie en als die dreiging wordt uitgevoerd, gaat het om een invasie. Er was geen oorlog toen het Westen Irak aanviel. Het was een invasie zonder noemenswaardige weerstand.”

“Hetzelfde gebeurde in 1991. Ik heb zelf gezien hoe het Iraakse leger eraan toe was, kort voor de aanval van Desert Storm: dat leger kon het land niet verdedigen, Irak was weerloos. De VS valt vooral weerloze landen aan, omdat het een les heeft geleerd in Vietnam, dat ondanks verschrikkelijke verliezen erin slaagde zichzelf te verdedigen. In Vietnam gebruikten westerse verslaggevers de term ‘verwikkeling’ (‘involvement‘).”

“De VS was dan ‘verwikkeld’ in Vietnam, maar dat is een nietszeggend woord. Het ging om een invasie door de VS van Zuid-Vietnam, een land dat het zogezegd verdedigde, tenminste zo luidde de propaganda. Het woord ‘invasie’ werd haast nooit gebruikt.”

In een van je laatste films, ‘The war you don’t see‘, zien we mensen die vaak verborgen blijven, de mensen op het terrein, die zich verzetten tegen imperialisme, vechten tegen interventie. Na dit interview praten wij met een activiste uit Nablus, Beesan Ramadan. Welke boodschap zou je willen sturen naar mensen op het terrein die lijden onder westerse interventies?

“Volgens mij steunen we allemaal op mensen zoals zij; ze inspireren ons met hun moedig gedrag. De Palestijnen inspireren ons omdat ze blijven doorgaan, ze geven niet op. De aanvallen op Palestina hebben hen niet uit elkaar gedreven. Ja, Gaza is fysiek gescheiden van de Westelijke Jordaanoever, de bezette gebieden, maar zelfs dat is niet helemaal gelukt.”

“Ik zie nog het beeld van Palestijnse kinderen die naar school gaan, netjes gekleed in hun schooluniform, ploeterend door het puin, vaak na een woelige nacht onder luchtaanvallen; en toch stappen ze vastberaden verder, ontroerend. Een bron van inspiratie. Dus ja, Palestina is nog altijd het probleem. Zonder rechtvaardige regeling voor Palestina kan er geen vrede komen in de regio, en in de rest van de wereld.”

(Interview door Frank Barat)

Bron: Z Net – The Spirit Of Resistance Lives (21 september 2013)

(vertaling uit het Engels door Roby Vandoren)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!