Misschien is het boeiendste deel van mijn functie als OCMW-raadslid de wekelijkse zittingen op donderdag in de raadszaal met een groep van mandatarissen uit verschillende politieke partijen. Deze zittingen zijn soms ook de meest deprimerende momenten. De reden voor die tegenstrijdigheid is dat deze zittingen een welgekomen afwisseling zijn van beleidsvoorbereidend werk en onderzoek naar sociale evoluties. Het geeft mij ook de kans om individuele dossiers te behandelen. Van tijd tot tijd nodigen we zelfs mensen uit voor een persoonlijke “babbel” voordat we een eindbeslissing nemen over hun financiële en/of materiële noden. Als we het noodzakelijk achten om iemand uit te nodigen voor een gesprek, is dat meestal omdat zijn of haar zaak een negatief antwoord zal krijgen. Toch komt het de theorie ten goede wanneer beleidsmakers de kans krijgen om deze te toetsen aan reële dossiers, zoals op donderdag het geval is.
De meerderheid van de dossiers die we tijdens de zittingen voorgelegd krijgen, worden goedgekeurd; gelukkig maar! Het geeft een goed gevoel dat dankzij onze beslissing een persoon in nood de nodige steun zal krijgen om zijn of haar leven weer op de rails te krijgen. Tegelijkertijd breekt mijn hart wanneer we mensen moeten laten opbellen om een negatieve beslissing mee te delen, dit omdat het de wet is of omdat de persoon in dat geval zijn leven in eigen handen moet nemen.
Soms gaat het om een alleenstaande moeder die beseft dat een winstgevende job de sleutel tot zelfactualisering is, maar die een voltijdse job onmogelijk kan combineren met de opvoeding van haar kinderen totdat zij de schoolgerechtigde leeftijd hebben bereikt. Soms gaat het om een student die, tegen alle verwachtingen in, vastberaden is om de vicieuze cirkel van generatiearmoede te doorbreken door de eerste in de familie te zijn om hogere studies aan te vatten en zo een betere toekomst voor de komende generatie te vrijwaren. Maar het familiebudget is niet voldoende voor de basisbehoeften van zo een student. Natuurlijk kan hij ‘s avonds of in het weekend gaan werken; maar het gevolg zou zijn dat deze student niet genoeg tijd zou overhebben om te studeren en goede resultaten te behalen. Wat dan met de man en zijn gezin die beweert Afghaan, Soedanees of Tamil Tijger te zijn, maar waarvan de bevoegde instanties zowel aan zijn identiteit als aan zijn verhaal van vervolging twijfelen omdat hij niet genoeg bewijzen kan voorleggen die een vluchtelingenstatus van de Verenigde Naties kunnen rechtvaardigen? Hij geeft zijn legale job op, gaat in het zwart werken na een aantal arrestaties en vrijlatingen en eindigt als een illegale inwoner met een zwangere vrouw die met complicaties te maken krijgt. Zijn bloeddruk swingt de pan uit en hij vertoont symptomen van diabetes. Denk aan de negentienjarige die de school verliet op zijn zeventiende zonder diploma of scholing. Hij experimenteert sinds zijn vijftiende met drugs en alcohol, en heeft geen enkele van de vijf jobs die hem door zijn sociaal assistenten werden aangeboden, een week kunnen volhouden. Hij is het levende bewijs van iemand die geen verantwoordelijkheid wil nemen voor zijn eigen leven.
In al deze situaties en omstandigheden moet de Raad een beslissing nemen, want daar is ze nu eenmaal voor aangesteld. De beslissing moet menselijk zijn, maar ook binnen de grenzen van de wet. De vraag is of de beslissingsnemers bereid zijn om een oplossing te zoeken, eerder dan meedogenloos te zoeken naar een reden om een negatieve beslissing te rechtvaardigen, om zo de groeiende groep van apostels te kunnen sussen die besparingen en hardlijnige rechtse politieke ideologieën prediken. Het is een gouden kans om ten dienste van de bevolking te staan. Meer en meer besef ik waarom carrièrepolitici harde beslissingen nemen. Het gaat hen om de herverkiezing. Maar wat met het juiste doen op het moment dat je er de kans toe krijgt? Uiteindelijk gaat het erom een evenwicht te vinden tussen wat je geweten als goed aangeeft wanneer je de kans hebt om het verschil te maken en naar de pijpen dansen van enkele ideologieën die gevoed worden door persoonlijke hebzucht en de hebzucht van zij die rijkdom en macht hebben in de maatschappij.
Vrijdagavond laat zat ik te denken aan de gebeurtenissen van de voorbije week, was ik in gedachten al mijn mogelijke interpellaties aan het opstellen die ik op dinsdag aan de voorzitter van de Raad zou stellen, keek ik op ABC TV Network naar een herhaling van Obama’s wekelijkse speech, analyseerde ik Warren Buffets opiniestuk in de New York Times met de titel “Stop Coddling the Super-Rich” (“Stop met het vertroetelen van de superrijken”) en probeerde ik op de hoogte te blijven van de onderhandelingen van Elio Di Rupo om 13 maanden na de verkiezingen een Belgische Federale regering te vormen. Toen mijn gedachten op hol sloegen, besloot ik dat het tijd was voor wat ontspanning. Ik vond afleiding bij het bekijken van mijn sociale netwerksites.
Een vriend had net het volgende op zijn Facebookpagina gepost:
“Het is doorheen de geschiedenis bewezen dat een kleine groep mensen heel rijk wordt door een grote groep arm te houden. De wereld heeft genoeg voor ieders NODEN… maar niet genoeg voor ieders HEBZUCHT…”
Ik schreef als commentaar op zijn Wall dat dit een heel juiste en gepaste uitspraak was, vooral als je kijkt naar de golf van besparingen overal. Drastische besparingen die vooral de meest kwetsbare mensen in onze maatschappij raken. Sommigen betwijfelen of de rellen die we laatst in het Verenigd Koninkrijk zagen iets te maken hebben met de recente bezuinigingsmaatregelen van de regering Cameron, maar we weten dat de appel niet ver van de boom valt. Er is natuurlijk een globale recessie, maar zoals Obama op donderdag zei, is het probleem niet de economie maar de politiek. Er is iets fundamenteels verkeerd met de conservatieve politieke ideologie om de rijken en machthebbers te beschermen en de armen en middenklasse systematisch te lynchen. Maar er is nog hoop als je Warren Buffet gisteren hoorde zeggen dat hij de belastingsverlaging die de rechtse politici prediken in beide Huizen van het Amerikaanse Congres, niet nodig heeft. Er is nog hoop als je de recente maatregelen van de Australiër Green bekijkt die bij wet werden goedgekeurd. Deze maatregelen helpen de armen en zwakken om tegenspoed te boven te komen, vooral energiearmoede… Dus, Kola, je hebt verdomd gelijk: er is genoeg om rond te komen als enkele rijken en machthebbers zich maar van HEBZUCHT zouden onthouden en BILLIJKHEID zouden omhelzen.
Na uitgelogd te zijn op de sociale netwerksite, dacht ik aan mijn collega’s in de Raad die soms, onder het mom van besparingen, te snel een negatief advies geven bij een dossier voor sociale steun. Ik dacht terug aan de coalitie die gevormd wordt rond het idee om op verstrekkende wijze het Belgische sociale zekerheidsstelsel te beperken voor de meest kwetsbare mensen in de maatschappij. Maar wat met de waarschuwing van Warren Buffet om te stoppen met het vertroetelen van de superrijken (hijzelf en enkele van zijn vrienden inbegrepen) als Amerika zijn boekhouding echt in evenwicht wil brengen?
Ik ging slapen met de volgende bedenkingen uit het opiniestuk* van Warren Buffet:
• Amerikaanse politici vragen een “gedeeld offer”, maar toen ze dat vroegen, ontzagen ze wel superrijken als Warren Buffet en zijn superrijke vrienden.
• Terwijl de meest kwetsbare mensen vechten om het hoofd boven water te houden, terwijl de armen en middenklasse voor de wereld vechten in Afghanistan, blijven de megarijken buitengewone belastingsverlagingen krijgen die ze niet nodig hebben en die ze ook niet hebben gevraagd.
• De megarijken betalen 17 procent belastingen op hun belastbaar inkomen, terwijl de getergde middenklasse gemiddeld 36 procent betaalt.
Een uur of twee later werd ik wakker en dacht aan een opmerking die mijn tienerzoon enkele dagen geleden tijdens het avondeten maakte: “Papa, jouw generatie moet dringend werk maken van een nieuw economisch model, want het huidige werkt niet.” Ik vroeg hem of het nieuwe model dat hij voor ogen had, zuiniger was. Ik weet niet meer precies wat hij antwoordde, maar ik merkte wel een zekere opstandige, zelfs dreigende ondertoon in mijn zoons beleefde stelling. Welk economisch model zijn generatie ook zal kiezen, ik hoop dat ze zich realiseert dat ze lessen MOET trekken uit de woorden van Warren Buffet, dat ze de retoriek van de Tea Party moet verwerpen en dat ze de hardlijnige economische gospels van Bart de Wevers NVA moet begraven.
*Voor de volledige tekst van Buffets opinietekst: Stop Coddling the Super-Rich door WARREN E. BUFFETT http://www.nytimes.com/2011/08/15/opinion/stop-coddling-the-super-rich.html?_r=3&ref=opinion
*Available in English under the title “Greed versus Fairness”
