Socialisten, communisten, onderwijzers en
onderwijzeressen, chemico’s en metalo’s, dokwerkers en facteurs. Het was een
sociaal allegaartje die 6de november aan het Zuidstation te Brussel.
Maar ook anarchisten, neo-fascisten, nazi’s en racisten slaagden erin om vlot
op te gaan in een massa van 120.000 betogers. Of hun bedoelingen even eerbaar
waren dan die van de andere demonstranten is nog maar de vraag. Een vraag die enkele uren later beantwoord werd toen Brussel-Zuid veranderde in
een waar slagveld.
Het begin
Het beloofde een mooie, zonnige dag te worden. Er werden temperaturen voorspeld die een mooie lentedag deden vermoeden. Een
mooie opsteker voor de duizenden mensen die zinnens waren af te zakken voor wat
nu te boek staat als de grootste betoging ooit sinds de Witte Mars vanuit het
Dutroux-tijdperk.
Ook in Antwerpen in het bondslokaal van de Antwerpse dokwerkers aan de
Paardenmarkt maakten ze zich op. Een 800-tal havenarbeiders had er alvast post
gevat om even nadien in een majestueuze oranje stoet over “den Boelvaar” verder
te trekken richting Centraal Station om er daar de andere collega’s van de
andere vakbonden te vervoegen.
De toch nog vele trams en bussen van De Lijn voerden betogers aan die allemaal
zinnens waren om een duidelijk signaal te geven aan deze regering: wij zijn
niet akkoord met jullie maatregelen! De extra treinen die de NMBS inlegde richting Brussel zaten allemaal afgeladen
vol, wat deed vermoeden dat ook een grote massa vanuit de andere stations op
weg was naar onze hoofdstad.
Toen de oranje stoet arriveerde in het Centraal Station was het duidelijk: de
dokwerkers waren er ook bij! Hoorbaar aan de leuzes die gescandeerd werden (“handen af van de Wet Major”, “Huts, lul, ge zijt een stuk crapuul”). Door de vele
voetzoekers en bommetjes die werden afgestoken werden de andere betogers en
pendelaars erop attent gemaakt dat de mannen van “den baseng” er klaar voor waren.
Ter plekke
Aangekomen in Brussel-Noord werd het vermoeden dat velen zich hadden
geëngageerd om deel te nemen aan deze protestmars bevestigd. Wie zich door de
weinig geopende uitgangen van het station wist te wurmen werd getrakteerd op
een ongelooflijk verzicht van rood, blauw en groen dat reikte van de Simon
Bolivarlaan tot aan de Willebroekkaai.
Al snel gingen de blikken van de gearriveerde dokwerkers op zoek naar een
centraal verzamelpunt van ofwel ACV-Transcom, het BTB of dat van ACLVB, maar zij
die al vroeg gearriveerd waren moesten jammer genoeg vaststellen dat er geen
verzamelpunt voorzien was. Wel stond er een autobus van het BTB waar men duchtig bezig was om de mensen te
voorzien van een koffiekoek en een blikje frisdrank, maar om nu te zeggen dat
dit een punt was waar de dokwerkers elkaar konden opwachten was een beetje
voorbarig.
Dan werd er maar post gevat aan het begin van de betoging, alwaar men trachtte
om de met mondjesmaat passerende dokwerkers apart te houden en hen te vragen
om samen te wachten op de rest van de collega’s in de hoop om op die manier een
groot oranje blok te kunnen vormen. Na een 45-tal minuten lukte dat dan ook, maar algemeen kan toch wel gezegd worden dat een zeer groot deel van de
havenarbeiders versnipperd geraakte in de betoging. Een gemiste kans van de havenbonden.
Voor de dokwerkers verliep hun start van de betoging vrij rustig. Aan het
Maximilliaanpark was er even een ludiek opstootje toen menig havenarbeider
getuige was van een gehurkte dame die tussen twee geparkeerde autocars een
plaspauze nam. Iets deed vermoeden dat de dame in kwestie zelf ook al genoten
had van voldoende gerstennat, en als de nood het hoogst is…
De ontsporing
Aan het rustige verloop van de optocht van de havenarbeiders kwam een abrupt
einde aan het IJzerplein. Aan dit kruispunt diende de demonstranten links af te
slaan naar de Antwerpselaan. Maar daar hadden ze geen oren naar, waarna een grote groep besloot om de route
van de betoging te verlaten en verder te gaan richting de Diksmuidelaan.
Op het punt van het IJzerplein werd het te volgen parcours ook maar afgezet met
een simpel rood touw dat over het kruispunt gespannen was. Of dat dit de
dokwerkers zou tegenhouden! Het plaatsen van enkele stewards of veiligheidsmensen had hier soelaas kunnen
bieden.
Al vlug cirkelde er een helikopter van de politie boven de hoofden van de
havenarbeiders, wat weinig tot geen indruk maakte. Gelukkig en na enkele kleine opstootjes hier en daar die verder niet
noemenswaardig zijn, kwamen de dokwerkers terug uit waar ze eigenlijk hoorden te
zijn: bij de rest van de betogers die toen al op de Anspachlaan aan het
protesteren waren. Daar werd de optocht verder gezet om uiteindelijk te mogen eindigen aan het
Brusselse Zuidstation.
Als snel werd duidelijk dat er iets loos was aan het einde van de betoging Wie daar onder de spoorwegbrug doorliep kon getuige zijn van een ware veldslag Toen het gros van de dokwerkers daar arriveerde was de strijd tussen een
hondertal demonstranten en de ordediensten reeds losgebarsten.
De rest is geschiedenis en viel vooral te bekijken op de nieuwsuitzendingen van
diezelfde avond en te lezen in de krantenartikels van de dag nadien. Artikels die vooral kopten met sterke titels zoals: “Antwerpse dokwerkers kop
van jut na zware rellen” spraken boekdelen.
De werkelijkheid
Kunnen we nu stellen dat het allemaal aan de dokwerkers lag? Een getuige verklaart dat de strijd al veel eerder losgebarsten was, lang
voordat het gros van de havenarbeiders op het strijdtoneel verscheen.
We kunnen ons dan ook de vraag stellen wie de ware aanstokers van de rellen
waren. Waren dit de dokwerkers, of waren het eerder een ander soort van
demonstranten die met heel andere bedoeling naar Brussel waren afgezakt? Wie de
feiten analyseert komt tot een andere conclusie.
Wie afstapte in het Noordstation kon al
zien dat de toevloed aan betogers een fikse opstropping veroorzaakte die zich van
de uitgang van het station doorzette tot aan de perrons zelf. Dit was volledig
te wijten aan het feit dat er te weinig uitgangsdeuren geopend waren. Amper
twee of drie deuren waren open terwijl meer dan 90% gesloten bleef. Dit creëerde
een flessennek en op die plaatsen was het ronduit bedrukkend.
De NMBS mag blij
zijn dat er toen geen paniek uitbrak onder de mensen die naar de demonstratie
waren afgezakt anders waren de gevolgen niet te overzien. De treinbestuurders
van de toen nog op weg zijnde treinstellen kregen dan ook nog eens de opdracht
om de mensen een station vroeger te doen uitstappen, daar waar de betoging
eigenlijk hoorde te eindigen aan het Zuidstation. De mensen die daar uit het
station kwamen werden als het ware rechtstreeks in de armen van de ordediensten
gegooid en uiteraard zal dit ook zo zijn effect hebben gehad op het vervolg van
de rellen die toen uitbraken.
De ordediensten zelf hadden de opdracht gekregen om geen gebruik te maken van
traangas of pepperspray maar toen voor hen de druk te groot werd en zij zelf
merkten dat ze fel onderbemand waren, brak er ook onder hen paniek uit waarna
één van de commandanten toch de opdracht gaf om traangas in te zetten. Dat dit
fungeerde als rode lap is dan ook niet meer dan logisch.
Infiltranten
Wie de verdere berichtgeving omtrent de rellen erop naleest, zal gemerkt hebben
dat er ook sprake was van infiltranten. Ook dit is een gegeven waar rekening
mee gehouden dient te worden. Zo was er sprake dat een voorzitter van één of
andere obscure neo-nazibeweging uit Nederland helemaal naar Brussel was
afgezakt met een deel van zijn gevolg met maar één doel: keet schoppen.
Een vast gegeven in elke soort van betoging is ook de aanwezigheid
van anarchisten. Van eender welk soort van activisten is de anarchist de meest
egoïstische die zich totaal niks aantrekt over hoe er later over hen wordt
gesproken en die op een demonstratie maar één doel heeft: keet schoppen en de
boel afbreken. Ook racisten waren volgens getuigen mee betrokken bij de rellen aan het
station. Het hoeft geen uitleg waarom zij daar aanwezig waren: om keet te
schoppen, de boel af te breken en om moslims in mekaar te timmeren.
De buurt waar de rellen plaatsvonden geldt ook als een achtergestelde Brusselse
regio waar veel kansloze jongeren woonachtig zijn. Ook zij namen duchtig deel
aan de rellen getuige de vele foto’s die te zien zijn in de kranten en op de
sociale media. Zij konden vooral profiteren van de escalatie tussen de
ordediensten en de relschoppers om ook een keer volledig loos te gaan.
Eveneens getuigen dokwerkers die aan het begin van de betoging hun werkvest
schonken aan andere deelnemers die ogenschijnlijk kou leden maar waar achteraf
van werd vastgesteld dat diezelfde kou lijders deelnamen aan de rellen. Hoe
niet-dokwerkers aan een anorak of fleece van de haven van Antwerpen of
Zeebrugge geraken is ook een vraag die we ons dienen te stellen.
Dat het hier
waarschijnlijk niet gaat over de mannen van de vuilkar die met een
dokwerkersvest hun vuilophaaldienst vervullen mag wel duidelijk zijn. Maar wie
weet hoeveel anarchisten, neo-nazi’s en rascisten misschien zo’n vest in de
kast hebben hangen en alleen die vest maar aandoen om ergens op het einde van
een betoging keet te schoppen met de ordediensten?
De lont
Werd de lont door de dokwerkers aangestoken? We
kunnen na de analyse van de feiten toch wel stellen dat dit niet het geval was.
Waren er dokwerkers betrokken bij de rellen? Ja, dat wel.
Waren het duizenden dokwerkers? Nee, dat weer niet. Het was een kleine groep
die jammer genoeg de gevolgen van hun deelname aan de rellen
niet goed ingeschat heeft. Moeten de andere collega-dokwerkers hen daarvoor
afstraffen? Neen. Maar hopelijk zijn de meesten onder hen die wel deelnamen aan deze rellen danig
onder de indruk welke impact de berichtgevingen hebben bij de publieke opinie.
Een opinie die de havenarbeider niet spaart en die hen nu in een zeer slecht
daglicht stelt. Zeker omdat diezelfde havenarbeiders momenteel verwikkeld zijn
in een sociale strijd om het behoud van hun statuut en de Wet Major.
Uiteraard leggen die strijd en de angst van de dokwerker om zijn statuut te
verliezen extra gewicht in de schaal en komt het boven op de maatregelen die
Michel I neemt. Die maatregelen zijn sowieso al niet van de poes. Als daar
bovenop het statuut en de Wet Major in gedrang komt brengt dit frustratie met
zich mee. Het was natuurlijk wel te verwachten dat die frustratie eruit zou
komen op deze betoging en we mogen daar wel een beetje begrip voor hebben. Het
gaat bij die mensen ook om een inkomen, een job en werkzekerheid net zoals dit
nu het geval is bij alle andere mensen uit de arbeidsklasse.
Desalniettemin is het gebruik van geweld maar ook de provocatie van de
ordediensten door toch traangas in te zetten iets wat we moeten veroordelen en
waar we afstand van moeten nemen. We mogen er bijna zeker van zijn, dat als er
geen ordediensten te zien zouden zijn aan het einde van de manifestatie er ook
veel minder kans zou zijn dat er onlusten zouden uitbreken.
De andere partijen
We mogen stellen dat op organisatorisch vlak een paar zaken tekortschoten.
De NMBS die niet alle deuren aan de uitgang van het Noordstation had geopend
waardoor er een opstopping van reizigers ontstond en het feit dat een groot
deel van demonstranten genoodzaakt waren af te stappen daar waar de betoging
eindigde en zij aldus in de richting van de ordediensten werden geduwd.
De ordediensten die blijkbaar alles hadden onderschat. Hoogstwaarschijnlijk
hadden zij ook niet verwacht dat er plotseling een heleboel volk uit het
station kwam gelopen maar op de druk die dit creëerde werd verkeerd gereageerd.
Over het gehele traject van de betoging was vrijwel geen agent te zien en
ook daar waar de rellen plaatsvonden was hun aantal te klein om de relschoppers
onder controle te houden. Toch iets waar de bevoegde mensen bij de politie
mogen over nadenken.
En dan de havenbonden zelf die jammer genoeg geen centraal afspreekpunt aan
Brussel-Noord hadden gecommuniceerd, waardoor een deel van de dokwerkers
versnipperd geraakte over de gehele stoet en waardoor het solidariteitsgevoel
een beetje zoek was.
Ook mag er de tip worden gegeven om in de toekomst te voorkomen dat
anarchisten, neo-nazi’s en racisten deelnemen aan manifestaties als die van 6
november. Ook dit zouden de vakbonden best ter harte nemen en we mogen dan ook
hopen dat dit meegenomen wordt naar de verscheidene werkvergaderingen ter
voorbereiding van de nog komende acties en manifestaties.
Heren
vakbondsvoorzitters, politiecommandanten en chefs van de NMBS, er is dus werk
aan de winkel!
Maar ook: mensen van de media, journalisten en nieuwsankers. Jullie berichtgeving over de betoging zelf stond dwars op wat je objectief kan
noemen De focus in de eerste artikels lag te zwaar op de Antwerpse dokwerkers terwijl
een analyse van de feiten en hun gevolgen een totaal ander verhaal vertellen.
Ook de artikels die we lezen dat het ABVV niet gaat meewerken om de
relschoppers mee te identificeren en het ACV wel, neigt de indruk te geven dat
het bij jullie te doen is om de macht van de vakbonden te breken door
tweedracht te zaaien onder de verschillende vakbondsleden en militanten.
Laat ons wel wezen dat dokwerkers en hun vakbondsafgevaardigden een omerta
handhaven. Een ongeschreven wet die zegt dat dokwerkers elkaar niet verlinken.
Daarom dat men bijna zou denken dat die krantenartikels alleen maar dienen om
de zaak nog wat op te kloppen en de boel op te jutten. We mogen ons dan ook afvragen waar de plaats van de media, de kranten en de
tv-zenders is. Moet ze het algemeen belang dienen of enkel de kijkcijfers en verkochte
exemplaren? Iets om over na te denken.
Sereen
Als afsluiter van dit inmiddels langer dan voorziene persbericht wil ik
dokwerkers nog het advies geven om niet langer deel te nemen aan rellen tijdens
betogingen en vakbondsacties, maar om op serene wijze deel te nemen aan het
sociale verzet welk broodnodig is om te beschermen waar onze voorouders voor
gevochten hebben.
En bovenal: stop met het nemen van selfies en relfies met jullie smartphones en
stop met ze te delen op de sociale media. Ondertekenaar kent inmiddels enkelen van hen die nu maar pas beseffen welke
gevolgen wereldwijd verspreide beelden kunnen veroorzaken.
We mogen hopen dat de lezer van deze tekst nu een meer genuanceerd beeld
heeft over de dokwerkers en hun aanwezigheid tijdens de betoging in Brussel.
Dank jullie wel!
Ivan Heyligen is havenarbeider in Antwerpen
