Welkom in Brussel. De stad waar bijna 60 procent van de bevolking andere roots heeft. Laat me nu al zeggen dat wat betreft de migranten zowel de septemberverklaring van minister-president Bourgeois als de alternatieve septemberverklaring tekortschieten. De rampzalige situatie van de migranten
wordt niet geproblematiseerd en dat is een gemiste kans. Als we naar de
cijfers kijken, dan zien we  dat 34 procent van de Brusselaars in armoede leeft.
Een derde van de jongeren kan geen job vinden. De helft van de
Brusselaars komt in aanmerking voor een sociale woning. Het is crisis,
maar in Brussel is het al decennialang crisis.

Vandaag is het het middenveld dat direct
met die crisis wordt geconfronteerd. Er zal bespaard worden en deze keer
zullen niet alleen de mensen voor wie het middenveld het opneemt daarvan
de dupe zijn, maar ook degenen die werkzaam zijn binnen dat middenveld.

In de Septemberverklaring werd duidelijk
gemaakt dat er zware besparingen zullen volgen op allerlei domeinen. We
krijgen een rechtse regering en besparingen zijn nu eenmaal de dada van
rechts. Anderzijds komt dit niet uit de lucht
vallen. Het is niet de eerste keer dat er wordt bespaard. De besparingen
zijn dertig jaar geleden ingezet. Niet alleen door rechts maar ook door het
zogenaamde links. Sociaaldemocraten hebben bijna evenveel besparingen
doorgevoerd als rechts, zowel in België als in Europa. Bij momenten
heeft ook Groen het besparingsbeleid gesteund.

Of ze nu van links of van rechts komen,
ik ben tegen besparingen. Wat de besparingen zijn, waarom er wordt
bespaard en tot welke gevolgen besparingen hebben geleid, heb ik
uitgelegd in mijn boek De neoliberale strafstaat.

Accumuleren

De politici zullen de besparingen
verdedigen en zeggen dat het echt niet anders kan en dat ze nodig zijn
om ‘de begroting in evenwicht te brengen’, ‘groei mogelijk te maken’ of
ze geven een technische uitleg die u heel waarschijnlijk maar moeilijk
kan begrijpen.

In werkelijkheid gaat het
besparingsbeleid om nog meer macht en nog meer – vooral fiscale –
voordelen voor een steeds kleinere elite van multinationals,
bedrijfsleiders en rijke mensen die er samen met de politieke elite voor
zorgen dat die macht in hun handen blijft. Macht verkrijg je onder
andere door kapitaal te accumuleren. Waar wordt het kapitaal gehaald in
tijden van besparingen? Bij de werkende middenklasse, maar ook bij
degenen die de steun van de staat nodig hebben. Niet alleen de
middenklassegezinnen krijgen de rekening gepresenteerd, maar ook
gepensioneerden, werkzoekenden, alleenstaande moeders, mensen in
armoede. Hun rechten worden afgepakt en ze moeten vooral hun ‘eigen
verantwoordelijkheid’ nemen.

Het is geen toeval dat we sinds een
aantal weken een wereldrecord bereiken van het aantal miljardairs, met
de meeste ervan in Europa. Het is Europa dat trouw blijft aan het
besparingsbeleid. Het duidelijkst voorbeeld hier is
Griekenland: de afgelopen vijf jaar is de gemiddelde Griek 40 procent armer
geworden terwijl de rijkste Grieken 20 procent rijker werden.

Daarom ben ik tegen besparingen, en ook
boos op en ontgoocheld in politici die ondanks de cijfers en de feiten
voor besparingen blijven kiezen.

Verontwaardigd

Ik ben verontwaardigd en ontgoocheld in
politici, maar minstens evenveel ook in ons: al die mensen van het brede
middenveld die het zover hebben laten komen. We hebben staan toekijken,
we zijn gepacificeerd. We zijn niet in verzet gekomen.

Waarom ben ik verontwaardigd over ons?
Omdat mijn stad lijdt onder armoede en uitsluiting, terwijl
middenveldorganisaties beweren dat ze schitterend werk leveren, net
zoals politici en politieke partijen weet u wel,

Ik ben verontwaardigd omdat ik als
jongerenwerker geconfronteerd werd met de realiteit van jongeren die ik
moest begeleiden en ouders die ik moest spreken (in verkrotte
appartementen in Anderlecht, Molenbeek of Schaarbeek) en die mij
duidelijk maakten dat ze me enkel zagen omdat ze van de jeugdrechter
moesten. Mij duidelijk maakten dat ik een van de zovele jeugdwerkers was
die voorbij komen zonder dat de situatie verandert. Dat is een harde
waarheid.

Hoe durven we ons werk op te hemelen
tijdens congressen en studiedagen? Hoe durven we pas in verzet te komen
als onze banen in gevaar komen? Waarom zijn we niet in opstand gekomen
voor en samen met de mensen die we moeten ondersteunen?

Ik ben boos omdat ik applaus krijg
als ik kritiek geef op politici en regering. Maar geef ik kritiek op het
middenveld zelf, dan ben ik niet meer welkom. Ik mag aanklagen dat
politici slecht werk leveren en dat ze geen daden laten zien, dat ze
diversiteit niet serieus niet nemen enz. Maar ik mag niet hetzelfde
zeggen over middenveldorganisaties die op dezelfde manier falen.
Voorbeelden genoeg, van mensen en organisaties hier aanwezig vanavond.

Verandering

En toch sta ik hier. Niet omdat ik zonder
hoop ben, maar net omdat ik hoop heb. Hoop dat dit de eerste stap is
van verzet tegen een beleid dat onze samenleving ongelijk maakt en
mensen uitsluit. Verzet dat zal groeien en voorbij de eigen belangen zal
kijken. Verzet ook in naam van degenen die hier vanavond niet zijn en
nooit naar dergelijke events of zalen komen. Verzet voor en samen met de
mensen voor wie we het moeten opnemen, voor de mensen die ons vandaag
nodig hebben. Die mensen moeten we sterker maken. Aan die mensen moeten
we een gezicht geven. Pas als we dit doen, zal de politieke wereld ons
vrezen. Dan pas kunnen we spreken over het begin van verandering.

Verandering die nodig is, want het
huidige middenveld heeft geen fundamenten en ook geen ziel meer. Het
heeft haar ziel ingeruild voor het potje subsidies. Het middenveld dient
mensen centraal te stellen. We moeten emancipatorisch en politiserend
werken. En daar moeten we voor vechten.

Maar nu moeten we vooral doen wat we
vandaag hebben gedaan: op straat komen. Niet één keer, niet symbolisch,
maar structureel totdat het middenveld de plek en het respect krijgt die
het verdient, maar ook de structurele middelen om de huidige
structurele problemen en uitdagingen aan te gaan en daar werkelijk
verandering in te brengen.