“Volgend jaar vieren we Tax Freedom Day op 20 juni. Op die dag hebben de Belgische bedrijven en burgeres eindelijk al hun belastingen van het jaar betaalt en kunnen ze voor zichzelf  beginnen te verdienen”. (De Standaard 20 november 2011). Eenvoudig gezegd,Vanaf 20 juni werk je voor jezelf en tot 20 juni, een half jaar, werk je voor de staat. In dit artikel is het nog zacht uitgedrukt. In het Laatste Nieuws van 23 maart 1993 kon je lezen: De Staat pikt de helft van je inkomen.

Hoe komt men tot die conclusie. Men neemt de totale som van bijdragen voor sociale zekerheid en belastingen die naar de overheid vloeien en vergelijkt deze som met het totale inkomen van alle Belgen in een jaar. Men telt alle belastingen dwz de belasting op je loon, maar ook de btw op je aankopen, de belasting op je auto, tot de gemeentetaks voor de vuilniszakken.
Die verhouding zou meer dan 50% bedragen. De cijfers verschillen naargelang de bron. In het artikel in De Standaard staat dat die verhouding in 2012 zal stijgen van 57 naar 57,3 procent. Volgens de titel van het artikel is dit de “molensteen” aan de nek van België.

Dit soort verhalen zijn halve waarheden. Een halve waarheid omdat men kijkt naar wat je betaalt en niet naar wat je ontvangt. Daarover geen woord. Een halve waarheid is zeker in dit geval een hele leugen. 

De leugen is niet dat je als gemiddelde hard werkende Belg (de cijfers zijn het gemiddelde van België) 50% of meer van je loon afdraagt aan de staat. De leugen is wel de conclusie dat je werkt voor de staat of dat de staat de helft pikt.

In een reactie op het artikel in 1993 heb ik die stelling proberen te weerleggen op basis van mijn eigen gezinssituatie. Ik betaalde in dat jaar 450.00 fr belastingen en had voor meer dan 1.404.723fr terug gekregen. Als gepensioneerde ontvang ik nu heel mijn inkomen van de staat. Daarom is mijn gezinssituatie geen goed voorbeeld meer. Ik maak opnieuw de berekening vanuit een concreet gezin van een ‘hard werkende Vlaming”.

Vooraf misschien toch iets zeggen over wat inkomen is. Als je van werk verandert en je kijkt naar wat je zult verdienen in de nieuwe job, houd je dan geen rekening met  de wagen of een gsm door de firma ter beschikking gesteld voor persoonlijk gebruik of met de groepsverzekering of hospitalisatieverzekering  die je krijgt? Die bedrijfswagen en gsm voor eigen gebruik, die groepsverzekering en hospitalisatieverzekering zijn een deel van wat je verdient. Je verdienste, je loon is niet enkel wat je als geld in handen krijgt maar ook datgene waarover je onmiddellijk (bedrijfswagen, gsm) of later (groepsverzekering, hospitalisatieverzekering) kunt beschikken.

Met dit in het achterhoofd kijken we naar het volgende gezin: 

Suzanne en Erik met drie kinderen van 20, 18 en 15 jaar. Erik is een technisch bediende en Suzanne een onderwijzeres. De oudste zoon volgt les aan de Hogeschool en de twee andere kinderen zitten in het middelbaar onderwijs. Beide ouders samen hebben een bruto jaar inkomen van € 81.859  Zij behoren tot de categorie van de “hard werkende Vlamingen”. Zij zullen wel de helft van hun inkomen, € 40900  aan de staat afdragen. Maar wat staat daar tegenover?
Met hun drie kinderen ontvangen ze jaarlijks 7268 € kindergeld.

De kinderen volgen onderwijs. De oudste in een hogeschool. Gemiddeld betaalt de staat € 14.100 per student in de hogescholen. Zonder tussenkomst van de staat zou Erik en Suzanne dit uit hun eigen portemonnee moeten betalen. Hetzelfde geldt voor de twee andere kinderen die in het middelbaar onderwijs zitten. Voor een student in het middelbaar onderwijs geeft de overheid gemiddeld € 7.914  uit. Voor twee kinderen samen betekent dit € 15.428.

Erik heeft een operatie ondergaan. De rekening van het ziekenhuis bedroeg € 4.886  daarvan betaalde de ziekteverzekering € 2.852. Zonder de bijdrage aan de ziekteverzekering zou het gezin € 2.852 meer moeten uitgeven. Erik was drie maanden werkongeschikt. De eerste maand betaalde de werkgever zijn loon verder uit. Twee maanden kreeg hij een uitkering van de ziekteverzekering € 2806 gelijk aan 60% van zijn loon.

In het gezin deden ook de kinderen beroep op de ziekteverzekering. Een tegemoetkoming van € 370 voor orthodontie voor Lies, 35€ voor orthopedie van Karel. Voor Suzanne kwam de ziekteverzekering tussen voor 155€.

De oudste zoon Wim pendelt naar de Hogeschool, met de trein en met De Lijn, een totale afstand van 20 km. Hij betaalt een treinabonnement 144€ voor drie maanden of  €432 voor heel het schooljar. De stadsbus is gratis. Indien hij het traject met de wagen aflegt bedragen de kosten: aantal gereden km 6.000km (dagelijks 40km, 150 per week, een schooljaar is dertig weken) aan € 0,3 per km geeft € 1.800.  Met het openbaar vervoer bespaart het gezin € 1.368 (1.800 – 432).

Erik heeft de ketel van de centrale verwarming vervangen door een hoge rendementsketel van €8260       Hiervoor kreeg hij van de fiscus een  aftrek 40% of € 3304.

Voor de veiligheid van het gezin zorgen politie en brandweer. De staat betaalt gemiddeld  €276 per inwoner aan de politie en €42 voor de brandweer. Voor de 5 gezinsleden komt nit neer op   €1590 [(276+42)x5]

Optelsom
Kinderbijlsag      7.268
School     14.100

Ziekteverzekering

Erik 2.852 + 2.806 = 5.658
Kinderen 370 + 35=    405
 Suzanne                      155
Openbaarvervoer   1.368
Veiligheid                1.590

Totaal           45.470

Zo gezien beschikken de leden het gezin voor  € 45.470  geld, goederen en diensten als tegenprestatie voor hetgeen ze afdragen aan de staat. Er is nog meer.

Suzanne als onderwijzeres krijgt haar wedde (netto € 26443) van de overheid. Het ontvangen bedrag sijgt dan tot € 71.913.In dit bedrag zitten nog vele tegenprestaties niet.

Suzanne en Erik hebben dank zij de afhoudingen een verzekering voor ziekte, pensioen. Als ze die verzekeringen uit eigen zak aan een privé verzekering moeten betalen zijn ze meer geld kwijt dan nu met de afhoudingen op hun loon.
Ze rijden jaarlijks  15.000  km met de auto over wegen die de overheid aanlegt en betaalt. Als de overheid dit niet deed dan betaalden ze per kilometer een vergoeding aaan een privé firma in de vorm van tolof rekeningrijden.

De kinderen zijn hevige fans van de Chiro. Door de subsidie die de Chiro krijgt, blijft het lidgeld beperkt.
Erik en Suzanne gaan regelmatig naar optredens of uitvoeringen in het gemeenschapscentrum. Dit centrum  ontvangt subsidies waardoor de prijzen betaalbaar blijven. Ze bekennen zich tot een kerkgemeenschap waarvan de bedienaars betaald worden door de staat. Zonder die subsidies moeten de leden van de kerkgemeenschap de bedienaars zelf betalen.
Voor wie hebben Suzanne en Erik gewerkt voor de staat of voor de welvaart van zichzelf en hun gezin?

Als morgen of overmorgen de overheid minder uitgeeft dan zal Suzanne en Erik en alle hard werkende Vlamingen misschien een hoger netto loon ontvangen maar zullen ze met dat hoger loon meer betalen voor het onderwijs van hun kinderen, de gezondheidszorg, het rijden op de wegen, veiligheidbezoeken aan het gemeenschapscentrum. Ze zullen meer betalen voor een ziekteverzekering, een pensioenregeling, een werkloosheidverzekering. Eigenaardig, de groepsverzekering, de hospitalisatieverzekering betaald door de werkgever wordt als loon beschouwd. De bijdrage voor de sociale verzekering: ziekte, het pensioen, werkloosheid is een vorm van “pikken of werken voor de staat”. Wat is het verschil?

De eerste bedragen gaan naar privé verzekeringen en de tweede naar de sociale verzekering via de overheid.
Hier raken we de kern van het probleem. De discussie over de te hoge lasten, sociale bijdragen en belastingen  gaat over de verhouding tussen markt(privé) en staat. Degenen die beweren dat de sociale lasten, de belastingen te hoog zijn houden een pleidooi om de overheid terug te dringen en te vervangen door de markt (pirvé).

Als morgen de overheid wordt terug gedrongen uit de sociale verzekering, uit onderwijs, uit gezondheidszorg, uit het openbaar vervoer, enz.. dan ontstaat er een enorme markt voor de privé sector om daar te investeren en winsten te realiseren.  En wat zal het resultaat zijn voor de “hard werkende Vlamingen”? Ze zullen meer betalen voor een slechter product. De gezondheidszorg in de VS is in handen van de markt. De kost voor gezondheidszorg ligt er veel hoger dan in de landen met een sociale ziekteverzekering. Een slechter product want velen, ook hard werkende Amerikanen hebben geen of een onvoldoende ziekteverzekering en dus een beperkte toegang tot de gezondheidszorg.

In de landen waar het onderwijs en de gezondheidszorg in handen is van de markt zien we een onderwijs, een gezondheidszorg op twee sporen. Voor de groepen met geld en soms zelfs veel geld, hebben toegang tot een goede gezondheidszorg en goed onderwijs. Maar grote groepen zijn aangewezen op de gezondheidszorg of het onderwijs door de overheid georganiseerd maar onder gefinancierd  en van minder kwaliteit.

De hard werkende Vlaming en zijn gezin heeft er voordeel mee dat de discussie niet meer gevoerd wordt over belastingen, sociale bijdragen meer of minder maar wel over welke rol geven we aan de overheid en op welke domeinen. En als die vraag beantwoord is, kan men zorgen voor de noodzakelijke inkomsten voor die overheid. En niet zoals nu. Via de discussie over belasting slinken de inkomsten van de overheid zodat de overheid taken moet afstoten ten voordele van de markt. Via structurele maatregelen zorgt men er voor dat de ingeslagen weg niet meer omkeerbaar is. Het resultaat is een kleinere overheid, een grotere markt en … een “hard werkende Vlaming” die meer betaalt voor minder welvaart en velen die buiten de boot vallen.

Tuur Vanempten