De Palestijnse Shalabi werd door de Israëlische militairen opgepakt op de Westelijke Jordaanoever. Volgens Israël was dat wegens niet nader gespecificieerde ‘terroristische activiteiten’. Zij werd in ‘administratieve detentie’ gehouden, een systeem waarbij Israël, Palestijen maanden en zelfs jaren zonder proces kan opsluiten. Uit protest tegen haar illegale aanhouding ging ze in hongerstaking. De staking duurde 43 dagen.

Hana Shalabi heeft de Israëlische gevangenis uiteindelijk mogen verlaten maar werd uitgewezen naar de Gazastrook. De vrijlating maakte onderdeel uit van een regeling die haar overhaalde om de 43 uur durende hongerstaking te beëindigen.

Addameer en “Physicians for Human Rights-Israel” (PHR-Israel) zijn organisaties die zich toeleggen op de promotie en de bescherming van de mensenrechten in Israël. Ze slaan alarm nu blijkt dat Hana Shalabi naar Gaza gedeporteerd werd en dit drie dagen nadat ze haar hongerstaking van 43 dagen had beëindigd.

Beide organisaties veroordelen de Israelische gevangenisdienst (Israeli Prison Service, IPS) omdat ze Hana niet mochten bezoeken in de periode dat de deal voor haar uitzetting bedisseld werd. Haar artsen, advocaten en familie mochten dat evenmin, wat wijst op ontoelaatbare druk, aldus de organisaties.

Van een kleine gevangenis naar een grote gevangenis

We kunnen  Hana Shalabi alleen maar bewonderen om haar hongerstaking. Nu haar vrijlating  een feit is willen Addameer en PHR-Israel er toch op wijzen dat de manier waarop de deal tot stand kwam niet overeenkomt met het internationaal recht. Hana Shalabi werd enkel vrijgelaten op voorwaarde dat ze voor drie jaar naar de Gaza strook zou verkassen. Nu is die Gazastrook hermetisch afgesloten van de rest van de bezette gebieden. Er is geen enkele garantie dat zij of haar familie mekaar zullen kunnen bezoeken, haar isolatie blijft net zo erg als toen ze in de gevangenis zat.

Er zijn massa’s voorbeelden van dergelijke deals waarbij Israël, Palestijnse politieke gevangenen of “gezochte personen” dwingt tot een transfer of deportatie. In oktober 2011 was er een uitwisseling van gevangenen: 18 Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever en  Oost-Jeruzalem werden naar de Gazastrook gedeporteerd voor drie jaar. Daar bovenop werden  nog eens 146 gevangenen  verplicht om permanent in Gaza te gaan wonen, zo niet werd hun vrijlating ingetrokken.  En nog 41 andere gevangenen werden eveneens buiten de bezette gebieden gedeporteerd. Wie voor een kortere periode naar Gaza verbannen wordt is bovendien helemaal niet zeker terug naar huis te kunnen na afloop van de afgesproken termijn.

Internationaal recht niet gerespecteerd

De voorwaarden gelinkt aan die uitzettingen zijn in strijd met artikel 49 van de Vierde Conventie van Geneve. Die verbiedt namelijk gedwongen transfers en deportaties van beschermde personen.  Dit verbod maakt deel uit van het internationaal humanitair gewoonterecht.  Onwettige deportatie of transfer wordt gezien als een zware inbreuk op de Vierde Conventie van Geneve en beschouwd als een oorlogsmisdaad.

De bezetting heeft de machtsverhouding tussen Palestijnen en Israëliërs volledig scheef getrokken. De eventuele  “toestemming” van de gevangenen of het feit dat de Palestijnse Autoriteit  betrokken was bij de deals, kan de transfers niet goedpraten. Ze zijn en blijven volledig in strijd met de geest van artikel 7, 8 en 47 van de Vierde Conventie Geneve die stelt dat niet kan worden getornd aan de bescherming die zij garandeert.

Gedwongen transfers in plaats van administratieve hechtenis?

De precaire gezondheidstoestand van Hana Shalabi doet verdere vragen rijzen. Hield men rekening met de medische zorg die ze nodig had toen men haar van het Meir Hospital naar IPS (Israel Prison Service) gevangenis van Ramleh bracht? Een hongerstaking van 43 dagen is levensbedreigend, er is nood aan een strikt professioneel medisch toezicht en aan een permanente follow up. Het medisch centrum van de gevangenis van Ramleh (IPS) is daar niet op voorzien.

Hana Shalabi was bij haar overbrenging nog in hongerstaking. Haar dokter werd niet verwittigd. Ze begon terug te eten, zonder enige begeleiding. Dit doet twijfels rijzen omtrent de beslissing van het IPS (Israel Prison Service). Wellicht speelden niet-medische redenen mee bij de beslissing haar uit het ziekenhuis te ontslaan.

Het IPS doet er ook alles aan om de Verklaring van Malta te omzeilen die onder andere medische zorg voorziet bij hongerstakers.  Khader Adnan en Hana Shalabi konden pas na  tussenkomst van de rechtbank bezoek krijgen van een onafhankelijke arts.

De arts van Hana Shalabi werd niet geraadpleegd toen ze naar Gaza verbannen werd. De medische dienstverlening is er gedestabiliseerd. Addameer en PHR-Israel vrezen dan ook  dat haar gezondheidstoestand  erg onder druk kan komen.

Beide organisaties stellen met klem dat de gedwongen transfers en de “voorwaardelijke vrijlatingen”  geen alternatief kunnen zijn voor de praktijk van willekeurige administratieve hechtenis.  Ze vragen dat de internationale gemeenschap tussenkomt en eist dat Israël  zich aan de wettelijke verplichtingen houdt, stopt met administratieve aanhoudingen en zorgt voor een aangepaste medische omkadering bij hongerstakers.

(vertaling uit het Engels door Katherine Retsin)