Lies Dewallef
Via Broederlijk Delen ondersteun ik hier de Haitiaanse partnerorganisatie RNDDH. Het Réseau National de Défense des Droits Humains bouwt aan een rechtvaardiger land waar alle burgers hun rechten en hun plichten kennen. De werking heeft twee grote luiken: vorming en observatie van de mensenrechtensituatie. De partnerorganisatie controleert systematisch of de menselijke waardigheid wordt gerespecteerd in de gevangenissen, gerechtshoven en andere staatsinstellingen. Sinds de aardbeving zijn we ook in de tentenkampen actief. We begeleiden ook heel wat slachtoffers van mensenrechtenschendingen. RNDDH klaagt deze schendingen aan in de media en geeft vorming om ze te voorkomen. Voorkomen is immers beter dan genezen.
Zelf zet ik me in om onze vorming interactiever te maken. Hier toont een cursist een tekening aan de groep om de schrijnende situatie in de gevangenissen aan te klagen. Vergeleken met de hel waarin de gevangenen in Port-au-Prince moeten leven, is “Leuven Centraal” een paradijs. De penetrante geur, de gewelddadige sfeer en de scherpe geluiden kruipen in je kleren. Een ellenlange rij voor de poort van echtgenotes, lieven, zussen en moeders brengt getrouw eten en drank (zelfs water!) aan. Helaas is het lang niet zeker dat hun gevangene het ooit echt zal krijgen. Bezoek is verboden sinds de uitbraak van de cholera. Het gevangeniseten is niet te vreten, maar toch wordt erom gevochten door degenen die vergeten zijn door de mensen buiten de poort. De vijf politieke gevangenen die ik bezocht, zeiden een cel met bijna 200 anderen te delen. Er zijn geen bedden en zelfs niet genoeg plaats om iedereen op de grond te laten slapen. Sommigen zijn daardoor verplicht de hele nacht te blijven rechtstaan… Zij zijn ondertussen gelukkig vrij, mede door het lobbywerk van RNDDH, maar hoeveel onschuldigen zitten
daar nu nog? Geen enkele mens, of dier, zou zo moeten leven.
Ook het leven in de vele tentenkampen is mensonwaardig en dit terwijl er zoveel geld opgehaald werd voor Haiti na 12 januari 2010. Veel geld wordt verspild. Ik zag een gloednieuwe latrineblok van een kamp in Leogane, die volledig besmeurd was omdat de Haitianen Franse WC’s totaal niet gewoon zijn. Grote internationale organisaties willen helpen, maar houden vaak geen rekening met de lokale cultuur. Geef mij dan maar de aanpak van Broederlijk Delen. De eigen
plannen van lokale organisaties ondersteunen is volgens mij veel duurzamer.
Interactieve vorming
Vier keer al gaf ons team vijf dagen intensief vorming rond mensenrechten aan trekkers van lokale vrouwen-, boeren-, jongerengroepen en andere basisorganisaties uit alle uithoeken van het land. De deelnemers engageren zich telkens om het mensenrechtenvuur te doen branden in hun eigen organisatie en andere groepen bij hen in de buurt. De vorming steunt voor een groot deel op de inbreng van de deelnemers. Een groep is telkens verantwoordelijk voor het goed verloop van een dag: interactieve samenvatting van de thema’s van de vorige dag, zorgen dat iedereen op tijd is, de afspraken naleeft, actief deelneemt aan de discussies en niet in slaap valt 😉 Het “Konbit”-systeem (solidaire arbeid) haalt het beste in de mensen naar boven. Creatief met strandsteentjes letterde de groep Kolaborasyon (Medewerking) “Pa gen dwa san devwa” (Geen rechten zonder plichten) in het midden van de vormingsruimte.
Firana bezorgde me tranen in de ogen bij haar evaluatie. Op de eerste dag had ik niet veel
hoop dat dit zeer verlegen meisje ooit een vurige mensenrechtenactiviste zou worden. De sessie rond gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen deed haar echter volledig openbloeien. Op de laatste dag stond Firana in lichterlaaie van enthousiasme voor de groep om haar actieplan te presenteren. Zelden heb ik iemand zo zien groeien op zo korte tijd!
De presidentsverkiezingen
Ermely Rosamour is de vormingsverantwoordelijke van ons netwerk in het Noorden. Samen met hem en Fredelyne stoof ik op zondag, 20 maart als waarneemster van het ene kieskantoor naar het andere in die provincie. Dit is de staatsschool van Montagne Noire, Bahon. En waar zijn de kiezers? Komen ze misschien na de mis? Onderweg zagen we urnen die gebruikt werden als mini-etalages voor brood, ideaal: mooi zichtbaar en toch beschermd tegen de vliegen. 41 vaste waarnemers hielden mee een oogje in het zeil. Zij rapporteerden ons:
– Voorzitter van een stembureau tegen een opdringerige kiezer: “Sorry, ik kan u echt geen stapeltje stembrieven geven, maar kom gerust een aantal keer terug.” Andere voorzitters deden helemaal niet moeilijk en deelden gewillig stapeltjes uit, aan gelijkgezinden welteverstaan. De nagel van de rechterduim werd dan ook lang niet altijd zwart gekleurd, zoals het reglement voorschrijft.
– Voorzitter tegen stomverbaasde kiezer: “Sorry, u kan niet stemmen, u heeft al gestemd.” De leden van het stembureau hadden al in haar plaats een keuze gemaakt. Op andere plaatsen was men slimmer en stemden de “verantwoordelijken” op het einde van de dag massaal in naam van de vele burgers die niet waren komen opdagen. Meestal winkelde men dan wel even de observatoren buiten.
– De doden staan nog op de lijst, die sinds 2005 niet geactualiseerd werd, en stemmen vanuit het hiernamaals vrolijk mee. Mannen trachten te stemmen met de identiteitskaart van vrouwen en iemand van 30 probeerde met zijn opa’s kaart.
Gelukkig waren er ook wakkere voorzitters!
Waar ik de telling volgde was Sweet Mickey, de populaire zanger, de grote overwinnaar. Het kiescentrum met 23 bureaus in het centrum van de op één na grootste stad, Cap-Haitien, telde in het donker, vermits er geen elektriciteit was. Gelukkig was er een lampje voorzien. Helaas ging de mandataris van de winnende partij ermee aan de haal voor de resultaten allemaal netjes genoteerd waren.
