Tikal Minerals, een dochteronderneming van het Australische mijnbouwbedrijf Mayan Iron Corporation, schat dat er in Guatemala 100 miljard ton ijzererts te vinden is, ongeveer 12 procent van de totale ontginbare wereldvoorraad. Een groot deel van dat erts is magnetiet, een magnetisch ijzeroxide dat uit de talrijke vulkanen in het land komt en via de rivieren naar de kust aan de Stille Oceaan werd gespoeld.

Chinese investeerders

Tikal Minerals heeft Chinese investeerders gevonden die brood zien in het project. Het ijzererts dat in Guatemala wordt gewonnen, zou ook bestemd zijn voor China. Om aan het ijzererts te komen, moet Tikal Minerals massa’s zand aan op de stranden afgraven, dat zand naar fabrieken brengen waar het erts er met magneten uitgehaald wordt, en dan het overblijvende zand naar de stranden terugbrengen.

“Als ze ijzererts beginnen te winnen op de stranden, betekent dat de vernietiging van onze natuurlijke rijkdom en het einde van het toerisme”, zegt Leonel Palma. Hij werkt in het hotel Costa Verde in Puerto de San José, een trekpleister aan de westkust van Guatemala. “Toeristen komen hier om te zwemmen en zich te ontspannen. Wat denk je dat ze doen als de stranden hier worden afgegraven?”

Milieueffectenrapport

In 2009 kreeg Tikal Minerals van de Guatemalteekse regering licenties om op drie plaatsen aan de kust naar ertsvoorraden te zoeken. De drie vergunningen, die samen betrekking hebben op een gebied van 292 vierkante kilometer, lokten veel kritiek uit bij de kustbewoners en bij Guatemalteekse milieubeschermers en academici.

Tot op heden kreeg geen enkele van de drie concrete exploratieprojecten die de onderneming voorstelde, groen licht. Begin april verwierp het ministerie van Milieu het enige milieueffectenrapport dat Tikal Minerals indiende. Het project houdt “ernstige risico’s” in voor de ecosystemen op en voor de kust en voor de gezondheid en de veiligheid van de plaatselijke bevolking, luidde de conclusie van het ministerie. Tikal Minerals is in beroep gegaan tegen de beslissing.

Betoging

De kustbewoners willen de druk op de ketel houden. Op 28 mei houden ze een betoging in Puerto de San José. Ze vrezen onder meer dat de afgravingen ertoe zullen leiden dat zeewater doordringt in de zoetwatervoorraden onder de kust. Ook de visserij en het toerisme zouden grote schade kunnen oplopen.

Tikal Minerals antwoordt dat er op de stranden zelf geen zand zal worden weggehaald – dat zou een kilometer landinwaarts gebeuren. Het bedrijf zou er ook over waken dat geen natuurreservaten, mangrovewouden of andere kwetsbare ecosystemen schade oplopen.

Voor de Guatemalteekse regering is de verleiding groot om uiteindelijk in te gaan op de projectvoorstellen van mijnbouwondernemingen. Het land is arm en de mijnbouw is een manier om investeringen aan te trekken. In 2005 zette de mijnbouwsector in het land nog maar 6 miljoen euro om, in 2009 was dat al gestegen tot 260 miljoen. De staat zelf wordt daar wel niet veel rijker van: mijnbouwbedrijven hoeven maar 1 procent royalty’s te betalen. Dat trekt bedrijven aan. In 2009 kreeg het Canadese G4G and Iron Sands America een licentie om langs heel de Guatemalteekse kust naar ertsvoorraden te zoeken.

LPG

Ook aan de Caraïbische kust van Guatemala worden milieubeschermers in het defensief gedrongen door bedrijven. In een beschermd gebied in het departement Izabal begon de Mexicaanse Tomza Group in 2010 met de bouw van een pijpleiding en vijf opslagtanks voor LPG. De Nationale Raad voor Beschermde Gebieden (CONAP) verwierp het te laat ingediende milieueffectenrapport en liet het werk stilleggen. In februari van dit jaar diende de Tomza Group een nieuwe milieustudie in, in de hoop het werk te kunnen hervatten. Maar volgens de CONAP zal de onderneming op zoek moeten gaan naar een nieuwe locatie.