“Het gaat er zeker op vooruit. Het Transmetrosysteem is van hoge kwaliteit en het Transurbanosysteem heeft een prepaid kaart, waardoor ze je niet te veel kunnen aanrekenen”, zegt Manolo Contreras, één van de duizenden gebruikers van het openbaar vervoer in de hoofdstad.

“Ook de bouw van terminals is een goede zaak. Het verlicht de verkeersdruk, schept werkgelegenheid en verhoogt de veiligheid voor passagiers”, verklaart Lisseth Dávila, die net als Contreras op de bus staat te wachten. Ze vinden beiden dat een volledige vernieuwing van de vloot nodig is, net als meer bussen, opleiding voor bestuurders en verhoogde veiligheid.

Die veiligheid is een echt probleem. Tussen 2006 en mei 2011 zijn er 1201 mensen vermoord op bussen in Guatemala-Stad en de buitenwijken, aldus de Ombudsdienst voor de Mensenrechten.

Nieuwe terminal

Het laatste project om het busvervoer in de hoofdstad te verbeteren, is de bouw van de private terminal Centra Norte. Zo’n 70.000 mensen zullen hier dagelijks overstappen. In de busterminal, die op 15 november de deuren opent, zijn winkels, restaurants en ontspanningsruimtes voorzien, maar ook een opleidingscentrum en rustplaatsen voor de busbestuurders.

“Deze terminal zal het comfortabeler, veiliger en properder maken voor duizenden pendelaars”, stelt Juan Pablo Paredes, een ingenieur van het project.

Volgens ingenieur en één van de verantwoordelijken Juan Paredes zullen er door de bouw van het Centra Norte dagelijks 1600 bussen minder de hoofdstad binnenrijden, wat het stadsverkeer zal doen dalen. Een gelijkaardige terminal bestaat al in het zuiden van Guatemala-Stad.

Busstroken

Het stadsbestuur breidt ook de Transmetro uit, waarbij bussen gebruik maken van exclusieve busstroken. Vanaf 15 september zou er een derde ‘bussnelweg’ in de stad beschikbaar zijn, aldus woordvoerder Carlos Sandoval. Hij noemt de Transmetro, een systeem dat sinds 2007 bestaat, een voorbeeld van hoe het openbare vervoer erop vooruitgaat.

Daarnaast is er het Transurbanosysteem, dat in juli 2010 operationeel werd. Hierbij slaan de regering en de openbaarvervoermaatschappijen de handen in elkaar om de busvloot te vernieuwen, de veiligheid te verbeteren, elektronische buskaarten in te voeren, camera’s te installeren en veiligheidsagenten op de bussen te zetten. Er zijn zelfs bussen uitsluitend voor vrouwen, om het wijdverspreide probleem van ongewenste intimiteiten aan te pakken.

Amper 455 van de 3150 bussen die dagelijks in de stad circuleren, werden al vervangen. Problemen met de Braziliaanse busbouwer, verklaart de woordvoerder van Transurbano, Sergio Reyes. In vergelijking daarmee boeken het Transmetrosysteem en de busterminals veel snellere vooruitgang.

Monopolie

“In het algemeen is de dienstverlening in de stad verbeterd”, vindt Edgar Guerra van de Vereniging van Openbaarvervoergebruikers. Toch is hij bezorgd over het feit dat slechts vier bedrijven het Transurbanosysteem domineren, wat neerkomt op een illegaal monopolie. “Als het project zo blijft doorgaan, zal het op een mislukking uitdraaien”. 

Eduardo Velásquez van de Universiteit van San Carlos bevestigt dat het vooral met het Transmetrosysteem de goede kant uitgaat, en hekelt het Transurbanoproject. “Het is een schimmige, monopolistische zakendeal waarbij miljoenen quetzals (de Guatemalteekse munt) aan de transportbedrijven zijn gegeven, zonder enige controle.”

De overheid subsidieert het openbaar vervoer in Guatemala om de prijs van een ritje onder één quetzal (10 eurocent) te houden.