Hoewel de Amerikaanse regering het proces transparant noemt, zullen de gesprekken van de twaalfde ronde in Dallas gaan over zaken die bijna volledig uit de openbaarheid zijn gehouden.
“Omdat de onderhandelingen in extreme geheimhouding worden gevoerd, hebben we geen idee wat er in de tekst staat”, verklaart Rashmi Rangnath, een directeur van Public Knowledge in Washington.”Wel weten we dat bij gebrek aan transparantie zulke verdragen meestal in het voordeel van grote bedrijven uitdraaien.”
Er is nog geen echte rechtvaardiging voor deze geheimhouding gegeven. “We kregen te horen dat deze mate van discretie tijdens de onderhandelingen noodzakelijk is om tot een compromis te komen”, zegt Rangnath.
Lange gesprekken
TPP zou een vrijhandelsverdrag zijn tussen de VS en acht landen aan de Grote Oceaan: Australië, Brunei, Chili, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Peru, Singapore en Vietnam. Verwacht wordt dat Canada, Japan en Mexico nog bij de onderhandelingen zullen aansluiten.
De officiële gesprekken in deze twaalfde ronde worden gehouden tussen 11 en 13 mei, maar eigenlijk lopen de onderhandelingen van 8 tot 18 mei. Dat is ongewoon lang voor face-to-face-onderhandelingen, vooral als je weet dat de vorige ronde amper twee maanden geleden in Australië plaatsvond.
Waarnemers geloven dat de regering-Obama zoveel mogelijk rondes wil houden voor het eind van het jaar, in de hoop snel een akkoord te kunnen forceren. Het is onduidelijk of dat tijdskader haalbaar is. De weerstand tegen TPP, zowel bij regeringen als het middenveld, is in de voorbije maanden niet afgenomen.
Kritiek
In de voorbije week bijvoorbeeld vroegen Amerikaanse regeringsleden aan president Obama om enkele bepalingen in de voorlopige versie van de overeenkomst te wijzigen. Een Amerikaanse bedrijfslobbyist zag dan weer “een grote kloof tussen de ambitieuze visie van onze leiders en wat er op de onderhandelingstafel ligt”.
Er is ook hardnekkige kritiek op het feit dat TPP voor veel landen maar weinig voordelen zou bieden – een grotere toegang tot de Amerikaanse markt zit er bijvoorbeeld niet echt in. Tegelijk sturen Amerikaanse onderhandelaars aan op aanzienlijke toegevingen voor de potentiële leden.
“Dat is erg ongewoon voor een vrijhandelsverdrag”, verklaart Sean Flynn, directeur van het Information Justice Program aan de Amerikaanse Universiteit in Washington. Hij wijst erop dat Chili, Australië, Singapore en Peru allemaal openlijk terughoudend zijn over de huidige vorm van het TPP. Deze landen hebben al expansieve overeenkomsten met de VS. “Dat betekent dat Vietnam, Brunei en Maleisië de hoogste tol zouden betalen.”
Intellectuele eigendom
In februari is er ondanks alle geheimdoenerij toch een kladhoofdstuk over intellectuele eigendom gelekt. Daaruit blijkt volgens Flynn dat het de bedoeling is om het onderste uit de kan te halen. Het hoofdstuk druist in tegen de “ontwikkelingsagenda” die werd opgesteld binnen instellingen zoals de VN-Organisatie voor Intellectuele Eigendom (WIPO), tijdens processen waarbij ontwikkelingslanden aanzienlijk wat input konden geven.
“De VS willen duidelijk de internationale standaarden voor intellectuele eigendom en de WIPO achter zich laten”, becommentarieert Krista Cox, advocaat bij de ngo Knowledge Ecology International.
