In de laatste regeerperiode van president Lula bleven veel onteigeningsprocedures steken bij justitie. Bovendien “had de internationale crisis van het kapitalisme een tegenovergesteld effect in Brazilië: om zichzelf te beschermen trokken veel internationale kapitalisten naar Brazilië om daar te investeren in de aankoop van gronden en in energieprojecten”, zegt João Pedro Stédile. Doordat grondeigendom meer geconcentreerd werd, ontstond een “perverse logica” in de Braziliaanse landbouw, stelt hij.
De meest recente officiële cijfers dateren van 2006. De Census van Landbouw en Veeteelt, die vorig jaar gepubliceerd werd door het Braziliaans Instituut voor Geografie en Statistiek, laat zien dat zich de laatste twee decennia een concentratie van landbouweigendom heeft voorgedaan. Boeren die minder dan 10 hectare bewerken, vertegenwoordigden slechts 2,7 procent van de totale landbouw- en veeteeltoppervlakte. Landbouwbedrijven van meer dan 1000 hectare waren goed voor 43 procent van het totaal.
Dilma Rousseff
“De concentratie is nu groter dan in 1920, toen we net uit de slavernij kwamen”, zegt Stédile. “Laten we hopen dat de regering van Dilma (Rousseff, de nieuwe president nvdr) de landbouwpolitiek verandert, en met het Incra begint.”
Het Incra is het federale orgaan dat de herverdeling van landbouwgrond coördineert. De organisatie telt bijna zesduizend ambtenaren.
“De laatste drie jaar is het Incra een inefficiënt orgaan geworden met zware gevallen van corruptie”, zegt Stédile. “De meeste hoofdinspecteurs werden benoemd op basis van hun partijkleur.”
Deze maand kreeg het Inca een nieuwe voorzitter, landbouwingenieur Celso Lisboa de Lacerda. Hij is van plan structuren te creëren om het beleid te controleren. Hij geeft toe dat de onteigening van niet-productieve gronden te traag verloopt. “Het is een zeer precair, complex proces, vol disputen. Soms duurt een rechtszaak vijftien jaar. We doen wat we kunnen, dat is de naakte waarheid.”
Bloedbad in Eldorado dos Carajás
April is een belangrijke maand voor de MST. In Eldorado dos Carajás, in de noordelijke deelstaat Pará, werden op 17 april 1996 negentien boeren gedood door de militaire politie bij een manifestatie van 1500 landarbeiders tegen de traagheid van de onteigeningen van grote, niet-productieve landbouwbedrijven.
Het bloedbad wordt jaarlijks herdacht. De MST lanceert daarom telkens in april een campagne voor grondherverdeling in de hoofdstad Brasilia. Tegelijk vinden protestacties plaats in meer dan twintig deelstaten en worden honderd grote landbouweigendommen bezet.
De MST zegt 20.000 leden in heel Brazilië te hebben en samen met 60.000 landbouwersgezinnen te ijveren voor de herverdeling van de grond. Volgens de MST leven in heel Brazilië, een land met 190 miljoen inwoners, meer dan 4 miljoen mensen zonder grond.
