Met meer dan 81 procent van de
stemmen geteld (zie hier voor officiële live updates)
haalt het Griekse OXI (NEEN) 61 procent tegenover 38 procent
voor NAI (JA). 

UPDATE 6 juli 2015: De volledige resultaten, gepubliceerd om 2.15 ‘s morgens (Athene tijd), geven het Griekse OXI 61,31 procent en NAI 38,69.

Daarmee weerlegt de Griekse kiezer zowat alle
opiniepeilingen van de voorbije dagen, die een nek-aan-nekrace voorspelden voor beide kampen.
Bovendien blijkt het stemgedrag unaniem te zijn over het hele land,
platteland en de eilanden inbegrepen. Er is voorlopig geen enkel kiesdistrict
waar de resultaten anders liggen.

Blamage voor media

Nooit eerder werden de Griekse
commerciële media, die ongeveer 90 procent van de volledige
mediamarkt bezetten, zo flagrant in het ongelijk gesteld. De
dagelijkse doembeelden die de zenders en de kranten brachten hebben de gemiddelde Griek niet overtuigd. De hoop heeft het gehaald van de angst.

Ook de de grote Europese media bijten in het zand. Ook al waren zij
perfect op de hoogte van de partijdigheid van de Griekse media – en
hebben ze er zelfs meermaals over bericht –, toch bleven zij de
berichten van hun Griekse collega’s bijna klakkeloos overnemen. Het referendum en de politiek van Tsipras werden systematisch weggewuifd als ondemocratisch, gevaarlijk en onredelijk. Een sfeer van angst werd gecreëerd.

De mediapropaganda ging vrij ver. Zo hadden de Vlaamse tv-zenders het
over de manifestaties van vrijdagavond 3 juli over twee ‘ongeveer
even grote betogingen van beide kampen met ongeveer elk 20.000
deelnemers’. Uit talloze berichten op de sociale media bleek nochtans
dat de 20.000 deelnemers aan de JA-manifestatie ruim gemeten waren.
Drone-opnames van de NEEN-manifestatie, waar Alexis Tsipras de
menigte toesprak, toonden beelden van een opkomst
die tussen 120.000 en 150.000 deelnemers werd geschat.

Politieke overwinning Syriza

Het voorlopige resultaat van het referendum luidt ook het
definitieve morele bankroet in van de twee traditionele
machtspartijen, de PASOK en de conservatieve ND. Deze oppositiepartijen hoopten garen te spinnen uit het referendum en Syriza van de troon te stoten. Maar met dit resultaat, wordt het de politieke gewicht van Syriza enkel groter. Het is duidelijk dat Syriza meer steun bij de bevolking geniet dan toen de partij aan de macht kwam. De oude, traditionele Griekse politieke kaste ligt op apegapen.

Ook voor de Europese sociaaldemocraten is dit een opdoffer. Syriza houdt hen spiegel voor die duidelijk maakt hoezeer zij zijn afgedwaald van zowel de democratie als van een sociale politiek. Dat afdwalen wordt belichaamd door iemand als Jeroen Dijsselbloem die zich de voorbije maanden keihard opstelde tegenover Syriza. De vraag is nu of de Europese sociaaldemocratische familie de kant van de nieuwe linkse, anti-austeriteitsbeweging zal kiezen, of zal blijven volharden in een besparingsbeleid. De komende dagen zullen er ongetwijfeld maskers vallen en zal er kleur moeten bekend worden.

OXI-koor

De trojka van de Europese Commissie, de
Europese Centrale Bank en het IMF slaagden er niet in hun visie op de
crisis door te drukken in Griekenland. Ook dat is nu duidelijk. Het laatste en bijzonder drastische redmiddel van de Europese Centrale Bank – paniek te zaaien
onder de Griekse bevolking, door de sluiting van de banken af te
dwingen – heeft niet gepakt.

Er waren nochtans genoeg tekenen aan de
wand dat deze strategie niet meer lukte. Zo was er onder meer een
ernstig incident tijdens een mis door de aartsbisschop van
Thessaloniki. Toen die tijdens zijn preek opriep voor een JA-stem
werd hij met een massaal OXI-koor beantwoord door de aanwezige
gelovigen.

Het is bovendien merkwaardig dat er,
ondanks de negatieve berichtgeving over Griekenland van de voorbije
vijf jaar, nog steeds veel Europese
sympathie voor de Griekse bevolking bestaat. In Duitsland, het land
waar de eenzijdig negatieve berichtgeving over Griekenland het hardst
en het meest consequent over de hele lijn werd toegepast, is nog
steeds 46 procent van de Duitsers bereid de Griekse bevolking te
steunen.

Verschillende motivatie van NEEN en JA

De
Griekse NEEN-stemmers hebben gestemd vanuit een diepe
overtuiging dat dit de beste keuze was de gegeven omstandigheden. Ze beseften dat verdergaan op het pad van besparingen geen enkel soelaas meer brengt en dat het tijd is voor een andere politiek. De hoop op verandering primeerde bij het nee-kamp.
Dat bleek uit zowat alle bevragingen, interviews op straat…

In fel contrast daarmee stonden de
antwoorden van de Grieken die zeiden JA te zullen stemmen. Daar waren, algemeen gesteld, angst en twijfel de voornaamste motieven. Een aantal Grieken
stemde JA uit angst voor het onbekende. Een ander deel stemde JA
vanuit de overtuiging dat NEEN het toch niet ging halen. Zij waren
daar van overtuigd door de eenzijdige berichtgeving die ze op de
eigen Griekse media steeds maar herhaald zagen.

Er mag met andere woorden van worden
uitgegaan dat heel wat JA-stemmers, nu ze weten hoe groot de
overwinning van het NEEN-kamp is geworden, spijt hebben over hun
keuze. In een atmosfeer vrij van de openlijke politieke druk van de
ECB op de Griekse banken zou de NEEN-stem nog veel groter zijn
geweest.

Ander Europa

Het is nog te vroeg voor grondige
analyses. Die zullen de komende dagen zeker volgen. Eén ding staat
echter vast. In de allereerste democratische verkiezingen in de EU
waar het Europese sociale inleveringsbeleid onderwerp van de stemming
was, werd dit beleid ondubbelzinnig afgekeurd door de Griekse
bevolking.
De doorgedreven austeriteit mist een democratisch draagvlak en stelt Europa voor een harde keuze: of een ideologische bocht inzetten, of een democratisch signaal negeren

Uiteindelijk hadden de Grieken een
keuze tussen twee keiharde opties: JA betekende een verderzetting van
de humanitaire ramp van de Griekse maatschappij zonder enig
vooruitzicht op beterschap, NEEN betekent op korte termijn zonder
twijfel een voortzetten van de huidige sociale malaise, maar met
het vooruitzicht dat zij hun eigen lot weer in handen kunnen nemen en
zelf aan beterschap werken. De Grieken hebben voor het tweede
gekozen. Zij hebben voor een ander Europa gekozen, een sociaal
Europa.