Sarah en Seán werkten als vrijwilligers op Lesbos om vluchtelingen en migranten in nood te helpen. De Griekse autoriteiten klagen hen aan voor onder andere mensensmokkel, spionage en fraude. Ze kunnen tot 25 jaar celstraf krijgen.

Deze zaak toont hoever de Griekse autoriteiten gaan om mensen af te schrikken om vluchtelingen en migranten in nood te helpen. Dit past in een bredere Europese trend om mensen die solidariteit met vluchtelingen en migranten tonen te straffen via het gerecht.

“Seán en Sarah’s levens zijn onzeker, hun toekomst is in gevaar, alleen maar omdat ze solidariteit en medeleven hebben getoond aan mensen in nood. Sarah en Seán mogen niet de prijs betalen voor de onmenselijkheid en het mismanagement van het Europese migratiebeleid,” aldus Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen, die ter plaatse is in Griekenland om de hoorzitting te volgen.

Hulp aan mensen in nood

De 25-jarige Sarah Mardini kwam in 2015 als Syrische vluchteling in Lesbos aan. Toen de motor van haar boot stukging, sprong zij met haar zus het water in om de boot met achttien medepassagiers al zwemmende naar Lesbos te duwen. Later keerde ze naar Lesbos terug om andere vluchtelingen uit zee te redden. Daar ontmoette ze de 27-jarige Duits-Ierse vrijwilliger Seán Binder, een getraind duiker.

Samen redden zij mensen uit zee en gaven hen water en dekens. Zij werden in 2018 gearresteerd voor onder andere mensensmokkel, spionage en fraude. Na meer dan 100 dagen vast te hebben gezeten, werden zij op borgtocht vrijgelaten in december 2018. Zij riskeren nu een gevangenisstraf van 25 jaar.

Afschrikken

Volgens het Britse advocatenkantoor Leigh Day dat gespecialiseerd is in mensenrechten zijn in Seáns zaak meerdere mensenrechten ernstig geschonden. “Op basis van het bewijs dat we hebben gezien, zijn wij ervan overtuigd dat mensenrechten zijn geschonden op het gebied van detentie, de aanklachten en de vertragingen in de hoorzitting van zijn zaak,” zegt Tessa Gregory, partner bij het kantoor. “Deze zaak laat de alarmerende trend zien van het criminaliseren van mensenrechtenverdedigers die hulp bieden aan vluchtelingen en werken voor erkende ngo’s.”

“De wet verplicht ons om mensen in moeilijkheden op zee te helpen. Wat wij deden was geen heldendaad, het is de normaalste zaak van de wereld. Iemand anders had net hetzelfde gedaan als ons. De echte slachtoffers van het Europese migratiebeleid zijn de vluchtelingen en migranten die hun leven wagen om ‘Fort Europa’ te proberen binnen geraken,” zegt Seán Binder.

Honderden mensen worden net als Sarah en Seán door Europese overheden strafrechtelijk vervolgd omdat zij humanitaire hulp gaven aan vluchtelingen en migranten. In een  rapport uit 2020  beschrijft Amnesty nauwgezet hoe Europese overheden inperkende en bestraffende maatregelen instellen tegen hulpverleners die opkomen voor vluchtelingen en migranten. Er lopen tientallen aanklachten tegen individuen en ngo’s in Italië, Griekenland, Frankrijk en Zwitserland.

Reisverbod

Op het moment van schrijven hebben de Griekse autoriteiten geweigerd het reisverbod voor Sarah Mardini op te heffen. Daardoor is Sarah niet in staat om haar eigen proces bij te wonen. Amnesty vindt deze gang van zaken strijdig met internationaal erkende normen voor een eerlijk proces.