Gratis buskaart heeft significant positief effect op de gezondheid
De gratis buskaart die in 2006 in Engeland voor senioren is ingevoerd, heeft een significant positief effect gehad op het aantal keren dat 60-plussers zich met het openbaar vervoer, de fiets of de benenwagen op pad begaven. Dat concluderen Londense volksgezondheidsonderzoekers in American Journal of Public Health (NTvG. 2012;156:C1497).
Volgens dezelfde studie verliep het stijgende percentage 60-plussers met een buspas parallel aan een toename in het percentage respondenten dat drie of meer keer per week een stuk wandelde. Vrouwen boven de 70 jaar uit grote steden meldden gemiddeld de meeste busritten.
De resultaten bewijzen het gelijk van voorstanders van het dure buskaartprogramma in het Verenigd Koninkrijk, dat geschat wordt op 1,1 miljard pond omdat het ouderen helpt in beweging te blijven.
Gratis buskaart heeft significant positief effect op milieu
In 2008 brak De Lijn voor de tiende keer op rij het record van het aantal vervoerde passagiers. Sinds 1996 stijgt ook het aantal afgelegde kilometers. Deze groei gaat echter trager dan de groei van het aantal reizigersritten, wat wijst op een betere benutting van de capaciteit van de bussen en trams van De Lijn. Opvallend is dat de sterke groei van het aantal personenkilometer bij autobussen en -cars samenvalt met de nulgroei van het aantal voertuigkilometer op N-wegen…’ (Vrind 2009, blz. 293).
“In 2011 zag De Lijn na twaalf jaar van onafgebroken stijging het aantal vervoerde passagiers licht dalen. De beperkte terugval (-0,4 procent) is het gevolg van het gedeeltelijk inkrimpen van het aanbod (-1 procent) van De Lijn. Deze inkrimping was één van de maatregelen die De Lijn nam om te beantwoorden aan de vraag naar bezuinigingen. … In 2011 is er een aanzienlijke daling van de exploitatietoelage en een stijging van de netto-vervoersinkomsten.” (Vrind 2012, blz 369, 370).
Het collectief vervoer over de weg steeg tussen 1995 en 2010 met bijna een derde wat rechtstreeks evenredig staat met de gekende stagnering van de CO2 en de fijn stof-uitstoot. Door enerzijds het inkrimpen van het netmanagement als zeker door de afschaffing van de voordelige netabonnementen mogen we met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stellen dat de verschuiving van het gebruik van het openbaar vervoer ten voordele van privé of individueel vervoer, een verhoging van CO2, NOx en fijn stof zal geven.
Gratis buskaart heeft significant positief effect op de culturele participatie
Sinds 1994 is het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing opgenomen in artikel 23 van de Belgische grondwet. Evident dat het ‘Ouderenbeleidsplan van de Vlaamse regering’ formuleert dat cultuur en verenigingsleven de hefbomen zijn voor deelname aan de samenleving.
Maar ook lezen we in de persmededeling van 30 september 2010, verspreid door het kabinet Jo Vandeurzen (CD&V), Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “In Vlaanderen leven te veel mensen in armoede. Onder hen heel wat ouderen. Armoede leidt tot een lagere cultuurparticipatie, minder sociale contacten, een lagere scholingsgraad, minder goede woonomstandigheden en uitstel van gezondheidszorgen.” En “De mogelijkheid om je te verplaatsen is een noodzakelijke voorwaarde om volwaardig te kunnen deelnemen aan het maatschappelijke leven.”
In de onderzoeksmonitor ‘Klaar? Actie! Over Ouderen en Cultuurparticipatie’ (2010) op basis van de Belgian Ageing Studies (BAS) onder leiding van prof. dr. Dominique Verté, kunnen we lezen dat “ouderen die gebruik maken van het openbaar vervoer, vooral treingebruikers maar ook ouderen die geregeld de tram of de taxi nemen, dan weer vaker participeren aan culturele evenementen.”
Maar ook “ouderen die zich vrij veel verplaatsen, participeren doorgaans ook meer en frequenter”. Hieruit mogen we gerust besluiten dat de gratis buskaart niet alleen een significant positief effect heeft op de culturele participatie van de 65-plusser, maar zeker ook een positief effect op de handelsbalans van horeca, al was het maar die consumptie van een trappist of een wafel.
Wie gaat dat betalen?
We weten uit onderzoek dat in Vlaanderen heel wat ouderen in armoede of zelfs onder de armoededrempel leven, bovendien is het gemiddeld pensioen bij de laagste van Europa. Is het dan wel ethisch verantwoord de vraag te stellen of we die kwetsbare groep zelf hun rekening laten betalen?
Een betere doorstroming van het openbaar vervoer door soepele signalisatie, busbanen en een optimale dienstverlening maakt het mogelijk om met minder voertuigen en personeel het zelfde aantal personen te vervoeren daarenboven zal een verbeterde service een groter aantal betalenden aantrekken.
Wanneer daarenboven het steeds terugkerend onderhoud van verschillende intensieve infrastructuurwerken zoals bijvoorbeeld het ReTiBo-systeem, zou worden geboekt als investering in plaats van een onderdeel van exploitatiekost, zou het exploitatiebudget niet moeten worden verhoogd door extra inkomsten zoals hogere ticketprijzen of afschaffen van gratis vervoer.
ReTiBo (Registratie Ticketting Boordcomputer) begroot voor 97 miljoen euro, is een ticketcontrole en telsysteem voor de reizigers, maar laat ook toe ritgegevens te verzamelen, zoals doortochttijden, brandstofverbruik, doorstromingstijden …
Laten we de moeilijke vergelijking naast mekaar leggen, de rekening van de bedrijfswagens met de rekening van het gratis abonnement van De Lijn.
Volgens een studie in opdracht van de Europese Commissie kon België in 2010, 4 miljard euro terugwinnen als het de fiscale bijdrage voor bedrijfswagens zou herrekenen. De regering-Di Rupo stelde een aantal fiscale maatregelen voor. Heel Vlaanderen, en bij uitbreiding België, stond op zijn achterste poten met gevolg dat de maatregelen aantrekkelijker werden gemaakt.
Van de nieuw verkochte auto’s is 45 procent een firmawagen (jaarlijks ca. 220.000 auto’s), hoewel ‘slechts’ 6 procent van de gezinnen over een bedrijfswagen beschikt. Daarenboven weten we dat volgens het Promoco-rapport (2009) bedrijfswagens slechts in de minderheid worden gebruikt voor professionele verplaatsingen. Meer dan 97 procent van de nieuw ingeschreven bedrijfswagens bevatten een dieselmotor.
De federale regering heeft altijd auto’s met lage CO2-uitstoot bevoordeeld, maar laat het nu juist de dieselwagens zijn die het meest contamineren door grotere NOx, fijn stof en roet uitstoot.
We besluiten: gratis abonnementen voor 65-plussers op het openbaar vervoer hebben een significant positief effect op de gezondheid en culturele participatie van de gebruiker. Bovendien blijkt de openbaarvervoergebruiker de ecologische voetafdruk van Vlaanderen te verminderen waardoor de gratis buskaart een significant positief effect heeft op het milieu. Het positief effect op de handelsbalans van horeca is een gratis toemaatje.
Is het afschaffen van het gratis De Lijn-abonnement ethisch wel verantwoord?
