Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: je hoort dat dit een iPad-album is. Misschien wel het eerste in z’n soort, en dus niet onverdienstelijk, maar de vele iPad apps vervangen geen studio. Zo min een korte tournee doorheen de States een ideale context is om een Gorillaz-plaat in op te nemen. De eerste vraag die de luisteraar zich dus moet stellen: is dit een volwaardig album van het anders geniale popfenomeen van Albarn en co.
Het antwoord klinkt ongeveer als “mja”. Als album is het zeker volwaardig; het is een lp gemaakt door de gebruikelijke Gorillaz-bezetting (mét de oud-Clash-gedienden). Maar het is tegelijk geen Gorillaz-werk met een tiental gastoptredens van wereldsterren. Dat hoeft zeker niet slecht te zijn, maar het gemis van gastzangers -en andere muzikale collectieven is treffend. Bobby Womack komt pas langs op nummer 13 (‘Bobby in Phoenix’), begeleid door een akoestische gitaar. Het is de enige gastbijdrage en ook een zeldzaam hoogtepunt van een -en we drukken ons voorzichtig uit- wat voortkabbelende en vormeloze plaat.
Niet dat Albarn ‘solo’ niet goed genoeg is. Van de vijftien nummers zijn er een viertal die het niveau halen dat we van Gorillaz gewoon zijn. Meer bepaald ‘Revolving Doors’, ‘Little Plastic Bags’, ‘The Joplin Spider’ en ‘Bobby in Phoenix’ hadden we misschien ook op Plastic Beach kunnen terugvinden. Niet slecht voor een iPad-productie! De rest is ook niet min, maar heeft lang niet de verslavende werking van de nummers die we op vorige Gorillaz-platen hoorden, laat staan dat ze live echt zouden overkomen.
Arrangementen die doen denken aan middelmatige lounge domineren te vaak. Dit is de illustratie van het gebrek aan diepte dat op iPad-producties onvermijdelijk lijkt. Akoestische gitaren, robotstemmen, wat samples en synths fleuren de boel af en toe een beetje op. The Fall is een zuivere tourplaat, wat ook duidelijk wordt door het feit dat zowat elk nummer een titel mee kreeg verwijzend naar een stad of een streek. Maar het roept toch geen echt roadtripgevoel op. Daarvoor is het te statisch en te richtingloos; àlle nummers eindigen in fade-out. De muziek verandert niet drastisch zoals landschappen en lichtinvallen gezien door een tourbusvenster ook zouden veranderen, of naarmate de vermoeidheid van een tour toeneemt. Het bevat geen sterke emotieschommelingen, eerder eigen aan tournees van meerdere maanden in plaats van enkele weken. Neen, het gaat louter om een -weliswaar degelijke- verzameling muzikale ideeën die vaag overeenstemmen met de sfeer van elke plek doorheen de tournee. De vier eerder genoemde topnummers maken evenwel veel goed.
Wat kan er dan nog over gezegd worden? Nou, uitstekende reclame voor Apple, in ieder geval. Eénmansprojecten zullen smullen van het potentieel dat in de door velen nutteloos gewaande tabletcomputer zit. Als daar maar geen unholy alliance tussen Albarn en Steve Jobs van komt! Muzikaal is The Fall echter een kleine tegenvaller. Gezien het mooie artwork dat er alweer mee gepaard gaat, en het feit dat dit misschien het laatste album van Albarns collecief is, zal dit voor veel Gorillaz-fanaten mogelijk een teleurstelling betekenen. Mocht het een ep geweest zijn, dan werd dit ongetwijfeld weer enthousiast onthaald. Op deze plaat staat evenwel net wat teveel vulling.
Natuurlijk komt deze ietwat negatieve beoordeling vooral voort uit het feit dat Gorillaz in 2010 één van de meest opvallende muzikale fenomenen is geweest. Hun triomfantelijke livetournee, die ook in ons land halt hield, bevestigde hoe slechts weinig acts -om niet te zeggen géén- aan het niveau komen van dit collectief. Maar dat is het ook; een collectief. Een groep artiesten die komen en gaan (misschien verwijst het beste nummer van The Fall, ‘Revolving Doors’ daarnaar?), waardoor een album meestal jaren in beslag neemt. De drie vorige albums van Gorillaz werden dan ook instant classics.
The Fall is een interessante -en met enige voorzichtigheid kunnen we het ook als ‘vernieuwend’ bestempelen- appendix van een schitterend Gorillaz-jaar. Toch stimuleert het vooral de dorst naar meer (en beter). Blur zou dan toch op een nieuwe plaat broeden en Albarn zei al dat Gorillaz best op het huidige hoogtepunt kan stoppen. Maar er zit nog veel meer in Gorillaz. Het is een collectief als een sneeuwbal, en eenmaal in gang valt het moeilijk te stoppen. Dat Albarn uit verveling wat apps benutte en er The Fall mee creëerde, laat enigszins vermoeden dat het beste misschien nog wel moet komen.
