De staat Louisiana kan naar eigen zeggen niet aanvaarden dat BP de Golf van Mexico gebruikt als toxicologisch testgebied voor chemische experimenten. Ondanks de uitgesproken bezorgdheid van de staat over de impact op het milieu en de expliciete vraag om nog te wachten, heeft de federale overheid BP toch de toestemming gegeven om de olie op experimentele chemische manier te lijf te gaan.

“We hebben geen enkel bewijs voor het gebruik van deze chemicaliën in het water. We gebruiken nu één van de rijkste ecosystemen ter wereld als laboratorium”, klaagt Alan Levine, hoofd van het departement voor gezondheid en ziekenhuizen in Louisiana.

BP ziet geen probleem

Maar BP zelf ziet het probleem niet. Volgens CEO Tony Hayward zijn de chemicaliën uitvoerig getest en geschikt bevonden aangezien ze biologisch afbreekbaar zijn. “We zijn ervan overtuigd dat dit een zeer doeltreffende manier is om het lozen onder controle te krijgen tot we het lek gedicht krijgen.”

Robert Barnham, staatssecretaris voor Wildlife en Visserijen in Louisiana, heeft veel meer twijfels over de tests. “De chemicaliën zijn nog nooit op dergelijke dieptes gebruikt (het lek bevindt zich op anderhalve kilometer onder de zeespiegel, nvdr) en dus zijn de mogelijke gevolgen onbekend. Bovendien weten we ook niet hoe de chemicaliën door het water zullen reizen in de loop van de tijd.”

“We zijn zeer ontgoocheld over hun aanpak”, verklaart hij over BP en het federaal agentschap voor milieubescherming, EPA. “De federale procedures vragen om een consensus tussen de federale autoriteiten, de verantwoordelijken en de betrokken staten. Toen wij onze zorgen uitten, beslisten zij blijkbaar om zonder ons te werken.”

Ondertussen in de Golf

Ondertussen is de eerste olie aangespoeld op de kusten van Mississippi, Alabama en Louisiana. Vooral de ecologisch fragiele kusten van Louisiana zijn in gevaar. Daar wordt gevreesd voor tragedies voor de lokale zeevoedselindustrie. Ook de natuurlijke bescherming tegen orkanen wordt door de olie serieus aangetast. Daarnaast mag in 19 procent van de Golf niet meer gevist worden.

Ondertussen groeit de vrees dat de olie stilaan wateren buiten de Golf van Mexico zal bereiken. De kustwacht van de VS heeft 20 teerballen gevonden bij Key West ten zuiden van Florida. Volgens hen zou dit kunnen betekenen dat de olie in een stroom geraakt richting de zuidelijke eilanden van Florida en verder langs de oostkust omhoog. De prachtige koraalriffen ten zuiden van Florida komen zo in gevaar.

Eerste succesjes

BP slaagde er deze week wel in om de hoeveelheid lekkende olie met 40 procent te verminderen. Dat lukte door in de gescheurde pijpleiding een soort stofzuiger aan te brengen die een deel van de olie aftapt en naar schepen overpompt. Daardoor zou nu per dag ‘nog maar’ 480.000 liter olie lekken in de zee.

De komende dagen willen technici ook een “junk shot” doen om het lek te dichten. Dat is een procedure waarbij puin, waaronder gescheurde banden en kapotte golfballetjes, met grote kracht in de oliebron zullen worden geschoten om een stop te creëren.

Doug Suttles van BP laat het niet na om een pluim op zijn hoed te steken. “Onze inspanningen op zee maken een zichtbaar verschil.” En ook over de gevolgen voor het milieu is BP niet bepaald ongerust. Topman Tony Hayward: “Alles wat we momenteel weten doet ons vermoeden dat de milieugevolgen van de ramp zeer gering zullen blijven.”

Rick Steiner is marinebioloog en gespecialiseerd in olierampen. Het optimisme bij BP zint hem niet. “Dit is op verschillende manieren een historische ramp. Het is de grootste en diepste ontploffing in de geschiedenis. BP zegt wel trots dat ze met man en macht werken aan een oplossing, maar de clue van het verhaal is dat ze praktisch geen olie zullen kunnen redden van het milieu.”

Twintig jaar geleden zag Steiner in Alaska een soortgelijke ramp. “Het gekwetste ecosysteem daar is nog lang niet hersteld. Er zijn nog altijd hoeveelheden olie aanwezig. Sommige populaties moeten nog helemaal herstellen, andere populaties herstellen zich helemaal niet van de ramp, tot onze grote verbazing.”

Oliewolken

Maar wat houdt dat juist in: alles wat we momenteel weten? Over de precieze hoeveelheid olie die nu lekt blijft onduidelijkheid bestaan. Er is meer bewijsmateriaal voor handen dat de hoeveelheid olie veel groter is dan wat door BP en de overheid officieel gezegd wordt.

Zeewetenschappers zeggen dat ze enorme oliewolken hebben ontdekt in de Golf. Een ervan is zestien kilometer lang, 4,8 kilometer breed en 90 meter dik. Wetenschappers vrezen dat die wolken ervoor kunnen zorgen dat de hoeveelheid zuurstof in de Golf zo laag zal worden dat uiteindelijk een deel van het zeeleven zal sterven.

Eén van die wetenschappers is Vernon Asper. Hij is verbonden aan de universiteit van Zuidelijk Mississippi. “We hebben olie gevonden net onder het oppervlak die enorm opeengehoopt is. En er zit ook veel dieper olie. We vonden wolken olie die tot 600 meter diep zitten.”

Verboden toegang

Hoewel de oliewolken sterk wijzen op een groter verlies, blijft het officiële cijfer 800.000 liter olie per dag. Dat cijfer blijft staan zolang de vermoedens van de wetenschappers, die dit een serieuze onderschatting noemen en spreken over het tienvoud ervan, niet kunnen worden bevestigd.

Maar niemand krijgt toegang tot de site om officiële metingen te doen. En er is veel scepticisme over BP dat beweert niet te weten hoeveel exact gelekt wordt. John Amos van Skytruth, een waakhond voor milieu: “Er zijn voldoende instrumenten en technologieën voor handen om dit te meten.”

Hij laat ook verstaan dat we ons gelukkig mogen prijzen dat er nog niet veel olie aan land is gekomen. “Dat is deels te wijten aan de bestrijding maar ook aan de wind en huidige weersomstandigheden. Er is een deel geluk mee gemoeid. Maar ik ben niet zeker hoe lang dat geluk nog zal duren.”