Nieuws, Wereld, België, Nieuwswaarde, Geloofwaardigheid, WikiLeaks, De Standaard, Pieter De Crem, Perslekken, Commerciële media, Aftenposten, Cables, Diplomatieke stukken, Primeurs, Exclusiviteit, Relevantie -

Goede, slechte en vervalste WikiLeaks?

Sinds vorig weekend pakt de krant De Standaard uit met WikiLeaks die geen WikiLeaks zijn, ook al zijn het eigenlijk wel WikiLeaks ... De krant kreeg inzage in onder andere meer dan duizend Amerikaanse documenten over België, documenten die deel uitmaken van WikiLeaks, maar die daar niet te vinden zijn. Maar er zou wel eens iets mis kunnen zijn met de 'cables' die De Standaard gebruikt.

dinsdag 1 februari 2011 15:55
Spread the love

U kon In De Standaard al uitgebreid lezen hoe de Belgische minister van Defensie, Pieter De Crem (CD&V), zijn eigen regering om de tuin leidde om zo meer troepen naar Afghanistan te kunnen sturen. De Crem voelt zich door het lekken van die informatie blijkbaar niet in het nauw gedreven, hij is er eigenlijk zelfs best trots op.

Dit alles zijn we te weten gekomen uit de gelekte diplomatieke stukken die WikiLeaks nu reeds sinds november 2010 vrij geeft. En toch ook niet, want de stukken waaruit De Standaard citeert, staan helemaal nog niet op de WikiLeaks-website(s).

Hoe komen die stukken dan bij De Standaard terecht?

WikiLeaks is ondanks alles ook maar een organisatie waar mensen samenwerken. En als mensen samenwerken, ontstaan er meningsverschillen. Toen WikiLeaks de hand kon leggen op 250.000 Amerikaanse diplomatieke stukken ontstonden er meningsverschillen in de redactieploeg over hoe die al dan niet zouden moeten worden gepubliceerd.

Volgens de ene kon best alles in één keer op de website gepubliceerd worden. Anderen vonden het dan weer beter om samen te werken met een aantal grote dagbladen en de documenten in stukken een beetjes te publiceren. In die discussie (en nog een aantal andere meningsverschillen) kwam het tot breuken en zo kwamen de leaks ook terecht bij de Noorse krant Aftenposten.

Volgens http://hurryupharry.org/ zouden de cables dan weer via schimmige omwegen tot bij Aftenposten terecht zijn gekomen, waarbij het helemaal niet zeker is dat er niet met de documenten werd geknoeid. Blijkbaar zou er zelfs een afspraak zijn om niet te communiceren over de manier waarop de documenten al dan niet bij Aftenposten terecht kwamen.

Volgens Hurryupharry zouden de stukken waarover De Standaard beschikt afkomstig zijn van een notoir antisemiet die al meermaals fraude pleegde in zijn journalistieke stukken: Johannes Wahlstrom.

Dat zou wel eens kunnen daar we maandag ook in de The Guardian konden lezen dat Julian Assange de cables aan de Russische media bezorgde via een zekere ‘Israel Shamir’, die de vader is van Johannes Wahlstrom. Die Wahlstrom werd in 2006 ontmaskerd bij het vervalsen van een heel verhaal en getuigenissen over de vermeende ‘Joodse controle’ over de Zweedse media.

Een groot verschil: de stukken waar De Standaard over schrijft, zijn voorlopig nergens te raadplegen, de originele WikiLeaks wel.

Een belangrijk verschil is dat we de stukken waar De Standaard over schrijft voorlopig niet zelf kunnen raadplegen, … we moeten het doen met de gekuiste versies die De Standaard op ons loslaat. De grote media waarmee WikiLeaks samenwerkt (The Guardian, El Pais, Le Monde, Der Spiegel), werken met de originele leaks. Die originele stukken vind je immers dag na dag op één van de duizenden WikiLeaks-websites, ook bij ons op wikileaks.deWereldMorgen.be bijvoorbeeld.

Er zal dus iemand de versie die De Standaard vandaag gebruikt, moeten toetsen aan de originele leaks om te weten of ze al dan niet betrouwbaar zijn. Het gebrek aan communicatie over de schimmige herkomst en het feit dat noch Aftenposten, noch De Standaard de cables die zij gebruiken vrijgeven, zou toch enkele knipperlichten moeten doen branden.

[ De redactie van De Standaard geeft echter aan dat er steekproeven zijn gebeurd op  cables die zij gebruiken en die dus wel overeenkomen met orriginele cables] (zie noot)

Assange en de zijnen begrijpen zeer goed het absurde spel van media en hun exclusieve rechten en de jacht op primeurs. Ze kozen ervoor om samen te werken met die grote mediagroepen en het spelletje mee te spelen door enkele kranten exclusiviteit te geven op het materiaal. Om het dan daags nadien volledig vrij te geven op de WikiLeaks-websites.

Daarenboven zorgt deze manier van werken ervoor dat een aantal media mensen vrijmaakt en investeert in het uitpluizen, checken en duiden van die documenten. Of hoe WikiLeaks de honger naar primeurs van onze media voor een keer kan omzetten naar positieve energie.

Onze ervaring op de redactie van DeWereldMorgen.be met WikiLeaks is dat het inderdaad heel wat werk vraagt om de documenten uit te pluizen, te duiden, …. en te checken op hun nieuwswaarde en relevantie.

We deden een poging om er met een kleine ploeg vrijwilligers tegenaan te gaan, maar dat bleek moeilijker en tijdrovender dan verwacht. Het probleem is immers dat het minstens een voltijdse werkkracht zou vragen om die ploeg vrijwilligers te ondersteunen.

Gezien de besparingswoede van de Vlaamse regering ons nogal hard trof, hebben we gewoon niemand ter beschikking om het allemaal georganiseerd te krijgen. Maar u kan wel zélf de cables die nagenoeg elke dag verschijnen, doornemen op wikileaks.DeWereldMorgen.be.

Noten en bemerkingen (toegevoegd op 02.02.2011):

  • Hierboven geef ik aan dat er verschillende manieren zijn waarop de cables bij Aftenposten en de Standaard “zouden kunnen” terecht gekomen zijn. Of het komt van één van de mensen uit de Wikileaks ploeg of het komt via van de schimmige omweg Johannes Wahlstrom en/of zijn vader en er zijn wellicht nog wel een paar andere mogelijkheden.
  • Wij weten dus niet of de stukken waarmee De Standaard werkt al dan niet onderweg werden aangepast. Aftenposten wil niet vrijgeven hoe die stukken in hun bezit kwamen en bij De Standaard willen ze ook niet ingaan op die vraag. Ze geven wel aan dat er steekproeven gebeurden op de stukken waarmee zijn werken en de originele leaks en die aangaven dat het om identieke stukken gaat.
  • Natuurlijk publiceert de De Standaard wel de cables waaruit zij citeren. Maar er is natuurlijk een probleem. Hoe kan ik als lezer weten of dat nu al dan niet een cable is en geen verzinsel van één of andere journalist.
    De media die gebruik maken van originele wikileaks kunnen verwijzen naar de originele leaks op her en door wikileaks gepubliceerd werden en worden.  Er is dus een onafhankelijk plek waarop we kunnen toetsen.
    De kranten die moeten werken met copy’s kunnen dat natuurlijk niet, omdat ze op een ander tempo publiceren. 
    Zijn hun cables daarom minder betrouwbaar? Misschien niet. Als lezer kan ik ze echter niet toetsen aan een een onafhankelijk website waarop de stukken werden gepubliceerd.

Wrevel over Wikileaks
Er is nogal wat onvrede bij een aantal media over de voorwaarden die wikileaks hen oplegde.
Mijn stelling daarover is dat de ploeg van wikileaks zeer goed de media hebben leren begrijpen. Ze hebben hun honger naar primeurs, exclusieve gebruikt om ervoor te zorgen dat het materiaal waarover ze beschikken de nodige aandacht zou krijgen. Dat is aardig gelukt zou ik zo zeggen. Op de de website van wikileaks staan al 400.000 documenten, kent U één medium dat daar evenveel aandacht aan besteedde als ze nu besteden aan de diplomatieke cables? Kent U één medium dat meerdere journalisten vrijmaakte om die stukken over oorlog in Afghanistan en Irak stuk voor stuk uit te pluizen, te checken en te verwerken tot artikels of nieuwsberichten?
Waarmee helemaal niet gezegd is dat die van Wikileaks geen fouten maakten of zullen maken. We zijn en blijven mensen. 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!