Nieuws, België, Antwerpen, Stampmedia, Journalistiek, The Guardian, Watmet, Paul Lewis, YoungPress.eu -

Goed nieuws voor de toekomst van de journalistiek?

Wat zou het besluit zijn als we jonge Europese topjournalisten samenbrengen om na te denken over de toekomst van de journalistiek? De verleiding is groot om zichzelf neer te zetten als slachtoffers in een slechtnieuwsverhaal met als hoofdtitel ‘Journalistiek ten dode opgeschreven’.

woensdag 26 oktober 2011 16:00
Spread the love

Het einde van de professionele journalist?

Over het gehele continent daalt de krantenverkoop voortdurend en vallen de reclame-inkomsten weg waardoor werkgevers geen nieuwe mensen meer aannemen en het personeel inkrimpen. Jonge journalisten – zij die het geluk hebben om aangeworven te worden – werken onder enorme tijdsdruk en zien zich gedwongen om persberichten te kopiëren of te herschrijven. Ze hebben nauwelijks tijd over om aan originele verslaggeving te doen.

Sommigen van hen zullen zich zelfs gaan afvragen of hun functieomschrijving nog wel relevant is in een tijdperk waarin iedereen met toegang tot YouTube en Twitter zelf nieuws kan ‘maken’. Is er nog wel nood aan betaalde journalisten?

Zoals in de meeste negatieve nieuwsverhalen zou de titel van dergelijk artikel wel sensationeel klinken, maar als we dieper graven treffen we een complexere realiteit aan. Het dominante discours over de neergang van de media-industrie is vaak oppervlakkig, meer nog, het verloochent een opmerkelijke waarheid: het is nog nooit zo opwindend geweest om journalist te zijn.

Gratis digitale informatie is géén ramp

Wanneer honderd jonge journalisten zich  eind oktober verzamelen in Antwerpen voor de YoungPress.eu-conferentie, zouden ze optimistisch moeten zijn. Dezelfde technologische innovaties die ertoe hebben geleid dat nieuws ‘gratis’ werd, waardoor opiniemakers het einde van de journalistiek verkondigden, zouden ook haar redding kunnen zijn.

Het klopt dat het nieuwe tijdperk van gratis digitale informatie nog geen duurzaam businessmodel heeft voortgebracht om de krantenindustrie in stand te houden. Zodra journalisten echter aanvaarden dat verandering onvermijdelijk is, merken ze dat de mogelijkheden verleidelijk zijn.

Om te beginnen maakt de exponentiële groei van informatiestromen het voor journalisten mogelijk om sneller dan ooit feiten te verzamelen. Informatie die vroeger weken zoekwerk vereiste, is nu binnen enkele seconden beschikbaar. Dan bedoel ik niet alleen openbare informatie, cijfers, documenten of beelden.

Informatie die machtige instellingen liever geheim hadden gehouden, wordt nu routinematig en vaak onopgemerkt online gepubliceerd. Elk uur verschijnen miljoenen brokjes informatie online; samen vormen zij een digitale voetafdruk van alle grote gebeurtenissen in de wereld, van politieke toespraken tot natuurrampen. De auteurs van deze informatie zijn gewone burgers die graag samenwerken met journalisten.

Journalisten kunnen dan fungeren als de hoekstenen van een breed burgernetwerk, waarin mensen met specifieke inzichten en expertises het journalistieke proces vooruit helpen. In het digitale tijdperk zullen er wellicht minder betaalde journalisten zijn maar veel meer mensen zullen journalistieke functies vervullen. Nu al publiceert bijna iedereen zijn eigen inzichten via Facebook en Twitter.

De journalisten van de toekomst

Een nieuwe generatie journalisten staat nu klaar om orde te brengen in de chaotische internetnieuwsstroom die elke seconde groeit. Deze ‘ankerjournalisten’ (anchor journalists) nemen een rol op zich die traditioneel was weggelegd voor redacteurs: ze filteren het nieuws, verzamelen verhalen en bepalen wat nieuwswaarde heeft.

Het knooppunt van dit veranderend landschap is Twitter dat de journalistiek, zoals we die vandaag kennen, grondig verandert. Redacteurs staren niet langer naar de nieuwsstroom van agentschappen als Associated Press, Reuters en Bloomberg om uit te zoeken wat er in de wereld gebeurt; velen gebruiken nu de inzichten van honderd miljoen gebruikers van Twitter.

Tijdens de rellen deze zomer in Engeland, met plundering en brandstichting in Londen en andere belangrijke steden, was Twitter verantwoordelijk voor de hoogste pieken in het informatieverkeer. Honderdduizenden mensen gebruikten deze microblog om betrouwbare en zeer recente informatie op te pikken en – cruciaal in dit verhaal – het waren juist de twitterende journalisten die ze het meest vertrouwden.

Ik heb vier nachten op een rij gerapporteerd vanaf de frontlinie in Londen. Twitter was hiervoor niet alleen het beste medium maar tegelijkertijd de belangrijkste bron om uit te zoeken wat er elders aan de gang was. De 35.000 volgers, die ik daarbij heb verzameld, zijn niet enkel geïnteresseerd in het passief volgen van Twitter updates. Ze wilen zelf deelnemen aan het debat en soms zelf actief participeren in het zoeken naar nieuwsfeiten. Net als redacteurs stellen ze vragen, geven ze feedback en verbeteren ze fouten.

Sommigen beweren dat de professionele journalist in het digitale tijdperk vervangen wordt door een leger burgerjournalisten. De rellen bewijzen het tegendeel: het publiek consumeert nieuws misschien op een andere manier maar ze wil nog steeds dat het op een juiste en evenwichtige manier wordt gebracht door journalisten die met hun neus op de feiten zitten.

Het ‘lezerspubliek’ slinkt niet, integendeel

De onrust in Engeland ontkracht tevens de mythe van het almaar slinkende publiek. Op één dag trok het nieuws van The Guardian over de rellen de aandacht van 5,5 miljoen gebruikers – een record, dit voor een krant met 250.000 verkochte papieren exemplaren per dag. Het lezerspubliek van The Guardian is niet langer beperkt tot die mensen die een krantenwinkel in Groot-Brittannië in de buurt hebben en bereid zijn 1,20 pond (1,38 euro) uit te geven.

Het lezerspubliek is nu wereldwijd en verandert voortdurend. Ongeveer een derde van onze ‘gebruikers’ woont in de Verenigde Staten en meer dan 10 procent van ons digitale verkeer komt van gebruikers van mobiel internet. De waarheid is dus dat het digitale tijdperk een gouden tijdperk inluidt voor de journalistiek.

De huidige generatie jonge journalisten kijkt uit naar een toekomst waarin de mogelijkheden voor journalistiek exponentieel groeien. Ze nemen een nieuwe ruimte in die hen in staat stelt duizenden experts wereldwijd te raadplegen, soms binnen enkele seconden. Wellicht behoort de papieren krant tot het verleden maar in de toekomst kan het publiek vergroten en meer betrokken worden dan journalisten ooit durfden te vermoeden. Dat is uiteindelijk toch goed nieuws.

Paul Lewis is Special Projects Editor van The Guardian
(vertaling: Sarah Faict en Willem Bongers)

Op 27 oktober 2011 verzorgt Paul Lewis de openingslezing van de conferentie YoungPress.eu in Antwerpen.
Organisatie: Evens Foundation en StampMedia i.s.m. deBuren, Arenbergschouwburg en AEYC.
Alle informatie: www.youngpress.eu

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!