Kleinschalige koffieboeren uit de Kivustreek raken er economisch bovenop dankzij eerlijke handel

Dat werd tijd, niet? Eindelijk is er eens goed nieuws uit Kivu. Want door hun koffie te exporteren via eerlijke handel, zetten de boeren uit de Kivustreek de eerste stappen in de richting van de economische heropbouw van hun regio.

Bijzondere kwaliteit
Oxfam Fairtrade koopt de groene koffie van twee producentengroepen, Sopacdi en Muungano. Beide zijn gevestigd in het hoogland langs het Kivumeer. De bodem in deze streek leent zich perfect om uitzonderlijke arabicakoffie te telen. Product manager Raf Vandenbruel: “Toen wij de eerste stalen kregen van deze koffie, waren we verrast door de bijzondere kwaliteit ervan. De combinatie van de jonge vulkanische bodem aan de oevers van het Kivumeer en de grote hoogte geeft de koffie een complexe, pittige en intense smaak. Een pakje Lake Kivu-koffie bevat een blend van de beste loten gewassen arabica van beide producenten, Sopacdi en Muungano. Bij branderij Rombouts wordt de koffie op traditionele wijze gebrand. Onmiddellijk daarna wordt hij met de meest geavanceerde technieken verpakt, om de kwaliteiten zo lang mogelijk te bewaren.”

Structurele ondersteuning
Jarenlang stond koffie uit Kivu hoog aangeschreven. Maar door de verschillende oorlogsconflicten uit de recente geschiedenis was de koffiesector er tot voor kort op sterven na dood. Via de export van hun koffie aan fairtradevoorwaarden, helpen de inwoners van Kivu hun regio er “petit à petit” zelf boven op.
De twee Congolese coöperaties die koffie leveren aan Oxfam-Wereldwinkels, zijn beginnende organisaties. Samen met de Britse fairtradeorganisatie Twin ondersteunt Oxfam-Wereldwinkels hen met advies op verschillende vlakken: organisatieversterking, verduurzaming van de productie- en verwerkingsketen, markttoegang,  enzovoort. Beide producentengroepen hebben een enorm potentieel, maar ook vele uitdagingen en weinig kapitaal. Daarvoor heeft Oxfam-Wereldwinkels een Partnerfonds, gespijsd met giften en winsten van wereldwinkels.

Dankzij dit Partnerfonds en de steun van het Belgische Ontwikkelingsagentschap BTC kon coöperatie Sopacdi vier kwekerijen voor koffieplantjes opstarten. Daar is grote nood aan, want het grootste deel van de koffieplanten stammen nog uit de koloniale tijd en geven door hun ouderdom niet zo veel bessen meer.
Coöperatie Muungano heeft dan weer dringend kapitaal nodig voor een nieuwe pel- en wasinstallatie. De huidige installatie staat er al sinds de jaren 1930 en is veel te traag. Op het hoogtepunt van de oogst gaan veel koffiebessen verloren, omdat de installatie ze niet tijdig verwerkt krijgt. Sopacdi heeft al een nieuwe, ecologisch verantwoorde installatie. Die kwam er begin dit jaar, dankzij de steun van de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie ICCO.

Om de producentengroepen financieel op weg te helpen, werkt Oxfam-Wereldwinkels ook samen met Alterfin, een organisatie voor alternatieve kredietverlening en met de Britse fairtradeorganisatie Twin. Daarnaast ging Oxfam-Wereldwinkels aankloppen bij de Belgische overheid. De organisatie kon via DGD en BTC fondsen verwerven om de coöperaties Sopacdi en Muungano in de toekomst te ondersteunen.
Raf Vandenbruel: “Er zal van buiten af moeten ondersteund, geïnvesteerd, gefinancierd worden, maar uiteindelijk is het aan de producenten en managers zelf om hun coöperaties verder uit te bouwen. Deze manier van werken is voor Oxfam Fairtrade niet de eenvoudigste, maar ze geeft het meest duurzame resultaat en ze garandeert dat de lokale bevolking de vruchten plukt. En daarvoor doen we het.”

Een koffie met toekomst
Hogekwaliteitskoffie, zoals deze Lake Kivu, heeft goede marktperspectieven. Deze koffie heeft hetzelfde potentieel als de intussen overal bekende, gewaardeerde en dure Ethiopische en Keniaanse koffie. Maar om jaar na jaar deze geweldige kwaliteit te leveren, zal potentieel alleen niet volstaan. Zoals hierboven gezegd, zijn er investeringen nodig op verschillende vlakken. En er moet werk gemaakt worden van kwaliteitssystemen en de werking van de coöperaties moet op punt gesteld worden. Daar werkt Oxfam-Wereldwinkels de komende jaren aan, samen met de coöperaties zelf, en met de steun van andere ngo’s en overheden. “De uitdagingen zijn enorm. Het blijft dan ook belangrijk om constructief samen te werken met verschillende internationale organisaties, zoals Twin”, zegt Raf Vandenbruel.

Het gezicht van de Lake Kivu-koffie
Josephine Semire Buzukanwa is 22 en lid van Sopacdi, samen met haar man. Ze heeft twee dochtertjes van 1 en 2 jaar oud. En ze is tevreden met haar foto op de verpakking van de Lake Kivu-koffie. “Koffie telen is wat ik doe, en ik ben trots op mijn werk. Het is dus best leuk dat mijn foto op deze mooie verpakking staat”, glundert ze. Sinds ze lid is van Sopacdi ziet Josephine de toekomst rooskleuriger dan voordien: “De coöperatie betaalt me een goede prijs voor mijn oogst. De koffieteelt brengt me nu meer op dan vroeger. Bovendien kan ik bij Sopacdi voor een prikje nieuwe koffieplanten krijgen.”

Meer info?
www.oxfamwereldwinkels.be/congo