Welkom op de blog van Radio
68  (www.radio68.be),
de internetradio met een wekelijkse uitzending waarin het geëngageerde woord
centraal staat: het klassieke of hedendaagse linkse lied, protestsongs,
commentaren, toespraken, debatten, vertellingen, poëzie. Zonder onderscheid van
taal, genre, stijl of tijd. 

In 1972, brachten zowel Paul
McCartney als John Lennon een nummer uit over Ierland, met als hoofdboodschap:
trek het Britse leger terug en laat Ierland aan de Ieren. Zoals gewoonlijk,
klonk McCartney veel gematigder dan Lennon. 
In  zijn “Give Ireland Back to the
Irish”,  voert McCartney  een eenvoudige burger  op die, zoals alle eenvoudige burgers, gewoon
droom van “God and country”. De radicaalste regels van dit lied bevatten niet
meer dan een vraag: stel dat jij, Engelsman, op weg naar je werk werd
tegengehouden door een Iers soldaat, wat zou je dan doen? Je bij de situatie
neerleggen of uit je bol gaan? Deze single van McCartney en zijn nieuwe groep
Wings, werd door de BBC meteen in de ban geslagen. Censuur heet dat. Dat zoiets
nu precies de gematigde McCartney overkwam, betekent dat elke kritiek in de
kiem werd gesmoord.

Genocide
“The Luck of the Irish” van John Lennon, is andere koek. Het staat op de
magistrale LP “Sometime in New York City”, 
een schoolvoorbeeld van hoe goeie muziek, intelligente teksten en engagement
perfect samen kunnen gaan. Het sarcasme druipt er af, want de “luck” is
natuurlijk net het omgekeerde: bad luck, malchance. De toon klinkt ruiger, de beeldspraak
lyrischer: door alle symbolen en kenmerken van Ierland te verbinden met de
oorlog, het geweld en de haat, krijgt het lied een wrange bijsmaak. Hier geen
vragen, zoals bij McCartney. Voor Lennon, plegen de Engelse “bastards”  genocide op een volk dat al eeuwen wordt
uitgebuit en van armoe en rampspoed het eigen land moest verlaten – denk aan de
massale migratie naar de VS.  Natuurlijk
hebben de Engelsen “God on their side”. Wie bleef, werd ook nog eens zijn land, taal en
cultuur ontnomen. Terwijl Ierland een wondermooi land is met lieflijke baaien,
bloemen en een volk van wijze barden.

Ontvoogding
Maar al bij al, zeggen de twee Beatles hetzelfde: wij, Engelsen, hebben daar
niets te zoeken.  Dus laat ons daar
weggaan en Ierland aan de Ieren laten. Is er iets eenvoudiger en logischer? Nu
komt “Give Ireland Back to the Irish” misschien over als rechts nationalisme,
maar dat is eigenlijk niet het geval. Noch Lennon, noch McCartney, geven advies
of komen uit voor een specifieke politieke mening. En dat past precies in de toenmalige
tijdgeest.  De kern van de progressieve
boodschap luidde: vrijheid, vrijheid voor individuen, groepen en gemeenschappen.  Nationalisme blijft daar steken. Maar niet zo
de progressieve attitude van de jaren ’70. Vrijheid moet je koppelen aan
bevrijding en ontvoogding. Bevrijding en ontvoogding van de enkeling, de groep
en de gemeenschap. En zo worden individu, zijn groep en zijn gemeenschap
onlosmakelijk met elkaar verbonden. Lennon en MCartney hoeven de Ieren niet te
zeggen hoe hun land er na het vertrek van de Britten dien uit te zien. Dit is
een strijd voor vrijheid en bevrijding, dus is de inzet van de strijd meer
vrijheid en meer gelijkheid gekoppeld aan de wegwerking van onderdrukking en
discriminatie.

Waarom Ierland?
Waarom nog over Ierland spreken?
Omdat we conflicten en repressie niet altijd ver hoeven te zoeken. In dit
EU-land, is lang niet alles koek en ei, te beginnen met de  eenheid van Ierland. En omdat Ierland
uiteraard symbool staat voor diaspora volgend uit armoe en  uitbuiting, zoals verzet volgde uit
repressie.  Neem een wereldkaart. Zoek
uit waar wordt gemoord in naam van een godsdienst. Vervang “Irish” en “Ireland” door…
(invullen naar keuze).

Naast Lennon en McCartney,
draaien we in deze aflevering Ierse strijdliederen, The Dubliners, Van
Morrison, Thin Lizzy, U2, Brendan Behan en de dichter Bobby Sands (die als
hongerstaker het leven liet). Je hoort ook de stemmen van twee strijdbare
vrouwen: Bernadette Devlin en Bernadette McAliskey.

Eddy Bonte

Referenties
“The Luck of the Irish”, geschreven door  John Lennon en Yoko Ono,  verscheen op het album “Some Time in New York
City” van John Lennon, Yoko Ono and The Plastic Ono Band, 1972.

“Give Ireland Back to the Irish”,
geschreven door Paul & Linda McCartney, verscheen in 1972 als een single
van Wings. Het is een repliek op “Bloody Sunday” van 30 januari 1972, toen het
Britse leger op de demonstrerende menigte en omstanders schoot, waarbij niet
minder dan 27 burgers het leven lieten. 
De conclusie van het zoveelste, maar definitieve onderzoek van Lord
Saville uit 2010 (!), luidde dat de gedode burgers ongewapend waren en dat hun
dood dus “onrechtvaardig en niet te rechtvaardigen is”.

De uitzending  
Radio 68 zendt deze special uit in My Generation van dinsdag 23 december om 16u
en in “Free Speech” op de woensdagen 24 december , 31 december en 7 januari om
16u. www.radio68.be.

Radio 68
Radio 68 www.radio68.be is een
niet-commerciële en onafhankelijke internetradio  die opkomt voor bepaalde types muziek en woord die je zelden of nooit
hoort in een samenleving waar enkel geld en glitter telt. Radio 68 wil ook
de herinnering levend houden en focust daarom op zeldzame, vergeten, over het hoofd geziene, onterecht opzijgeschoven,
niet-commerciële en door de media verbannen artiesten, genres en muziekjes.