Beste collega De Cauter,
Ik lees veel woede in uw open brief aan mij gericht. Sta mij toe om op een vriendelijke en open manier u van een weerwoord te voorzien.
GGO’s zijn meer dan patenten en multinationals alleen
Alle wilde plantensoorten en alle gewassen die de mens sedert het begin van de landbouw geselecteerd heeft, zijn inderdaad gemeengoed van de mensheid. Het zou onethisch zijn indien planten zomaar kunnen gepatenteerd worden. In de Verenigde Staten kan men dat, maar gelukkig is dit in Europese en in vele andere landen niet mogelijk.
Echter, wanneer er intensief geïnvesteerd is om een gewas te verbeteren, ligt het gemeengoed minder voor de hand. Wanneer plantenkwekers tijd en geld investeren om een verbeterde plant te ontwikkelen, willen ze hiervoor beloond worden (lees: een financiële return krijgen) als hun product op de markt komt.
Weinig mensen zijn op de hoogte van het feit dat veredelaars van niet-GGO gewassen hun planten ook beschermen. Ze doen dit door het aanvragen van het kwekersrecht. Het kwekersrecht geeft kwekers de intellectuele eigendom van hun planten waardoor ze concurrenten kunnen verhinderen om deze plant zonder toelating (lees: zonder een financiële return) op de markt te brengen. Dit geldt voor alle niet-GGO zaden en pootgoed. Voor bepaalde gewassen, zoals aardappelen, mogen de landbouwers de oogst van de beschermde niet-GGO landbouwgewassen niet gebruiken als zaai- of pootgoed voor het volgende jaar zonder de veredelaar daarvoor te vergoeden. Ik verwijs hiervoor graag naar een recent persbericht rond de dagvaarding van landbouwers die geen vergoeding betaald hadden voor het gebruik van eigen vermeerderde ‘gewone’ aardappelen.
Het feit dat zaaizaad en pootgoed vandaag de dag geen gemeengoed zijn, heeft dus niets te maken met GGO-gewassen. Inderdaad, de kenmerken die via de GGO-technologie in gewassen gebracht zijn en die vandaag op grote schaal geteeld worden, zijn beschermd door patenten. Deze bescherming geldt voor 20 jaar vanaf de aanvraag van het patent. Volgend jaar verloopt het laatste van de Amerikaanse patenten die Roundup Ready soja beschermen en hoogstwaarschijnlijk zullen kleine en middelgrote ondernemingen generische producten op de markt beginnen brengen waardoor de dominantie van de grote multinationals voor dit product zal verkleinen.
Daarenboven moet opgemerkt worden dat patenten slechts aangevraagd worden in de belangrijkste geïndustrialiseerde landen. De insect-resistente katoen die geteeld wordt in Burkina Faso, is bijvoorbeeld niet beschermd door een patent. Recent heeft Bangladesh de teelt van de insect-resistente GGO-aubergine goedgekeurd. Als die (waarschijnlijk volgend jaar) op de markt komt, zal dat zijn zonder patent. In Hawaii wordt sinds 1998 de virus-resistente GGO-papaja geteeld. Deze is ontwikkeld door de universiteiten van Cornell en Hawaii en alle rechten zijn overgedragen aan een lokale papaja-boerenorganisatie. Het debat is veel meer genuanceerd dan u laat uitschijnen, beste collega. Echter, door ongenuanceerd te berichten over GGO-gewassen, brengt u ook publieke initiatieven voor kleinschalige landbouw in gevaar. http://www.vilt.be/Breeders_Trust_dagvaardt_twee_Vlaamse_landbouwers
Het voedselprobleem
Er wordt vandaag dan misschien wel voldoende voedsel in de wereld geproduceerd, toch lijden meer dan 800 miljoen mensen chronisch honger (dit wil zeggen: meer dan 1 jaar hongersnood). Dit is een multifactorieel probleem dat niet zomaar is op te lossen. Als geboren en getogen socialist kook ik ook van woede om zoveel onrecht. Eén mogelijk middel in de strijd tegen honger is om mensen middelen te geven om zich beter te beschermen tegen het mislukken van hun oogst.
Met plantenbiotechnologie kunnen we gewassen ontwikkelen die minder vatbaar zijn voor ziekten, die minder gevoelig zijn aan droogte of die meer opbrengen. Dit kan voedselproblemen ter plaatse helpen oplossen. U denkt dat GGO’s alleen geschikt zijn voor grootschalige landbouw. Niets is minder waar. GGO’s zijn geen landbouwmodel. Het is een technologie. GGO’s gaan de monocultuur inderdaad niet verminderen, maar ze zijn er evenmin de oorzaak van. Ze kunnen er echter wel voor zorgen dat de grootschalige landbouw minder milieuvervuilend wordt. Waarom deze kans laten liggen? Gebruik correcte argumenten.
Wat Barbara Van Dyck betreft, bied ik mijn excuses aan. Zij is inderdaad bio-ingenieur met opleiding land- en bosbeheer, een specialisatierichting zonder opleiding in biotechnologie. Ze heeft inderdaad een doctoraat, meer bepaald in de toegepaste economische wetenschappen. Uw strijd en die van mevrouw Van Dyck tegen globalisatie, grootschalige industriële landbouw en multinationals verdient om gehoord en besproken te worden. Maar probeer niet om uw punt te maken met misinformatie en op de kap van een veilige technologie die de landbouw en de maatschappij grote diensten kan bewijzen en nu al bewijst.
Het is buitengewoon jammer dat steeds dezelfde verhalen, zoals de zelfmoorden in India, naar boven gehaald worden terwijl die al zoveel keer ontkracht zijn. De landbouw en de mensen in hongersnood zijn niet gebaat bij een tweestrijd. U en de actiecomités die u steunt, ijveren voor agro-ecologische oplossingen. Plantwetenschappers zien bijkomende mogelijkheden door planten genetisch aan te passen aan hun leefmilieu. Geef landbouwers de mogelijkheid om te kiezen welke methoden ze willen gebruiken. Mijn hoop is dat alle technologieën gebruikt worden in een geïntegreerd landbouwmodel. De landbouwkundige uitdagingen zijn enorm, maar als we de beste conventionele, agro-ecologische en biotechnologische inzichten gebruiken, kunnen we de wereld blijven voorzien van plantaardige producten en dit op een duurzame manier.
Marc Van Montagu
Moleculair bioloog
