Gezond zijn: meer dan niet ziek zijn

Gezond zijn: meer dan niet ziek zijn

woensdag 19 september 2018 11:53
Spread the love

art-gezondzijn

Met goede zorg alleen komen we er niet

Hoera! We mogen dit jaar kaarsjes uitblazen! De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) bestaat 70 jaar, net als de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In 1948 was men het er al over eens: gezondheid is een fundamenteel recht. Toen al definieerde men gezondheid als meer dan louter de afwezigheid van ziekte of kwaaltjes, maar als een staat van compleet fysiek, mentaal en sociaal welzijn.

We zouden er enkele concrete, eerder deprimerende cijfers tegen aan kunnen gooien, en concluderen dat we geen reden tot feesten hebben. Cijfers over de miljoenen mensen wereldwijd die geen toegang hebben tot gezondheidszorg en basismedicatie, over het toenemende aantal chronisch zieken, over het aantal mensen dat sterft ten gevolge van lucht- en milieuvervuiling, … Maar algemene cijfers geven ons het gevoel van een ver-van-ons-bedshow, van onoverkomelijke wereldproblemen waar we nu eenmaal niets aan kunnen doen.

Maar het is niet ver-van-ons-bed. Gezondheid, of “ongezondheid”, treft ons allen. Een moeder met borstkanker, een vriend met een burn-out, een neefje met astma, een schoonzus met diabetes, een vriendin met hevige hoofdpijnen, jij zelf met nog weer een ander probleem. Kan iemand zeggen op geen enkele manier getroffen te worden door gezondheidsproblemen? Gezondheid blijft een van onze belangrijkste kopzorgen, ook al hebben we hier in België een goede gezondheidszorg.

Met goede dokters en verpleegkundigen, een solidaire ziekteverzekering en nieuwe medicatie en technologieën alleen komen we er duidelijk niet…

Nog meer verjaardagskaarsjes

We vieren in 2018 nog een belangrijke verjaardag, die van de Alma Ataverklaring. In 1978 stemden 134 landen en tal van organisaties in met een ambitieuze tekst over gezondheid. De verklaring erkende dat gezondheid erg ongelijk verdeeld was – zowel tussen als in landen – en dat dit politiek, sociaal en economisch onaanvaardbaar was. De ondertekenaars engageerden zich om in te zetten op een brede basisgezondheidszorg mét participatie van de bevolking, maar ook om actie te ondernemen op alle mogelijke andere domeinen die bij zouden dragen aan “Health for All”. De verklaring had een enorme symbolische waarde. Tegenstanders (zoals Reagan en Thatcher) bekritiseerden de WGO, omdat die een politieke – zelfs socialistische – agenda had.

Alma Ata erkende het multidimensionale karakter van gezondheid. De omstandigheden waarin mensen wonen, werken en leven zijn net zo belangrijk voor hun gezondheid als de toegang tot kwalitatieve gezondheidszorg. Het is eigenlijk vanzelfsprekend: stress op het werk, vervuilde lucht, een vochtig huis, een te laag inkomen, giftige pesticiden op onze groenten, discriminatie, genderongelijkheid, … maken gezond leven moeilijk.

Gezondheidszorg is maar één factor die van belang is voor onze gezondheid, en dus ook maar een deel van de oplossing.

Op dezelfde nagel blijven kloppen

Dat hebben gezondheidsactivisten begrepen: ze pleiten niet alleen voor toegang tot kwalitatieve zorg voor iedereen. Ze ijveren voor een beleid dat de geest van de intussen 40 jaar oude Alma Ataverklaring respecteert. Bij alle beleidsbeslissingen zou rekening gehouden moeten worden met de impact op onze gezondheid. De “health in all policies”-benadering wordt, althans in woorden, door veel landen aangehangen, maar in de praktijk gebeurt er te weinig.

Ze blijven op dezelfde nagel kloppen. Ze bewegen zich op allerlei domeinen en voeren actie tegen milieuvervuiling, voor eerlijke fiscaliteit en sociale bescherming, tegen privatisering van water, voor degelijke woningen, voor seksuele en reproductieve rechten… Ze eisen participatie in alle mogelijke beslissingen die een impact kunnen hebben op de gezondheid van mensen, maar ook op die van de Pacha Mama, ofwel Moeder Aarde.

Goed Leven

Gezondheidsorganisaties wereldwijd grijpen het “feestjaar” 2018 aan om de neuzen in dezelfde richting te zetten. Tijdens regionale en internationale bijeenkomsten – zoals van de netwerken Peoples Health Movement en het Latijns-Amerikaanse Alames – bekijken ze samen hoe een gezond leven voor iedereen eindelijk realiteit kan worden.

Ze gaan op zoek naar alternatieven voor ons huidige model. Alma Ata is daarbij een kompas, maar ook ander gedachtegoed, zoals de Latijns-Amerikaanse filosofie Buen Vivir zijn een inspiratie. Buen Vivir draait om leven in harmonie met de natuur, de mensen om je heen en jezelf. Buen Vivir betekent Goed Leven. En zeg nu zelf, dat is toch wat we allemaal willen en waar iedereen recht op heeft: goed leven.

De omstandigheden waarin mensen wonen, werken en leven worden ook de ‘sociale determinanten van gezondheid’genoemd. Niet alleen toegang tot gezondheidzorg is van belang voor onze gezondheid. Ook tal van andere factoren spelen een minstens zo belangrijke rol. Denk aan veilig drinkwater en propere toiletten, goede huisvesting, gezonde voeding, veilige en gezonde werkomstandigheden, een toereikend inkomen, schone lucht, gendergelijkheid en toegang tot gezondheidsinformatie zoals over bv. anticonceptie of relaties.

Auteur: Liesbet Vangeel

take down
the paywall
steun ons nu!