De Prijs voor de Democratie werd ingesteld in 1992 na het democratische debacle van “zwarte zondag 24 november 1991” waarbij bleek dat de politieke democratie zeer broos was en verdedigd moest worden door alle democraten tegen extreemrechtse, populistische en antipolitieke stromingen in. De laureaat ontvangt een bronzen beeld ontworpen door beeldhouwer/zanger Walter De Buck.

De vorige winnaars

Vorige winnaars waren: Maurice De Wilde (1992), Paula D’Hondt en Mustapha Naït Birrou (1993), Regine Beer (1994), wijlen Karel Van Noppen (1995), Didier Vanderslycken (1996), klokkenluiders Suys, Druyts en Vermeulen (1997), vakbondsvertegenwoordiging van Volkswagen Vorst (1998), Max Frank(1999), onderzoeksrechter Garzon (Spanje, 2000), Walter Zinzen (2001), Advocaten zonder Grenzen (2002), Lappersfortbosbezetters (2003), Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding en Liga voor Mensenrechten (2004), Georges Debunne(2005), Marcel De Meyer, Carla Ronkes en Chris Bens (2006), Tom Barman (2007), Red de Solidariteit (2008), Dirk Van Duppen (2009), StRaten-Generaal, Ademloos en Staten-Generaal van Brussel (2010).

Het is de bedoeling van de jaarlijkse prijs voor de democratie, om iemand, een individu of een organisatie, te bekronen die zich heeft onderscheiden in inzet en initiatief op één van de belangrijke thema’s in de voortdurende strijd voor de democratie. De uitreiking van de prijs is dan ook telkens een gelegenheid om aan te geven welke aangelegenheden het voorbije jaar inzet zijn geweest voor het behoud en de versterking van een democratisch regime en aan te tonen dat daarin ook de inzet en de strijd van personen en groepen het verschil kunnen maken. Een democratische samenleving kan niet blijven bestaan zonder de voortdurende activiteit van vele democratische burgers.

De sluipende ondermijning van de democratie gaat niet alleen verder in onze instellingen, maar vooral ook in de geesten van de mensen.

Het gaat niet zo goed met de representatieve democratie. Waar de kiesplicht niet bestaat vermindert de opkomst. Bij ons is er opkomstplicht, maar de kloof tussen burger en politiek is niet gedicht. Politieke partijen worden steeds meer door de media bepaalde kiesverenigingen. Het electoraat is zeer vlottend. De politieke controle via de zuilen is gelukkig sterk verminderd. Maar in het algemeen is het niet goed gesteld met het vertrouwen in de politiek. Dat is niet gezond voor de democratie, want die vereist een gezond en gedragen politiek debat.

De democratie vereist actieve burgers. Niet alleen mensen die actief willen deelnemen aan verkiezingen. Maar vooral mensen die begaan zijn met het algemeen belang, met de maatschappelijke agenda, met het publieke debat. En die zijn er in dit land. Niet alleen is nog een meerderheid van de bevolking lid van verenigingen, is ze verbonden met het georganiseerde middenveld. De laatste jaren is ook een zeer actieve civiele maatschappij actief geworden die deelneemt aan het maatschappelijk debat.
We zullen die actieve burgers en organisaties die zich dagelijks inzetten om de democratie te beschermen, te verdiepen, te democratiseren blijven zoeken en een podium aanbieden.

Jaap Kruithof

Drie jaar geleden na de dood van moraalfilosoof Jaap Kruithof werd ook de JAAP KRUITHOF PRIJS ingesteld waarbij telkens een radicale denker of sociale beweging wordt bekroond ter nagedachtenis van het radicale denken en strijd voor maatschappelijke verandering van Jaap Kruithof. De laureaat ontvangt een bronzen beeld van beeldhouwer Frans Wuytack.

Laureaat Prijs Jaap Kruithof 2009: Frans Wuytack
Laureaat Prijs Jaap Kruithof 2010: François Houtart.