De afloop van de tweede Wereldoorlog vond plaats vijfenzeventig jaar geleden. In aanvulling van de merkwaardige Amerikaanse speelfilm uit 1949 “Battleground [Ardennes]” waar ik het gisteren heb over gehad op mijn profiel bij Facebook, vandaag een woord bij de documentaire “De oorlogsjaren. De Ardennen in beeld” van uitgeverij Aspect, 2017 bekeken. Het betreft een talentvolle en creatieve productie, waarbij interviews met veteranen van Britten, Duitsers en Amerikanen die het allemaal meemaakten op het terrein duidelijkheid schept, indrukwekkende combinatie met authentiek beeldmateriaal van september (epische strijd in het woud bij Aken) en december 1944, toen de geallieerde generaals effectief verrast werden door de moeizaam verzamelde divisies aan Duitse kant. Eergisteren bezochten wij het prachtige nieuwe private museum over de slag in La Gleize, een dorp bij Stavelot. Daar werd de succesvol oprukkende pantserdivisie van generaal majoor Peiper gestopt. De overbekende situatie van het strategische verkeersknooppunt Bastogne wordt geduid.
Het tekort aan manschappen, verzorging en brandstof, dat tegelijk met de aanmatiging en verblinding bij Hitler, deze laatste tegenaanval deed mislukken. Op 23 december, net voor kerstmis, sloeg het weer om, en konden de Amerikaanse bommenwerpers het verschil maken. Het Duitse leger verloor honderd duizend manschappen en zeer veel tanks. Ondanks zeer gemotiveerde strijd nu het vaderland zelf verdedigd moest worden. De geallieerden verloren tachtigduizend man. Maar het Reich had zijn laatste reserves uitgespeeld. Dankzij de taaie inzet van de Britten onder leiding van de eigenzinnige maar ervaren en doeltreffende veldmaarschalk Bernard Montgomery en van het derde leger onder leiding van de legendarisch getalenteerde generaal Geroge Patton, moest het gevreesde, krachtige Duitse leger België verlaten. Hoofdstad. Berlijn kon nu niet meer degelijk verdedigd worden, de weg ernaar kwam open voor het oprukkende Sovjet leger. In het voorjaar zou Duitsland de oorlog verliezen.
Bij het begin van de veldslag, die zes weken duurde in barre winterse omstandigheden, werd het grootste aantal geallieerde soldaten krijgsgevangen gemaakt. Zij waren plots in het defensief, de eerste keer na D-Day in Normandië. Dat kwam hard aan, ook bij de generaals. Het defaitisme, de goesting zich over te geven, waar Adolf Hitler had op gerekend, kwam er echter helemaal niet.
Het is een inspirerend verhaal dat je toelaat in onze geschiedenis en identiteit te oriënteren, maar het is ook confronterend.
Verkrijgbaar bij Boekhandel De Slegte, onder anderen.
