De Panama Papers vormen de nieuwste aflevering van wat een never ending story lijkt van belastingontwijking/belastingontduiking. Het eerste is al bijzonder discutabel qua ethiek en moraal, in het opzicht van fiscale rechtvaardigheid en zo wie zo een vlijmscherpe doorn in het oog van brave burgers die wel tot over hun oren belast worden, want niet gefortuneerd genoeg om zich dure advocaten en belastingadviseurs te kunnen veroorloven. Het tweede – ontduiking – is ronduit verwerpelijk en strafbaar bij wet. Zouden de rijkste particulieren en families en de grootste bedrijven, zowel in ons land als in de rest van de wereld, hun fair share geven, vrijwillig of verplicht, dan zou de kleine man niet in dergelijke mate als de afgelopen vijf jaar dienen uitgeperst worden. De bal ligt daarbij in het kamp der overheden en politici maar wat blijkt: nogal wat van dit slag heeft zelf boter op het hoofd, daarover straks meer.
De lijst wordt inderdaad steeds langer én de frequentie van deze malafide praktijken neemt eveneens toe. Wat enerzijds zorgen baart (hoeveel méér zit er nog in de pijplijn?) maar anderzijds misschien net een positief teken is: niets blijft voor altijd verborgen; elke leugen, elk misdrijf of zelfs misdaad ziet vroeg of laat het daglicht. Mijn idee!
Leaks here, leaks there, and not an honest man in sight
In 2008 was er WikiLeaks, gebaseerd op documenten van de Zwitserse bank Julius Baer.
2013 bracht vervolgens Offshore Leaks met 120.000 bankrekeningen in offshore-fiscale paradijzen. Toen al viel het adembenemende bedrag van (slik) 25 biljoen euro (da’s 25 met twaalf nullen erachter) als geschat totaal van financiële malversaties!
Nog meer zwart en grijs geld werd onthuld met Lux Leaks (2014) en Swiss Leaks (2015): via Luxemburg en Zwitserland werden respectievelijk bedenkelijke belastingdeals gesloten tussen gefortuneerden (individuen en bedrijven) en de fiscus; en ronduit het zwartste aller zwarte geld ontdekt: afkomstig van zware misdaad!
En vandaag richten de schijnwerpers van het investigative journalism zich op het verre Panama, sinds mensenheugenis al gekend om zijn vlag ‘uit te lenen” voor bedenkelijk overzees transport. Geen of weinig controle, nauwelijks wetgeving en met corruptie als nationale sport – jan-en-alleman wordt hier met open armen ontvangen, wel voorzien van ruime financiële middelen uiteraard.
Bij de drie laatste “lekken” was het steeds…neen niét de politiek, niét een overheid, niét de fiscus die een en ander uitbracht (veelzeggend genoeg me dunkt) maar het ICIJ, het in 1997 door een Amerikaanse journalist opgerichte International Consortium of Investigative Journalists. Een netwerk van ruim honderdnegentig onderzoeksjournalisten in meer dan vijfenzestig landen. Zij vormen een watchdog met wereldwijde tentakels die focust op : “cross-border crime, corruption, and the accountability of power. Backed by the Center and its computer-assisted reporting specialists, public records experts, fact-checkers and lawyers, ICIJ reporters and editors provide real-time resources and state-of-the-art tools and techniques to journalists around the world” (https://www.icij.org/about). Daarvoor bestààn journalisten en daarvoor moeten we hen ook dankbaar zijn…
De omvang van de recentste onthullingen is mind blowing : 11,5 miljoen documenten over 214.488 offshore rekeningen van entiteiten (personen en bedrijven) in meer dan 200 landen. Het lijkt wel of de ganse wereld fraudeert?!
En nu?
Deze bom is nu geplaatst en blootgelegd in media wereldwijd; of ze uiteindelijk ook tot ontploffing wordt gebracht dan wel ontmijnd, zal de tijd moeten uitwijzen. Want ditmaal zijn er presidenten en andere, van de hoogstgeplaatste regeringsleiders bij betrokken. En buiten naar blijkt onwaarschijnlijke kapitalen bezitten zij nog iets : MACHT! Geld en macht gaan immers meestal samen in innige symbiose met alle, meest nefaste, gevolgen van dien…
Het gaat om bedragen die nooit op eerlijke wijze vergaard kunnen zijn en trouwens : waarom ze anders verstoppen. Wijlen Mario Puzo schreef het al eertijds naar aanleiding van zijn Godfather-reeks: achter elk groot fortuin schuilt een misdaad…
Eerlijk gezegd zou ik niet teveel rekenen op woede, protest, laat staan opstand van de kant van Jan en Jeanne Publiek; hoogstwaarschijnlijk zullen zij, murw geworden van dergelijk sociaal-maatschappelijk en moreel onrecht, een en ander vlug terzijde schuiven met “het zijn allemaal sjoemelaars, dat weten wij al lang hoor; dat is altijd zo geweest en dat zal altijd zo zijn…” En overgaan tot de orde van de dag: werken van ‘s morgens tot ‘s avonds, tv kijken, op café gaan en naar het voetbal… Neen, het zal aan de beroepsmensen zijn om dit alles streng op te volgen, blijven pushen en de vinger priemen naar de bevoegde instanties als fiscus en gerecht, om te zeggen: wij reiken jullie dit alles aan op een zilveren schaal, nu is het aan jullie om je verdomde plicht te doen!
Tot slot nog dit aan het adres van alvast onderstaande…laat ons hen vooralsnog geen schuldigen noemen maar ernstig verdachten: nemen, grijpen, graaien en nooit iets geven? Waar is het respect gebleven, en het zelfrespect? De eer en de ethiek? En hoeveel is genoeg? Shame on you all!!
In willekeurige volgorde :
Petro Poroshenko (president van Oekraïne)
Mauricio Macri (president van Argentinië)
Sigmundur Gunnlaugsson (premier van Ijsland)
Ex-premiers van Georgië, Irak, Jordanië, Qatar en Oekraïne
De huidige president van de Verenigde Arabische Emiraten en de hele familie van de president van Azerbeidzjan Aliyev (vrouw, dochters, zoon, zus)
Ian Cameron, de intussen overleden vader van de Britse premier David Cameron
Hosni Moebarak (ex-president van Egypte)
Nawaz Sharif (premier van Pakistan)
Salman (koning van Saoedi-Arabië)
Familieleden van de Chinese president Xi Jinping
De tante van de Spaanse koning Juan Carlos: Pilar de Borbon
De gebroeders Rami en Hafez Maklhlouf zijn neven van de Syrische president Assad
Mensen uit de entourage van de Russische president Vladimir Poetin: de gebroeders Arkady en Boris Rothenberg zijn jeugdvrienden van hem
Plastisch chiruirg Jerome Cahuzac schopte het tot Franse minister van Economie en Financiën, maar moest in 2013 aftreden nadat hij loog tegen president Hollande over het bezit van buitenlandse rekeningen
Lionel Messi
Meer dan 20 andere voetballers of ex-spelers, uit Brazilië, Uruguay, het Verenigd Koninkrijk, Turkije, Servië, Nederland en Zweden. De bekendsten zijn Andy Cole, Diego Forlán, Valeri Karpin, Edú en Iván Zamorano.
Michel Platini
Juan Pedro Damiani – vooraanstaand lid van de ethische commissie (?!) van de FIFA
Carlos Moyà (tennis)
Nico Rosberg (Formule 1)
Dopingarts Eufemiano Fuentes
Lakshmi Mittal (staalmagnaat)
Jackie Chan
De Spaanse cineast Pedro Almodovar
…
Ook hier is België weer prominent present: met maar liefst 732 zijn ze, de grote en nog grotere sjoemelaars, zoals de reeds steenrijke (nooit genoeg, nooit genoeg) adellijke familie de Spoelbergh van AB Inbev en Franco Dragone, producent van spektakels. Verder zes leden van de familie Kandiyoti, die aan het hoofd staat van textielhandel Chemitex, Eddy Van Den Broeke, die het Antwerpse bedrijf Eres uitbouwde tot een belangrijke internationale speler en Sebastiaan Saverys, de oprichter van het bedrijf Stevia One en de zoon van Marc Saverys, een van de nazaten van de scheepswerf van Temse. “Nog meer namen van betrokken Belgen zouden in de loop van de komende dagen en weken volgen” bericht Het Laatste Nieuws, dus er is een heel aantal Belgen dat dezer dagen (hopelijk) in bange afwachting zit…
En nog het ergst van al: in totaal zijn 13 huidige en gewezen regeringsleiders en zeker 128 politici betrokken, zij die het goede voorbeeld zouden moeten geven – om maar te zeggen: de toestand is hopeloos en wèl ernstig!!
Bronnen :
http://www.knack.be/nieuws/wereld/wiki-swiss-offshore-lux-een-overzicht-van-de-belangrijkste-leaks/article-normal-687315.html
https://www.icij.org/blog/2016/04/offshore-links-more-140-politicians-and-officials-exposed
http://www.hln.be/hln/nl/957/Binnenland/article/detail/2666401/2016/04/05/Minstens-zes-van-rijkste-Belgische-families-duiken-op-in-Panama-Papers.dhtml
