Blije gezichten
Zaterdag 7 november 2012. Trots stelt Gents burgemeester Daniël Termont samen met schepenen Mathias De Clercq en Elke Decruynaere het nieuwe bestuursakkoord 2013 – 2018 voor. Termont spreekt over een uniek akkoord: “Zowel op het vlak van mobiliteit, stedenbouw, armoedebestrijding en het feit dat we de kindvriendelijkste stad van het land willen worden, dat zijn allemaal thema’s die ons zullen onderscheiden van andere steden.”
Na jaren van pessimistische berichten over crisis en besparingen toch een lichtpunt: lachende gezichten en een positieve boodschap op onze televisieschermen en in onze kranten. Niet weinig Gentenaars zullen zich op dat moment fier gevoeld hebben over hun stad.
Natuurlijk moet de daad nog bij het woord gevoegd worden. Dat dit niet vanzelfsprekend zal zijn blijkt al gauw. Op dinsdag 26 maart 2013, nog geen vijf maand na het afsluiten van het bestuursakkoord, kondigen Gentse Schepenen Christophe Peeters en Martine De Regge aan dat de Stad Gent 9 miljoen extra moet besparen in 2013 door budgettaire moeilijkheden.
Een paar weken later blijkt dat niet alleen Gent met moeilijkheden kampt. De dertien Vlaamse centrumsteden luiden gezamenlijk de alarmbel. ‘We moeten besparen en dat zal jobs kosten’, klinkt het. ‘De burger zal dit voelen’. ‘Als alle gemeenten de helft van hun investeringen schrappen, hebben we een nieuw Ford Genk’ (De Tijd, 10 april ’13)
Bij zoveel negatieve berichten zou de moed ons in de schoenen kunnen zakken. Maar laten we onze vechtlust bovenhalen. Problemen zijn er om aan te pakken.
Dalende dividenden?
Wat zijn eigenlijk de oorzaken van de moeilijkheden? Er zijn stijgende kosten zoals voor afvalbeheer, het OCMW, de rusthuizen, de pensioenen, de rioleringen en de brandweer. Maar deze waren min of meer voorzien. Minder voorzien waren de dalende inkomsten. Deze hebben alles te maken met de economische crisis: dalende belastinginkomsten en een daling van de ontvangen dividenden.
Daling van de ontvangen dividenden… Dan denken wij spontaan aan de verliezen van onze gemeenten als gevolg van de ontmanteling van Dexia en de vereffening van de Gemeentelijke Holding.
De lezer kent het verhaal ondertussen waarschijnlijk wel. De stad Gent was samen met de andere Belgische gemeenten aandeelhouder in Dexia via de Gemeentelijke Holding. Dit was het spaarpotje van de gemeenten. Vroeger hadden de gemeenten met het Gemeentekrediet hun eigen bank om hun geld te beheren, maar in 1996 ging deze bank op in de nieuwe bank Dexia.
Elk jaar kregen de gemeenten een mooi dividend uitgekeerd in ruil voor hun beleggingen in Dexia. Veel meer dan hun geld ooit via het Gemeentekrediet had opgebracht.
Tot in 2008 de bankencrisis losbarstte en bleek dat Dexia hiertegen niet bestand was. Het geld van de gemeenten, tientallen miljoenen euro’s, uw en mijn geld, verdween via de schuldeisers van Dexia in de zakken van de selecte groep van individuen, banken en financiële instellingen die dankzij de crisis nog meer macht en geld kon verzamelen.
Ook hun jaarlijkse dividend waren de gemeenten kwijt. Dit was een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeenten om hun werking en hun projecten te financieren.
Misleid
Vóór de bankencrisis ging bijna iedereen er van uit dat het geld van de gemeenten bij Dexia in veilige handen was. In het boek “Tijdbom Dexia” van ‘insider’ Bernard Ardaen kan je lezen hoe iedereen, van de gemeenten tot de verantwoordelijken voor het banktoezicht hier lange tijd van overtuigd waren.
In hetzelfde boek kan je ook lezen hoe de top van de bank van bij het begin vooral bezig was met groei en winst en heel weinig oog had voor de risico’s. De afdeling van de bank die de risico’s moest beheren wist dit maar al te goed, maar naar hen werd weinig geluisterd door de top.
Een boek zoals dat van Bernard Ardaen toont duidelijk aan dat de gemeenten en ook de burgers jarenlang misleid zijn. Eerst door de mensen zoals Pierre Richard en Axel Miller die aanvankelijk de leiding hadden en die de Dexia-bank opzadelden met enorme risico’s zonder daarover te communiceren. Maar later ook door de leiding van de Gemeentelijke Holding die gemeenten vroeg om bijkomende investeringen te doen in Dexia-bank, maar hen niet inlichtte over de gevaren, terwijl ze daar zelf ondertussen wel al minstens een vermoeden van had.
Oké, zal de lezer nu misschien opmerken, dit verhaal kenden we ondertussen al, maar wat helpt het ons om iets te doen aan de donkere wolken die nu boven ons hoofd hangen? Helpt het ons om te vermijden dat de gemeente moet besparen op belangrijke zaken zoals kinderopvang, scholen, nieuwe wegen, vuilnisophaling? Een terechte opmerking. Maar het is niet onbelangrijk om te beseffen dat de oorzaak van de besparingen niet zomaar kan herleid worden tot ‘slecht bestuur’ of tot een economische natuurwet. Als er nu een strop om onze nek hangt dan is dit ook omdat de burgers en onze gemeentebesturen misleid zijn en omdat het huidige geld- en banksysteem blijkbaar toelaat dat banken luchtbellen creëren.
Geen nieuwe strop
Worden er samen met de besparingen ook stappen genomen om te vermijden dat dit opnieuw gebeurt? Verschillende gemeenten en burgers hebben ondertussen al klacht ingediend tegen de Dexia-bank, de Gemeentelijke Holding en hun bestuurders. De stad Gent heeft deze stap nog niet gezet. Nochtans is het belangrijk dat ook onze stad actie onderneemt en toont dat de Gentenaars na 500 jaar niet nogmaals de strop zullen dragen. Niet alleen uit eigenbelang, maar ook omdat er in de parlementen en de hogere bestuursniveaus weinig gebeurt om de verantwoordelijken op het matje te roepen en het geld- en banksysteem stabieler te maken en beter te controleren, integendeel zelfs.
Al vanaf het moment dat de problemen bij Dexia duidelijk werden is er door de politieke machthebbers voor gekozen om samen met de banktop een oplossing ‘achter de schermen’ uit te werken. Toenmalig premier Yves Leterme en zijn minister van financiën Didier Reynders hebben de problemen altijd geminimaliseerd. Er moest snel een oplossing gevonden worden. Voor dit argument kunnen we nog begrip opbrengen. Maar is het ondertussen niet tijd voor wat opheldering? Dexia was door zijn geschiedenis nauw verweven met de politieke partijen. Is daarom de politieke top niet happig op openheid? Waarom geen open kaart spelen als er de politiek niets te verwijten zou zijn?
Dexia aangeklaagd
Dat de openheid niet van de politieke bestuurders zal komen blijkt ook uit hoe er wordt omgegaan met kritische stemmen zoals de klachtenactie van Nietmetonsgeld.be.
In november 2011 schrijft Hans Lammerant op DeWereldMorgen.be een j’accuse (zie link onderaan artikel). De politieke instellingen zijn volgens hem op alle niveau’s, van de gemeenten tot de EU, niet in staat gebleken voor een goed financieel systeem te zorgen en lieten een groot deel van de middelen die zij in beheer hadden verdwijnen. Hij blijft niet bij de pakken zitten en roept op tot actie. Op basis van artikel 194 in het gemeentedecreet heeft hij een klacht uitgewerkt die burgers toelaat om als inwoner van hun gemeente, zelf klacht in te dienen tegen de misdrijven waarvan hun gemeente schade heeft ondervonden.
Op basis van deze klachtenprocedure wordt er in naam van verschillende gemeenten klacht ingediend bij de politie tegen Dexia en de Gemeentelijke Holding, dikwijls gepaard gaand met de nodige media-aandacht.
Was er te veel maatschappelijk debat? Klonken de kritische stemmen te luid? Alleszins wordt er in juni 2012 in het Vlaams Parlement beslist dat de klachtenprocedure wordt afgeschaft. Vanaf 1 januari 2013 kunnen inwoners nog enkel optreden namens de gemeente als het leefmilieu schade wordt toegebracht of een ernstige dreiging op schade aan het milieu ontstaat. Een klacht tegen Dexia valt hier duidelijk niet onder.
Oproep aan het stadsbestuur
Een tegenslag. Maar onze middelen om van onderop de strijd te voeren zijn nog lang niet uitgeput. Als we zelf geen klacht kunnen indienen dan geven we de stok toch gewoon terug aan het gemeentebestuur. Het gemeentedecreet geeft aan burgers de mogelijkheid om via een burgerinitiatief een tussenkomst op de gemeenteraad of een volksraadpleging af te dwingen. In Gent werd ondertussen een burgerinitiatief opgestart om onze stad op te roepen om klacht in te dienen tegen Dexia. Daarvoor zijn 3000 handtekeningen nodig (zie www.nietmetonsgeld.be).
Het Gents Burgerinitiatief Dexia beperkt zich niet tot de vraag aan stad Gent om klacht in te dienen tegen Dexia. De initiatiefnemers willen ook dat het geld van de Gentenaars voortaan niet langer gebruikt wordt om te speculeren op de financiële markten, maar wel voor duurzame investeringen. Concreet kan stad Gent initiatieven nemen om de NewB-bank te steunen. Meer dan 60 organisaties (ngo’s, vakbonden, verenigingen, coöperaties) hebben hun krachten gebundeld in deze coöperatieve bank. Ze willen een nieuwe coöperatieve bank oprichten die participatief, transparant, sober en eenvoudig is. Een nieuwe bank die investeert in de reële, lokale en duurzame economie.
Deze voorstellen liggen volledig in de lijn met het bestuursakkoord. Het stadsbestuur belooft in de toekomst ondubbelzinnig te kiezen voor ethische beleggingen en wil onderzoeken hoe het rechtstreeks of onrechtstreeks burgers kan aanzetten om mee financieel te investeren in duurzame stedelijke projecten (bv. via een volkslening, stadsbon, stedelijke coöperatieven onder stadswaarborg).
Europa als nieuwe keizer Karel?
De stad Gent en de Gentenaars leven niet in een vacuüm. Sinds de crisis in 2008 losbarstte zijn er weinig stappen ondernomen om het geld- en bankensysteem grondig te hervormen.
Dexia werd twee keer “gered” met ons geld, in 2008 door kapitaalsinbreng en in 2011 door nationalisatie en door een staatswaarborg op de schulden ter waarde van 6.000 euro per inwoner.
Door niet alleen het spaargeld te redden, maar ook de schulden te garanderen wordt het financiële casino in stand gehouden met ons geld. De winnaars op dit casino zoals investeringsbank Goldman Sachs krijgen vrij spel. In concurrentie met deze giganten hebben duurzame initiatieven zoals NewB op lange termijn weinig kans.
Het Europese niveau wordt ingeschakeld om de toekomst van het financiële casino te garanderen. Door het Europees stabiliteitsmechanisme goed te keuren hebben onze parlementairen hun beslissingsmacht overgeheveld naar een anonieme Europese bureaucratie. Op die manier kan het financiële casino in de toekomst met ons geld gered worden zonder tussenkomst van ons parlement. In tegenstelling tot veel andere landen gebeurt dit bij ons met weinig of geen debat en zonder volksraadpleging.
Ook de autonomie van onze stad staat op het spel. Op basis van de Europese verdragen wordt de beslissingsmacht van de gemeenten over hun budgetten ingeperkt. Al sinds 1988 zijn de gemeenten verplicht een begroting in evenwicht in te dienen en toch moeten zij nu een bijdrage leveren aan de besparingen. Gent kan zich hiertegen verzetten. Niet alleen door Dexia juridisch aan te pakken, maar ook door als belanghebbende partij tegen de ongrondwettelijke Europese verdragen klacht in te dienen.
Willen we duurzame initiatieven een kans geven dan moeten we als Gentenaars onze vechtlust tonen en gebruik maken van de middelen die we hebben om onze democratische soevereiniteit op te eisen en het debat aan te wakkeren.
Meer info:
Hans Lammerant. ‘J’accuse’: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/11/17/jaccuse-de-grootste-hold-in-de-belgische-geschiedenis-en-u-betaalt
Coöperatieve bank NewB: http://www.newb.coop
Bestuursakkoord stad Gent: http://www.gent.be/docs/Diensten%20van%20de%20Stadssecretaris/Stadssecretariaat/Bestuursakkoord_2013_2018.pdf
Keizer Karel en het financiële casino
De Gentenaars dragen de geuzennaam ‘stroppendragers’. Zoals geweten kregen ze deze naam na de opstand van het volk tegen Keizer Karel bijna 500 jaar geleden. Als straf moesten ze met de strop rond hun nek door de stad lopen.
Minder gekend is de reden waarom ze in opstand kwamen. Men weet misschien wel dat het te maken had met een belastingverhoging. Maar waarom moesten deze belastingen verhoogd worden? Dit had alles te maken met de schulden die Keizer Karel gemaakt had om zijn oorlogen te financieren. Niet de bankiers die deze oorlogen hadden gefinancierd, maar wel het volk moest betalen.
Toen verdedigden de Gentenaars hun rechten en hun soevereiniteit. Gentenaars werden stroppendragers. Aanvaarden ze nu de strop zonder hun rechten en hun soevereiniteit te verdedigen? Meer info: http://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/26531/karel-v-1500-1558-maffiabaas-van-christelijk-europa.html
(Dit artikel verscheen eerder in Dzjoef. Zie www.dzjoef.be)
