Hoewel in België nu al ruim 10 jaar een wettelijke regeling bestaat voor de preventie van stress, pesterijen en ongewenst (seksueel) gedrag op het werk, duiken regelmatig nieuwe gevallen op, die vaak ook in de media ruime weerklank vinden. Een nieuwe aanpak is dus dringend nodig.

Onrustwekkende cijfers

Uit een recente enquête, uitgevoerd in opdracht van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg bij 4000 werknemers, blijkt dat:

• meer dan een kwart van de werknemers (28%), in alle sectoren en alle beroepen, vaak of altijd stress ondervinden op het werk. Deze cijfers zijn identiek voor mannen en vrouwen. Er is ook weinig verschil tussen de leeftijdscategorieën.
• in de loop van de laatste maand kreeg 13% te maken met verbaal geweld, 7% met bedreigingen of vernederingen.
• in de loop van de laatste 12 maanden werd 9% geconfronteerd met intimidatie of pesten op het werk, 3% met fysiek geweld.

Verregaande gevolgen

Werk hebben is goed, dat is zeker. Maar werken kan de mentale of fysieke gezondheid ook ernstige schade toebrengen.

De risico’s verbonden aan het werk kunnen leiden tot stress, pesterijen, burn-out, alcohol- en drugsmisbruik, en uiteindelijk zelfs tot zelfmoord. Deze ‘psychosociale risico’s’, maken de werkvloer onveilig en bedreigen de optimale werking van bedrijven.

De gevolgen situeren zich dus op verschillende niveaus: bij de werknemers, maar ook bij de bedrijven en bij de samenleving in het algemeen.

Naar een ander preventiebeleid

De bestaande reglementering over de preventie van stress, pesterijen en ongewenst (seksueel) gedrag op het werk wordt in de praktijk weinig toegepast. Werkgevers vinden deze reglementering te complex, zeker in de kleine(re) ondernemingen.

Nochtans is een goed preventiebeleid voeren niets meer of minder dan het in de praktijk brengen van het spreekwoord ‘beter voorkomen dan genezen’. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn?

De klemtoon moet altijd liggen op de preventie in de strikte betekenis van het woord: problematische situaties voorkomen door risico’s aan de bron uit te schakelen.

Gebaseerd op twee sporen

Een goed preventiebeleid moet gebaseerd zijn op twee sporen.

Het moet natuurlijk een integraal onderdeel zijn van het beleid dat de werkgever voert om het welzijn op het werk te bevorderen. De bestaande wetgeving hieromtrent moet toegepast worden.

Maar ook het personeelsbeleid moet oog hebben voor de preventie van psychosociale risico’s.

Zo kunnen bijvoorbeeld een goed onthaal in de onderneming, en vorming en opleiding die aangepast zijn aan de behoeften van de werknemers een belangrijke rol spelen in het creëren van een positieve werksfeer. Er moet ook aandacht gaan naar de arbeidsverhoudingen (de relaties tussen werknemers onderling) en de taakinhoud (evenwicht tussen de competenties van werknemers en de opdrachten die ze moeten uitvoeren).

Hopelijk zien alle werkgevers na hun ontspannende zomervakantie in dat ze enkel met een dergelijk preventiebeleid hun werknemers én hun bedrijf een (gezonde) toekomst kunnen bieden.

François Philips, adviseur studiedienst federaal ABVV