Wat lokale besturen precies doen op het vlak van ontwikkelingssamenwerking is nu in kaart gebracht op de ‘Lokale Noord-Zuidkaart’.

De koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging, 11.11.11, sloeg daarvoor de handen in elkaar met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en de vijf Vlaamse provincies. Al deze actoren hebben de voorbije jaren, elk op hun niveau, ondersteunig geboden aan gemeentebesturen die zich wilden profileren op het vlak van ontwikkelingssamenwerking.

Via een bevraging bij alle Vlaamse en Brusselse lokale besturen kwamen de initiatiefnemers te weten hoe het gesteld is met het ‘internationale karakter’ van de meeste gemeentebesturen.

Daarbij werd onder meer gevraagd naar de aanwezigheid van een schepen en een ambtenaar voor Ontwikkelingssamenwerking of Noord-Zuidrelaties, en welke inspanningen worden gedaan om de internationale solidariteit te vergroten en te promoten op gemeentelijk niveau.

Bestuur dichtst bij de burger

11.11.11, de VVSG en de vijf Vlaamse provincies stelden op 1 juni in het Brusselse stadhuis de lokale Noord-Zuidkaart voor. Deze digitale kaart biedt een overzicht van de inspanningen die lokale besturen in Vlaanderen en Brussel leveren op het vlak van internationale samenwerking.

Uiteindelijk reageerde meer dan 75 procent van de lokale besturen op de vragenlijst. Deze gegevens werden vervolgens in een kaart gegoten.

“Het is duidelijk: gemeenten zijn belangrijke actoren geworden op het vlak van internationale samenwerking. Met deze website hopen we de lokale besturen verder te stimuleren om deze weg te blijven bewandelen, ook in tijden van crisis en budgettaire beperkingen”, zei Inga Verhaert (SP.A), Antwerps gedeputeerde voor Noord-Zuidbeleid.

240 respondenten (dus even zovele gemeentebesturen?) geven aan dat er een schepen is, verantwoordelijk voor ontwikkelingssamenwerking. De ondersteuning van lokale verenigingen en individuen, al dan niet via een subisidiereglement, staat daarbij centraal.

VVSG-directeur Mark Suykens vindt het niet meer dan logisch dat gemeenten hoe langer hoe meer investeren in een eigen Noord-Zuidbeleid, want het lokaal bestuur staat het dichtst bij de inwoners. Het is dan ook het eerste overheidsniveau waarbij mensen gaan aankloppen voor advies en ondersteuning.

Sommige gemeentebesturen gaan nog een stap verder en willen als gemeente echt een rol gaan spelen op het vlak van internationale samenwerking. Bijvoorbeeld via een stedenband of een internationale partnerrelatie met een gemeentebestuur in het Zuiden.

Zowel of federaal als op Vlaams niveau kan een gemeentebestuur beroep doen op subsidiëring. Dat opent nieuwe perspectieven, maar ook bijkomende noden voor ondersteuning en begeleiding. Een proces waarbij VVSG al enkele jaren succesvol betrokken is.

Noord-Zuidbeleid vertoont nog grote regionale verschillen

Zeker niet overal in Vlaanderen en Brussel is het Noord-Zuidbeleid even sterk ontwikkeld. Er zijn nogal wat ‘blinde vlekken’ op de kaart te vinden. Ontwikkelingssamenwerking is immers geen wettelijk verplichte materie voor een gemeentebestuur.

Veel hangt af van de aanwezigheid van een sterke groep vrijwilligers uit het georganiseerde middenveld.

De nieuwe Noord-Zuidkaart kan ook dienen als een nuttig instrument om na te gaan waar vandaag Noord-Zuidactiviteiten worden ontplooid.

Gedeputeerde voor Noord-Zuidbeleid van de provincie Vlaams-Brabant, Walter Zelderloo (Open VLD), merkt die regionale verschillen ook op in de eigen provincie. “We zien een sterke concentratie rond de regio Leuven. In de campagne om de titel van FairTradeGemeente te behalen, blijft het Pajottenland en het oosten van de provincie duidelijk wat achter. De Noord-Zuidkaart geeft ons nu een goed instrument in handen om daar efficiënter werk van te maken.”

Sensibilisatie bevolking komt op de eerste plaats

Dirk De Fauw (CD&V) van het provinciebestuur van West-Vlaanderen – een provincie met opvallend minder lokale adviesraden voor ontwikkelingssamenwerking (GROS) dan in  de andere Vlaamse provincies, zo leert de kaart – vindt het belangrijk de nadruk te blijven leggen op het sensibiliseren van de bevolking.

Gemeentebesturen gaan daarbij ondersteuning bieden aan de zogenaamde ‘vierdepijlerinitiatieven’ (dit zijn particuliere initiatieven voor ontwikkelingssamenwerking die niet uitgaan van een erkende NGO) om hen tegelijkertijd ook te stimuleren de communicatie met de achterban beter te verzorgen en de efficiëntie te verhogen.

Voor lokale besturen is het belangrijk in te spelen op die achterban, waarvan dikwijls een sterke kracht uitgaat. Die kan meer mensen betrekken bij het internationale globaliseringsverhaal, ook die groepen die traditioneel niet zo makkelijk worden bereikt met de acties van de georganiseerde NGO’s.

Lokaal draagvlak versterken

Bogdan Vanden Berghe, algemeen-secretaris van 11.11.11, zei bij de voorstelling van de kaart: “Het aantal mensen dat ontwikkelingssamenwerking steunt, is ondanks de crisis nog steeds hoog, maar neemt wel af ten opzichte van de voorbije jaren. De inspanningen van lokale besturen kunnen daarbij zeker een positieve rol spelen om het draagvlak te vergroten.”

“Tenslotte is dit het bestuur dat het dichtst bij de bevolking staat. De lokale Noord-Zuidkaart is echter nog maar het beginpunt. Het is de bedoeling om deze kaart jaarlijks een update te geven.”

Op de site is ook een handige verklarende woordenlijst opgenomen die van pas kan komen voor mensen die niet zo vertrouwd zijn met het jargon dat het ontwikkelingswereldje soms hanteert.

Enkele cijfers uit de lokale Noord-Zuidkaart:

·         240 schepenen voor ontwikkelingssamenwerking in Vlaanderen en Brussel;

·         174 lokale besturen communiceren over het Noord-Zuidbeleid in hun gemeentelijk infoblad;

·         53 lokale besturen organiseren een Wereldfeest;

·         78 lokale besturen hebben al de titel van FairTradeGemeente behaald;

·         76 procent van de gemeenten heeft ‘ontwikkelingssamenwerking’ opgenomen in de algemene beleidsnota;

·         30 procent heeft een specifieke beleidsnota ‘ontwikkelingssamenwerking’;

·         87 procent beschikt over een budget en een subsidiereglement voor toelagen voor verenigingen en individuen die zich bezighouden met ontwikkelingssamenwerking;

·         62 procent heeft een specifieke ambtenaar in dienst voor ontwikkelingssamenwerking of Noord-Zuidbeleid.

Al deze gegevens staan sinds 1 juni 2010 online op www.noordzuidkaart.be. Je kan er zowel een overzicht van de verschillende gegevens op een kaartje bekijken als alle details (en contactadressen) van een bepaalde gemeente opzoeken.