Als mede initiatiefnemer van de huidige GAS-wetgeving en als voorzitter van de politiezone Sint -Truiden – Gingelom – Nieuwerkerken, die als één van de eerste GAS heeft toegepast, bekijk ik met lede ogen de huidige discussie rond de mogelijke aanpassingen.

Ik heb de indruk dat huidig minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet zoveel onder de GAS-wet wil stoppen dat ze in de praktijk, omwille van diverse redenen, nauwelijks of niet meer van toepassing dreigt te worden. Gaat ze niet precies het omgekeerde effect bereiken van wat ze eigenlijk wil?

Veiligheid garanderen is een taak van de politie, (parallel) strafrecht is een zaak van Justitie. Strafrechterlijke gedragingen horen niet thuis onder GAS. Tot (on) veiligheid behoort in een gemiddelde Belgische en Vlaamse stad steeds meer overlast. Maar goed, dit wijst erop dat echte, zware criminaliteit er eerder uitzonderlijk is.

Overlast is een begrip dat moeilijk omschreven kan worden en dat anders ingevuld wordt en in de praktijk beleefd wordt in enkele grootsteden ten opzichte van de gemiddelde Belgische en Vlaamse gemeente of stad. Daarom is er precies een algemene wetgeving nodig, die afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden, kan toegepast worden. Overlast is, samen met ‘een lik op stuk beleid’, het uitgangspunt van de huidige wetgeving.

De huidige GAS-wetgeving voldoet, op een eventuele leeftijdsverlaging na, nog altijd aan de vraag om overlastfenomenen in een gemiddelde gemeente/stad aan te pakken.

Dit betekent niet dat deze wet niet regelmatig moet geëvalueerd worden.

Ik heb hier altijd al voor gepleit, maar op een veel eenvoudige manier: laat de kaderwet wat ze is en voeg er regelmatig uitvoeringsbesluiten aan toe op basis van de evolutie van overlastfenomenen, die zich (nieuw) voordoen en die uiteindelijk niet vervolgd worden door het parket.

Dit is een pragmatische aanpak, maar één die werkt.

Nu wenst de wetgever bepaalde items onder de GAS-wetgeving te stoppen, zoals de aanpak van discriminatie, het opleggen van een plaatsverbodof bepaalde verkeersovertredingen, die er helemaal niet thuishoren. Het opleggen van zo een plaatsverbod kan trouwens nu al via een snellere procedure door de burgemeester. 

Dit zal aanleiding geven tot heel wat (juridische) discussies en uiteindelijk tot weinig resultaat. Bovendien vraag ik mij af hoe de procureurs des Konings in de praktijk gaan reageren als we weten dat zij de huidige GAS-wetgeving al met lede ogen aanzien en vaak met omzendbrieven de bevoegdheden van de lokale besturen al proberen in te perken.

Is dat misschien de reden waarom we tot nu toe niet of nauwelijks hun stem in het debat gehoord hebben? Gaan zij wachten tot de nieuwe wet er is?

En met de voorgestelde uitbreidingen begrijp ik de kritieken van mensenrechtenorganisaties. Ik heb het dan vooral over de aanpak van discriminatie of het opleggen van plaatsverbod.

Het doet mij herhalen dat deze wetswijzigingen vooral geschreven zijn op de grootsteden, of nog meer op Brussel. Moeten gemeenten/steden en politiezones opdraaien voor het gerechtelijk apparaat dat slecht werkt? Neen, dan zijn er andere maatregelen nodig op het vlak van justitie.

Waarom wordt er niet gekeken naar de praktijk en naar onderzoeken, die op het terrein gebeurd zijn vooraleer er zomaar aan de wet ‘geprutst’ wordt? Zo is er de studie van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), die vorig jaar een bevraging heeft georganiseerd bij de Vlaamse gemeenten en steden en het recente doctoraat “A swelling culture of control? De genese en de toepassing van de GAS in België” van professor doctor Elke Devroe.

Neen, mevrouw de minister, doe een aantal beperkte aanpassingen aan de huidige GAS-wetgeving, zodanig dat elke gemeente/stad/politiezone ze kan aanwenden in functie van de problemen, waarmee zij geconfronteerd worden. 

En laat de problemen (in Brussel), die u wenst op te lossen via deze nieuwe GAS-wetgeving, over aan de bevoegde minister van Justitie Annemie Turtelboom.

En zorg met de federale regering dat gemeenten/steden en politiezones de financiële zekerheid krijgen dat het kader van bemiddelaars, nu via het grootstedenbeleid, bestendigd en permanent wordt en zelfs nog verder uitgebreid wordt.

Ludwig Vandenhove

Sint-Truiden, 9 juli 2012