Tot 27 januari kunt u op de dertiende-eeuwse zolder van het Brugse Sint-Janshospitaal gaan luisteren naar ‘The Forty Part Motet’ van de Canadese kunstenares Janet Cardiff, een dertien minuten durend koorwerk gezongen door veertig koristen van het Salisbury Cathedral Choir. Die zijn evenwel niet lijfelijk aanwezig: hun stemmen werden opgenomen door SoundMoves en worden d.m.v. veertig geluidsboxen weergegeven. Door de slechte akoestiek en de overtollige belichting komt het werk er niet optimaal tot zijn recht.
‘The Forty Part Motet’ is ook een onderdeel van het Surround-festival dat van 7 t.e.m. 11 november loopt in het Brugse Concertgebouw. In drie concerten, drie installaties en een zogenaamde happening komt de luisteraar in het midden van de klank terecht, in ‘de kern van de zaak’. Surround-ervaringen worden niet enkel elektronisch maar ook akoestisch bereikt, in een programma dat zich uitstrekt van renaissancemuziek tot nieuw geschreven composities.
Janet Cardiff werd in 1957 geboren in Brussels, niet de hoofdstad van België en Europa, maar een gemeente in Ontario, Canada. Ze werd internationaal vermaard dankzij de geluidsinstallaties waarmee ze sinds de eeuwwisseling de wereld rondreist, vaak samen met haar partner Georges Bures Miller. In 2001 creëerde ze ‘The Forty Part Motet’, een installatie waarin ze gebruik maakt van het lied ‘Spem in alium’ (‘Hoop in eenieder’), een renaissancemotet dat Thomas Tallis rond 1570 schreef. Het werk werd permanent opgenomen in de National Gallery of Canada in Ottawa, maar is nu ook in Brugge te bewonderen.
In het midden van de immense zolderruimte van het Sint-Janshospitaal, het vroegere Memlingmuseum, staan veertig luidsprekers die elk één stem laten horen. Ze staan opgesteld in ovaalvorm, in vijf reeksen van vier boxen. Bij het binnenkomen heb je veel kans dat je ergens midden in de compositie terechtkomt, maar dat neem je er dan maar bij, want ze duurt slechts dertien minuten en na een korte pauze (je hoort de zangers murmelen, praten, giechelen, lachen, kuchen, hoesten,…) wordt alles hernomen. Soms komt het geluid uit enkele, soms uit meerdere, soms uit alle boxen.
Het is een prachtig motet, bijna 450 jaar oud, en de grote kunstenaar van deze installatie is dan ook de componist Thomas Tallis. Het kathedraalkoor van Salisbury zingt voortreffelijk, al klinkt het allemaal niet optimaal, zelfs al zit je op de banken in het midden van de luidsprekers. Het dertiende-eeuwse zoldergebinte en het Mariaportaal zijn uiteraard ook bijzonder mooi en rustgevend, maar de felle belichting leidt de aandacht te veel af van de muziek om echt te bekoren. De installatie was eerder al te zien (en te beluisteren) in o.a. Tokio, Montreal, Wenen en Berlijn.
Vanavond staat in het Concertgebouw een ‘levend’ koor op het programma. Het ensemble Musica Universalis brengt er het programma ‘Et ecce terrae motus’, een slow listening project waarbij de beroemde ‘aardbevingsmis’ van Antoine Brumel centraal staat. De toeschouwers gaan samen met het koor op de scène en de twaalf stemmen bewegen zich tussen het publiek.
De komende dagen zijn er nog concerten met o.a. werk van Xenakis (door het Brussels Philharmonic), en met het Berlijnse ensemble Kaleidoskop. Zondag wordt het Surround-festival afgesloten met een happening die al van ’s ochtends begint en waaraan o.a. Bl!ndman, Acousmonium, het Rushes Ensemble en Arne Deforce meewerken.
Misselyk
