Hoe kan een samenleving nog kwaliteitsvol onderwijs garanderen als we niet langer de juiste personeelsleden kunnen aantrekken? Ook het onderwijspersoneel heeft recht op een goede job en een goed loon. En ons pensioen is uitgesteld loon.

In 2013 begon de Regering Di Rupo aan een pensioenhervorming. De Regering Michel bouwde daarop verder met maatregelen die lopen tot 1 februari 2030. Al die pensioenmaatregelen worden telkens met kleine beetjes ingevoerd. De federale regering gaat ervan uit dat het onderwijspersoneel zo de grote beet niet voelt. En ze blijft maar knabbelen!

Minder pensioen

Het pensioenbedrag wordt berekend op basis van drie elementen: de referentiewedde, de dienstjaren en het tantième.

De referentiewedde wordt sinds 2012 berekend op basis van de gemiddelde wedde van de laatste tien jaar. Daarvoor gebeurde dat op de gunstigere basis van de laatste vijf jaar. De huidige federale regering wil nu nog een stapje verder gaan en de volledige loopbaan in aanmerking nemen. Ook het lagere salaris van de beginjaren zal dan meetellen. Als de regering ook dit deel van het regeerakkoord uitvoert, betekent dat voor personeelsleden met een volledige loopbaan in onderwijs opnieuw een verlies, in heel wat gevallen tot meer dan 200 euro netto per maand.

Ook aan de dienstjaren is gemorreld. Het huidige principe is dat naast de werkelijk gepresteerde diensten ook studiejaren in aanmerking kunnen komen. Voor de onderwijspensioenen die ingaan vanaf 1 december 2018, wordt die gratis diplomabonificatie echter geschrapt. Wie de studiejaren nog wil laten meetellen, moet er dan voor betalen.

En het zogeheten ‘tantième’ is onderwerp van debat in het kader van de discussie over de zware beroepen. In het federale regeerakkoord is ingeschreven dat de tantièmes vanaf 1 januari 2019 met één grote hap zullen verdwijnen. Ze zouden dan vervangen worden door het systeem van de zware beroepen. De federale regering werkt momenteel aan een wetsvoorstel. Of onderwijs erkend zal worden als zwaar beroep is helemaal nog niet zeker. En dat baart COC grote zorgen!

Zware beroepen

Het eindrapport van het Nationaal Pensioencomité stelt dat er vier criteria zijn voor de bepaling van een zwaar beroep. Alleen beroepsgroepen die erkend worden als zwaar beroep kunnen in de toekomst nog vroeger met pensioen gaan of een hoger pensioen krijgen. Het moet dan gaan om belastende arbeidsomstandigheden (werken in weer en wind, fysiek zwaar werk …), om een belastende werkorganisatie (nachtarbeid, wisselende ploegen …), om verhoogde veiligheidsrisico’s en om emotionele of mentale werkbelasting.

De federale regering twijfelt eraan of dat vierde criterium (emotionele of mentale belasting) kan gelden als apart criterium dan wel in combinatie met andere criteria moet gezien worden. Ze vindt dat emotionele belasting vooral een verzwarende factor is bij veiligheidsrisico’s.

COC gaat hier niet mee akkoord. Het vierde criterium moet even zwaar doorwegen. Mentale belasting is niet te onderschatten, en zeker binnen onderwijs blijkt deze belasting zwaarder en zwaarder te wegen. Denk maar aan het stijgend aantal burn-outs. Onderwijs verdient die erkenning en moet dus erkend worden als een zwaar beroep! 

Krachtig signaal

Het loon in onderwijs is samengesteld uit een financiële component en andere componenten zoals een goede vakantieregeling, een vaste benoeming, uitstapregelingen én een goed pensioen. De loonstudie wees uit dat onderwijs de toets met de private sector kan doorstaan op voorwaarde dat rekening gehouden wordt met al die looncomponenten. Er kan dan ook niet verder gehapt worden in onze pensioenen. De inleveringen moeten ophouden! Het verlies van de voordelige pensioenberekening door de afschaffing van de tantièmes betekent dat onderwijsmensen opnieuw langer zullen moeten werken. En velen zullen ook minder pensioen krijgen! 

We roepen ook de Vlaamse Regering op haar verantwoordelijkheid te nemen. Gaat zij akkoord dat een starter in onderwijs zal moeten werken tot 67 voor een kleiner pensioen? Hoe strookt dat met het aantrekkelijker maken van het beroep waartoe zij zich engageert? Volgens de Vlaamse Regering moeten de budgetten van de beroepsgroepen behouden blijven. We verwachten dat ze haar woord houdt en dat standpunt blijft verdedigen. De pensioennoemer mag niet verhogen. Dan wordt ook vroegtijdig uitstappen onmogelijk. Als er toch stappen in die richting komen, zijn acties onvermijdelijk.                      

Koen Van Kerkhoven is secretaris-generaal Christelijke Onderwijscentrale